آزمایش crp چیست؟

در ۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ به روز رسانی: ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳

آزمایش CRP یا آزمایش پروتئین فعال C میزان پروتئین واکنش‌پذیر C را در خون شما اندازه‌گیری می‌کند. به طور معمول، شما سطح پایین پروتئین فعال C در خون خود دارید. سطح بالای این پروتئین ممکن است نشانه عفونت جدی، التهاب یا اختلال دیگری باشد.

در ادامه این مقاله از مجله اینترنتی ایده آل مگ با آزمایش CRP ، بیماری‌های مرتبط، نحوه انجام آن و تفسیر نتایج آزمایش این آزمایش آشنا خواهید شد. لطفا تا پایان با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

CRP چیست؟

آزمایش پروتئین فعال C برای تشخیص التهاب در بدن شما استفاده می‌شود. این آزمایش با اندازه‌گیری میزان CRP در خون انجام می‌شود. CRP پروتئینی است که توسط کبد ساخته می‌شود و در جریان خون آزاد می‌شود.

وقتی دچار التهاب یا عفونت هستید، سطح خون ممکن است بیشتر باشد. سطح CRP اغلب قبل از بروز علائم درد یا تب افزایش یافته و با بهبودی، کاهش می‌یابد. بنابراین آزمایش CRP برای تشخیص و پیگیری عفونت‌ها مفید واقع می‌شود.

از آنجا که پروتئین واکنش‌پذیر C بخشی از سیستم ایمنی بدن است، در صورت وجود التهاب، سطح این پروتئین افزایش می‌یابد. در واقع، التهاب می‌تواند باعث افزایش CRP شود. با این حال، آزمایش تعیین نمی‌کند که التهاب از کجا ناشی می‌شود یا علت ایجاد آن چیست.

از آزمایش CPR با حساسیت بالا (hs-CRP) ممکن است برای اندازه‌گیری خطر ابتلا به بیماری قلبی استفاده شود، حتی اگر سالم به نظر برسید. این آزمایش می‌تواند تفاوت‌های بسیار کوچک‌تری را در سطح CRP نسبت به آزمایش CRP معمولی تشخیص دهد.

آزمایش CRP برای تشخیص چه بیماری‌هایی انجام می‌شود؟

این آزمایش برای ارزیابی وجود بیماری‌های عفونی باکتریایی، بیماری‌های التهابی (تب روماتیسمی، آرتریت روماتوئید و …) استفاده می‌شود. (CRP در بیماری‌های ناشی از ویروس‌ها معمولا زیاد نیست.)

پروتئین واکنش پذیر C با بروز یک مشکل عفونی یا التهابی، قبل از ESR افزایش می‌یابد و قبل از بهبودی از بیماری، شروع به کاهش می‌کند. از آزمون CRP می‌توان برای یافتن یا ردیابی بیماری‌های زیر که باعث التهاب هستند، استفاده کرد:

عفونت‌های باکتریایی، مانند سپسیس، یک مشکل جدی و گاهی تهدید کننده زندگی
عفونت قارچی
بیماری التهابی روده، که باعث تورم و خونریزی در روده می‌شود
اختلال خود ایمنی (لوپوس یا آرتریت روماتوئید)
عفونت استخوان به نام استئومیلیت

از آنجا که آزمایش CRP فقط در صورت داشتن التهاب به کار می‌آید و علت آن را مشخص نمی‌کند، احتمالا پزشک آزمایشات بیشتری را برای شما تجویز کند. آزمایشات لازم برای تشخیص التهاب می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

آزمایش میزان رسوب گلبول‌های قرمز (ESR). مانند CRP ، این آزمایش نیز التهاب را اندازه‌گیری می‌کند. حساسیت آن به اندازه CRP نیست، اما انجام آن آسان است و اطلاعات تکمیلی را در اختیار شما قرار می‌دهد، بنابراین بسیاری از پزشکان به طور همزمان آن را با CRP درخواست می‌کنند.
آزمایش آنتی‌بادی ضد هسته (ANA). آزمایش خون ANA آنتی‌بادی‌هایی را که به سلول‌های شما حمله می‌کنند را اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش در تشخیص برخی از بیماری‌های خود ایمنی مهم است.
فاکتور روماتوئید (RF). این آزمایش برای کمک به تشخیص و کنترل آرتریت روماتوئید انجام می‌شود.
آنتی‌بادی علیه پپتید ضد سیکل سیترولین شده. این آزمایش برای کمک به تشخیص و کنترل آرتریت روماتوئید انجام می‌شود.

تست CRP و بیماری های قلبی

اعتقاد بر این است که سطح بالایی از پروتئین واکنش‌پذیر C بسیار حساس در خون با افزایش خطر حملات قلبی مرتبط است. آزمایش پروتئین واکنش‌پذیر C دلیل این التهاب را نشان نمی‌دهد، اما این احتمال وجود دارد که بالا رفتن سطح پروتئین واکنش‌پذیر C بسیار حساس، نشان دهنده وجود التهاب ناشی از چیزی غیر از قلب باشد.

انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند که همه افراد آزمایش پروتئین فعال C را انجام دهند. در عوض، این آزمایش برای افرادی که 5 تا 10 درصد احتمال حمله قلبی در 10 سال آینده دارند، بیشترین کاربرد را دارد. این سطح خطر متوسط، با ارزیابی ریسک جهانی تعیین می‌شود که براساس سبک زندگی، سابقه خانوادگی و وضعیت سلامتی فعلی استوار است.

افرادی که کمتر در معرض خطر حمله قلبی قرار دارند، ممکن است به اندازه کافی از آزمایش پروتئین فعال C با حساسیت بالا بهره‌مند نشوند. افرادی که در معرض خطر بالای حمله قلبی هستند، صرف‌نظر از اینکه پروتئین واکنش پذیر C آنها بسیار حساس است، باید به دنبال اقدامات درمانی و پیشگیری باشند.

تست CRP و التهاب کبد

تصور بر این است که التهاب مزمن یک واسطه اصلی در سرطان کبد است که منجر به فیبروز و سیروز و در نهایت سرطان کبد می‌شود. مطابق با این مکانیسم، داده‌های اخیر گروه NIH-AARP نشان می‌دهد که استفاده منظم از آسپرین ممکن است خطر ابتلا به سرطان کبد را کاهش دهد.

پروتئین واکنش پذیر CRP یک پروتئین فاز حاد است که عمدتا توسط سلول‌های کبدی به عنوان بخشی از پاسخ التهابی تولید می‌شود.

CRP علاوه بر این که به عنوان نشانگر التهاب سیستمیک عمل می‌کند، در فرآیند التهابی نقش مهمی ایفا می‌کند که در پاسخ به ترشح هورمون‌ها و فعال‌سازی سیستم مکمل، نقش دارد.

تست CRP و سرطان

CRP توسط سلول‌های کبدی در کبد تولید می‌شود و به همین دلیل می‌تواند تحت تأثیر بیماری مزمن کبدی قرار گیرد. با این وجود، چندین مطالعه اخیر نشان می‌دهد که بیماران سرطانی کبد با سطح پروتئین واکنش‌پذیر C بالا، ارتباط ضعیفی دارند.

سطح بالای پروتئین واکنش‌پذیر C نیز در بیماران مبتلا به نارسایی کبدی مشاهده شده است و اخیرا با تشخیص ضعیف در بیماران مبتلا به سیروز همراه بوده است. ارتباط طولانی مدت بین CRP و سرطان کبد و مرگ و میر ناشی از بیماری کبدی مزمن مشخص نیست.

سطح بالای CRP در خون با بروز سرطان روده بزرگ و سایر بیماری‌ها ارتباط دارد. در میان بیماران مبتلا به سرطان، CRP همچنین به عنوان یک نشانگر تشخیص در سرطان‌های تخمدان، مری، معده و روده بزرگ نقش دارد.

چگونه برای انجام تست CRP آماده شویم؟

هیچ آمادگی برای آزمایش استاندارد پروتئین فعال C یا آزمایش پروتئین فعال C بسیار حساس وجود ندارد. با این حال، اگر خون شما برای آزمایش‌های دیگر نیز گرفته شده است، ممکن است لازم باشد ناشتا باشید یا دستورالعمل‌های دیگر را دنبال کنید. از پزشک خود بپرسید که آیا باید همزمان آزمایشات دیگری نیز انجام دهید یا خیر؟

از آنجا که نیازی به آمادگی برای آزمایش ندارید، در آن روز می‌توانید به طور معمول غذا بخورید و بنوشید. یک پرستار یا سایر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی از ورید خون (معمولا از داخل آرنج یا کف دست) خون می‌گیرد.

ابتدا پوست ناحیه را با داروی ضد عفونی کننده تمیز می‌کند و سپس یک نوار الاستیک را در اطراف بازو قرار می‌دهد تا رگ‌ها از خون پر شوند. سپس یک سوزن کوچک وارد رگ کرده و خون را در یک ویال استریل جمع می‌کند. پس از جمع شدن خون، او نوار الاستیک را برداشته و از شما می‌خواهد که به محل سوراخ با گاز فشار وارد کنید. برای ثابت نگه داشتن گاز می‌توانید از نوار یا باند استفاده کنید.

چه داروها و غذاهایی بر نتایج تست CRP تاثیر می‌گذارد؟

برخی از داروها می‌توانند سطح پروتئین واکنش پذیر C شما را تحت تأثیر قرار دهند. در مورد داروهایی که می‌خورید به پزشک خود بگویید.

نتایج آزمایش CRP چگونه تفسیر می‌شود؟

سطح طبیعی CRP :

مردان: 0.008 تا 1 میلی‌گرم در دسی‌لیتر
زنان: 0.008 تا 1 میلی‌گرم در دسی‌لیتر
کودکان: 0.008 تا 1 میلی‌گرم در دسی‌لیتر

تعدادی از عوامل مرتبط وجود دارد که می‌تواند دامنه‌های توصیف شده در بالا را اصلاح کند:

با افزایش سن مقادیر CRP طبیعی کمی افزایش می‌یابد.
مقدار CRP در زنان کمی بیشتر از مردان است.

بالا بودن CRP نشان دهنده چیست؟

افزایش سطح CRP ممکن است نشان دهنده موارد زیر باشد:

آرتروز حاد
روماتیسم مفصلی
تب روماتیسمی
سایر بیماری‌های خود ایمنی (سندرم ریتر، بیماری کرون، واسکولیت، LED و غیره)
سکته قلبی
انفارکتوس ریوی
مشکلات رد پیوند
ضربه
عفونت‌های باکتریایی (دستگاه ادراری، سل و غیره)
سرطان.

مقداری سطح بالا (1 تا 3 میلی‌گرم در دسی‌لیتر):

این مقادیر CRP اندکی افزایش یافته و بیانگر داشتن یک بیماری التهابی است.

بیماری التهابی روده (کرون، کولیت اولسراتیو، دیورتیکولیت) یا بیماری‌های التهابی مزمن مانند آرتریت روماتوئید ممکن است مشکوک باشد.

همچنین برخی از داروها مانند داروهای مورد استفاده در درمان جایگزینی هورمون در یائسگی ممکن است کمی CRP را افزایش دهد.

سطح متوسط بالا رفته (3 تا 10 میلی‌گرم در دسی‌لیتر):

مقادیر CRP به طور متوسط افزایش یافته و باید به دنبال بیماری التهابی یا عفونت باکتریایی احتمالی بود.

در مورد زنان، این می‌تواند یک بیماری التهابی لگن باشد.

همچنین با این مقادیر ممکن است که شروع به سوءظن به یک عفونت باکتریایی مانند سل یا تب روماتیسمی کنید.

سطح بیش از حد بالا (> 10 میلی‌گرم در دسی‌لیتر):

سطح پروتئین واکنش پذیر C (CRP) بسیار زیاد است و وجود یک عفونت باکتریایی شدید با احتمال بیشتر از 80٪ را نشان می دهد.

مقادیر CRP می‌تواند بالای 50 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد و تا 100 میلی‌گرم در دسی لیتر نیز برسد، و حتی با اطمینان بیشتر احتمال سوءظن عفونت باکتریایی را نیز نشان می‌دهد. این مقادیر بالا می تواند در مورد مثلا مننژیت باکتریایی یا ذات‌الریه باکتریایی رخ دهد.

چه عواملی می‌تواند باعث افزایش سطح پروتئین C-Reactive در خون شود؟

آی یو دی
چاقی
تنباکو
ضربه
داروها
استروژن‌ها
پروژسترون‌ها

چه بیماری‌هایی می‌توانند باعث بالا رفتن پروتئین C-Reactive در خون شوند؟

افزایش سطح پروتئین C-Reactive در خون ممکن است نشان دهنده موارد زیر باشد:

روماتیسم مفصلی
سندرم ریتر
بیماری کرون
کولیت زخمی
دیورتیکولیت
بیماری التهابی لگن
لوپوس
واسکولیت
سکته قلبی
مننژیت باکتریایی
بیماری سل
تب روماتیسمی
ذات‌الریه
نارسایی کلیه

برای پایین آوردن سطح پروتئین C-Reactive خود چه کاری می‌توانم انجام دهم؟

برای کاهش سطح بالای پروتئین C-Reactive در خون، درمان هر فرآیند التهابی که بر بدن تأثیر می‌گذارد راحت خواهد بود، اما یک سری اقدامات کلی می‌تواند مقداری از آن را کاهش دهد:

ورزش (دوچرخه سواری، پیاده‌روی) را انجام دهید.
لاغر شوید و یک رژیم متعادل داشته باشید.
همچنین الکل در حد متوسط می‌تواند به کاهش پروتئین واکنش پذیر C کمک کند.
از استرس دوری کنید.

آیا مورد دیگری هست که باید بدانم؟

غلظت CRP ممکن است در اواخر بارداری و همچنین با مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی یا در طی دوره درمان جایگزینی هورمون با استروژن افزایش یابد. در افراد چاق وجود مقادیر CRP بالاتر نیز توصیف شده است.

میزان رسوب گلبول‌های قرمز (ESR) نیز در صورت وجود التهاب افزایش می‌یابد، اما CRP زودتر افزایش می‌یابد و سریعتر از ESR مقدار آن کاهش می‌یابد.

سوالات متداول در ارتباط با آزمایش CRP

آزمایش CRP چه زمانی درخواست می‌شود؟

CRP معمولا در موارد مشکوک به عفونت باکتریایی جدی تجویز می‌شود. این می‌تواند به عنوان مثال در نوزادان تازه متولد شده با علائم عفونت یا هنگامی که کسی علائم سپسیس مانند تب، لرز و افزایش ضربان قلب و تنفس را دارد، درخواست شود. همچنین می‌توان از این طریق برای کنترل اختلالات مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس این آزمایش را درخواست کرد. این ویژگی به ویژه در اختلالات التهابی بسیار مفید است زیرا غلظت CRP با فروکش شدن التهاب به سرعت کاهش می‌یابد.

نتایج آزمایش CRP چه معنی دارد؟

به طور معمول، سطح CRP در خون کم است. مقدار CRP زیاد یا افزایش تدریجی غلظت آن وجود التهاب را نشان می‌دهد، اگرچه اجازه نمی‌دهد محل یا علت آن مشخص شود. هنگامی که سوءظن بالینی برای عفونت شدید باکتریایی وجود دارد، افزایش سطح CRP وجود آن را نشان می‌دهد. در افراد مبتلا به اختلالات التهابی مزمن، افزایش سطح CRP اغلب با شعله‌ور شدن بیماری یا درمان ناکارآمد همراه است. افزایش غلظت CRP که متعاقبا کاهش می‌یابد نشان دهنده این است که التهاب یا عفونت در حال برطرف شدن است و یا پاسخ خوبی به درمان وجود دارد.

بیماری‌های التهابی مزمن چیست؟

اصطلاحات بیماری التهابی مزمن غیر اختصاصی است و برای توصیف التهابات طولانی مدت یا عودکننده مرتبط با بیماری های خاص‌تر استفاده می‌شود. اختلالات التهابی مزمن می‌تواند به علت بی شمار علل مانند آرتروز، لوپوس یا بیماری التهابی روده (بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو) باشد.

5 | (3)