7 مورد از خواص شگفت انگیز و باور نکردنی زرشک برای سلامتی
توت‌های ریز، ترش و قرمز زرشک، قرن‌ها است که در کنار انسان حضور دارند. این دانه‌ها که حتی فکر کردن به آن‌ها هم آب دهان را راه می‌اندازد (از بس که ترش و خوشمزه هستند)، از خواص دارویی فراوانی نیز برخوردار هستند.
درخت زرشک بومی اروپا و آسیا محسوب می‌شود، اما امروزه در سراسر جهان مورد کشت و بهره‌برداری قرار می‌گیرد. میوه این درخت، صدها سال است که در طب سنتی و برای درمان مشکلات گوارشی، عفونت‌ها و بیماری‌های پوستی، استفاده می‌شود.
در این مقاله از مجله اینترنتی ایده آل مگ قصد داریم به بررسی خواص زرشک برای سلامتی بپردازیم. اگر هنوز برای قرار دادن این میوه در رژیم غذایی خود مجاب نشده‌اید، حتما تا پایان با ما همراه باشید.
ارزش غذایی زرشک
قبل از این‌که به بررسی خواص زرشک بپردازیم، ابتدا باید ارزش غذایی آن را بررسی کنیم. میوه‌های زرشک بسیار مغذی بوده و سرشار از کربوهیدرات، فیبر و چندین ویتامین و مواد معدنی دیگر هستند.
زرشک یک منبع غنی از ویتامین C محسوب می‌شود؛ یک آنتی اکسیدان که به جلوگیری از آسیب‌های سلولی و بیماری‌های قلبی و سرطان، کمک میکند.
یک چهارم فنجان (معادل 28 گرم) زرشک خشک شده، دارای ارزش غذایی زیر است:
| کالری | پروتئین | چربی | کربوهیدرات | فیبر | ویتامین C | آهن |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 89 | 1 گرم | 1 گرم | 18 گرم | 3 گرم | 213 درصد | 15 درصد |
همان‌طور که مشاهده می‌کنید، تنها 30 گرم زرشک خشک، می‌تواند 213 درصد از نیاز روزانه شما به ویتامین C و 15 درصد نیاز شما به آهن را تامین کند. همین موضوع، به خوبی خواص زرشک برای سلامتی را اثبات میکند.
از طرف دیگر، رنگ قرمز روشن میوه‌های زرشک، از آنتوسیانین‌ها ناشی می‌شود. این رنگ‌دانه‌های گیاهی می‌تواند سلامت مغز و قلب شما را تقویت کنند.
خواص زرشک برای سلامتی انسان
خب بعد از آشنا شدن با ارزش غذایی بالای این ماده غذایی، نوبت به بررسی خواص زرشک رسیده است. این میوه‌های ترش و خوشمزه می‌توانند وضعیت سلامتی شما را به شکل قابل ملاحظه‌ای، بهبود ببخشند.
حاوی انواع ترکیبات گیاهی مفید است
زرشک سرشار از بربرین است، یک ترکیب گیاهی منحصر به فرد که ممکن است فواید زیادی را برای سلامتی شما، به همراه داشته باشد. بربرین عضوی از خانواده آلکالوئیدها است که به دلیل خواص درمانی‌شان، شناخته می‌شوند.
مطالعات نشان داده‌اند که بربرین به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی عمل میکند. این ترکیب گیاهی می‌تواند از طریق مبارزه با رادیکال‌های آزاد، از آسیب‌های سلولی جلوگیری کند.
علاوه بر این، بربرین موجود در زرشک می‌تواند به کاهش سطح قند و کلسترول خون، کند کردن پیشرفت سلول‌های سرطانی خاص، مبارزه با عفونت‌ها و اثرات ضد التهابی کمک کند.
زرشک همچنین حاوی ترکیبات دیگری مانند سایر آلکالوئیدها و اسیدهای آلی است. با این حال، مهم‌ترین ترکیب گیاهی این میوه، قطعا همان بربرین است.
می‌تواند به مدیریت دیابت کمک کند
زرشک و به ویژه بربرین موجود در آن، می‌تواند به کنترل دیابت (یک بیماری مزمن که با افزایش سطح قند خون ایجاد می‌شود) کمک کند.
یک مطالعه 3 ماهه روی 36 بزرگسال مبتلا به دیابت نوع 2 نشان داد که مصرف 1.5 گرم بربرین در روز، منجر به کاهش قابل توجه 2 درصدی در هموگلوبین A1c (معیاری برای کنترل میانگین قند خون شما در 3 ماه گذشته) شد.
محققان دریافتند که خواص زرشک برای تنظیم سطح قند خون و هموگلوبین-A1c با تاثیر داروی سنتی دیابت یعنی متفورمین برابر است.
با این حال، همه مطالعات روی مکمل‌های بربرین متمرکز بودند. هنوز مشخص نیست که آیا مصرف زرشک تازه یا خشک شده هم می‌تواند همان تاثیر را برای کنترل دیابت داشته باشد یا خیر.
می‌تواند به درمان اسهال کمک کند
قرن‌هاست که خواص زرشک برای درمان اسهال، مورد توجه متخصصان طب سنتی قرار دارند. این خاصیت هم به دلیل وجود بربرین است که می‌تواند با مهار گیرنده‌های خاص، روند انتقال مدفوع در روده‌های شما را آهسته‌تر کند.
در واقع، یکی از قدیمی‌ترین مطالعات انسانی روی بربرین نشان داد که این ترکیب گیاهی، می‌تواند اسهال ناشی از عفونت‌های برخی باکتری‌ها از جمله E. coli را درمان کند.
علاوه بر این، یک مطالعه روی 196 بزرگسال مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر غالب با اسهال (IBS-D) نشان داد که مصرف 800 میلی‌گرم بربرین هیدروکلراید در روز، به طور قابل‌توجهی دفعات اسهال و نیاز فوری به اجابت مزاج را در این افراد، کاهش می‌دهد.
در حالی که این نتایج امیدوار کننده هستند، به تحقیقات انسان بیشتری برای درک چگونگی تاثیر زرشک و بربرین روی درمان اسهال، نیاز است.
از شما در برابر سندروم متابولیک محافظت میکند
سندروم متابولیک مجموعه‌ای از عوامل خطر است که احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت را در افراد مختلف افزایش می‌دهد. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف زرشک می‌تواند از شما در برابر این سندروم محافظت کند.
یک مطالعه 8 هفته ای روی 46 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 نشان داد که نوشیدن حدود 200 میلی لیتر آب زرشک در روز، به طور قابل توجهی فشار خون، تری گلیسیرید، کلسترول و قند خون را در این افراد کاهش داد.
نتایج تحقیقات مختلف نشان می‌دهند که خواص زرشک می‌توانند باعث کاهش عوامل خطر ابتلا به سندروم متابولیک و استرس اکسیداتیو ناشی از آن شوند. با این‌حال، به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
برای سلامتی دندان‌ها مفید است
از آن‌جایی که بربرین می‌تواند به عنوان یک ضد التهاب قوی عمل کند، مصرف زرشک برخی از بیماری‌های التهابی دندان و لثه مانند ایجاد پلاک، تورم لثه، تحریک لثه‌ها و … را درمان میکند.
یک مطالعه روی 45 پسر بین 11 تا 12 سال، نشان داد که استفاده از ژل دندانی زرشک به مدت 21 روز، باعث کاهش پلاک و التهاب لثه در این افراد شد. این مطالعه همچنین نشان داد که ژل زرشک نسبت به خمیر دندان سنتی ضد پلاک، عملکرد موثرتری داشت.
نتایج تحقیقات مختلف نشان دادند که مصرف زرشک می‌تواند باعث بهبود سلامت دندان‌ها شود. با این حال، به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
ممکن است خاصیت ضد سرطانی داشته باشد
تمام خواص زرشک که ممکن است باعث ضد سرطان بودن این میوه شوند، به بربرین موجود در آن مربوط می‌شوند. از آن‌جایی که بربرین به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل میکند، می‌تواند از آسیب‌های اکسیداتیو که در نهایت به سرطان منجر می‌شوند، جلوگیری کند.
چندین مطالعه نشان داده‌اند که بربرین از رشد تومور جلوگیری کرده و مرگ سلولی را در سلول‌های سرطانی پروستات، کبد، استخوان و سینه، آغاز میکند.
به مبارزه با آکنه کمک میکند
آکنه یک بیماری پوستی است که باعث برآمدگی‌های ملتهب و جوش، روی پوست می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که بربرین و سایر ترکیبات موجود در زرشک، ممکن است به مبارزه با التهاب و عفونت‌های مرتبط با آکنه کمک کنند.
یک مطالعه در نوجوانان مبتلا به آکنه متوسط تا شدید، نشان داد که مصرف 600 میلی‌گرم عصاره خشک زرشک در روز به مدت 4 هفته، به طور قابل توجهی میانگین تعداد جوش‌ها و برآمدگی‌ها را کاهش داد.
تحقیقات دیگری هم در این زمینه صورت گرفتند و نتایج نشان دادند که عصاره زرشک می‌تواند یک گزینه درمانی مناسب برای مبارزه با آکنه در نوجوانان باشد. با این حال، به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
چگونه زرشک را به رژیم غذایی خود اضافه کنیم؟
زرشک را می‌توان به روش‌های مختلف همچون خام، مربا، آب‌میوه مصرف کرد یا آن را به برنج و سالاد اضافه کرد. جالب است بدانید حتی چای زرشک هم در بسیاری از فرهنگ‌ها، از محبوبیت زیادی برخوردار است.
مکمل‌های دارویی این میوه از قبیل ژل و پماد زرشک و همچنین مکمل بربرین هم در داروخانه‌ها موجود هستند. اگرچه زرشک به صورت کلی یک ماده غذایی بی‌خطر محسوب می‌شود، اما دوزهای بالای آن، ممکن است باعث ناراحتی معده یا اسهال شود.
در صورتی که مایل به استفاده از مکمل‌های دارویی زرشک یا بربرین هستید، قبل از هر اقدامی، حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. همچنین مطمئن شوید که از یک برند معتبر و قابل اطمینان استفاده می‌کنید.
کلام آخر
زشک با آن مزه خوشمزه و ترش، یکی از مواد غذایی محبوب در میان ما ایرانی‌ها محسوب می‌شود. خوشبختانه این میوه در کنار مزه مطبوعش، از فواید بسیار زیادی هم برای سلامتی برخوردار است.
در این مقاله به بررسی 7 مورد از خواص زرشک پرداختیم. در صورتی که همچنان در این رابطه سوال یا ابهامی دارید، حتما در بخش نظرات همین مقاله با ما در میان بگذارید تا در اولین فرصت، پاسخ‌گوی شما عزیزان باشیم.
