درمان سرماخوردگی در بارداری و زمان شیردهی + نکته‌های کلیدی
سرماخوردگی یک بیماری بسیار رایج است، به طوری که بزرگسالان به طور متوسط دو تا سه بار در سال سرما می‌خورند. احتمال ابتلا به سرماخوردگی در بارداری افزایش می‌یابد، چون در این دوران سیستم ایمنی بدن کمی ضعیف می‌شود.
سرماخوردگی معمولا خطرناک نیست، اما ابتلا به آن می‌تواند به علائم آزاردهنده مثل آبریزش بینی، گرفتگی بینی و… منجر شود. این بیماری به خصوص برای زنان باردار و شیرده مشکل‌ساز است؛ چرا که ممکن است روی اشتها و خواب تاثیر بگذارد.
از سوی دیگر، بسیاری از داروهای سرماخوردگی می‌توانند به طور بالقوه به جنین یا شیرخوار آسیب بزنند، به خصوص در سه ماهه اول بارداری.
در این مقاله از ایده آل مگ درباره راه‌های درمان سرماخوردگی در بارداری و شیردهی صحبت می‌کنیم و فهرست داروهای مجاز برای مادران باردار و شیرده را در اختیار شما قرار می‌دهیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
علائم سرماخوردگی در بارداری و شیردهی
سرماخوردگی معمولا با خارش یا درد گلو شروع می‌شود که یک یا دو روز طول می‌کشد. بعد از آن، به تدریج علائم دیگری ایجاد می‌شود که عبارتند از:
- آبریزش و گرفتگی بینی
- عطسه
- خستگی خفیف
- سرفه خشک به ویژه نزدیک به پایان سرماخوردگی
- تب با درجه پایین (معمولا کمتر از 37/7 درجه سانتی‌گراد)
خطرات سرماخوردگی در بارداری
سرماخوردگی در دوران بارداری معمولا روی جنین تاثیر نمی‌گذارد. سرماخوردگی یک بیماری خفیف است که سیستم ایمنی بدن به راحتی می‌تواند با آن مقابله کند؛ با این حال، عفونت و تب ناشی از آن ممکن است سلامت جنین را تحت تاثیر قرار دهد. اگر تب یا سایر علائم عفونت را تجربه کردید، فورا با پزشک صحبت کنید تا بهترین راه برای درمان سرماخوردگی در بارداری را به شما پیشنهاد دهد.
راه‌های درمان سرماخوردگی در بارداری و شیردهی
در بیشتر موارد، سرماخوردگی با درمان‌های خانگی برطرف می‌شود؛ با این حال، داروها می‌توانند روند بهبودی را تسریع کنند. در ادامه راهکارهای درمان سرماخوردگی در دوران بارداری و شیردهی را توضیح می‌دهیم.
1. درمان‌های خانگی
اگر باردار یا شیرده هستید، با روش‌های خانگی زیر می‌توانید به تسکین علائم خود کمک کنید:
- استراحت کنید. استراحت کردن لزوما به درمان سریع‌تر بیماری کمک نمی‌کند، اما اگر بدن‌تان به آن نیاز دارد، حتما این کار را انجام دهید.
- فعالیت بدنی داشته باشید. اگر تب ندارید یا سرفه نمی‌کنید، تحت نظر پزشک ورزش‌های سبک تا متوسط انجام دهید. این کار باعث می‌شود سریع‌تر بهبود یابید.
- خوب غذا بخورید. هنگام بیماری احتمالا اشتهای زیادی ندارید، اما خوردن غذاهای سالم می‌تواند به رفع بعضی از علائم سرماخوردگی کمک کند.
- روی مصرف غذاهای حاوی ویتامین C تمرکز کنید. آن‌ها می‌توانند به طور طبیعی سیستم ایمنی شما را تقویت کنند. انواع مرکبات (پرتقال، نارنگی، گریپ‌فروت)، توت‌فرنگی، کیوی، انبه، گوجه‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای، کلم بروکلی و اسفناج غنی از ویتامین C هستند.
- دریافت زینک (روی) را افزایش دهید. زنان باردار باید روزانه 11 تا 15 میلی‌گرم روی دریافت کنند. این ماده معدنی مهم که در بوقلمون، گوشت گاو، تخم‌مرغ، ماست، جوانه گندم و بلغور جو دوسر یافت می‌شود، سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
- مایعات بنوشید. تب، عطسه و آبریزش بینی باعث می‌شود بدن شما مایعات زیادی از دست بدهد. نوشیدنی‌های گرم مثل چای و دمنوش زنجبیل و همچنین سوپ مرغ آرامش‌بخش هستند و به رفع علائم سرماخوردگی کمک می‌کنند. اگر احساس تشنگی می‌کنید، آب و آبمیوه‌های طبیعی هم گزینه خوبی به شمار می‌روند.
- از مکمل استفاده کنید. در صورت ابتلا به سرماخوردگی، مصرف مکمل‌های مخصوص دوران بارداری که حاوی ویتامین C و روی هستند، اقدام هوشمندانه‌ای محسوب می‌شود. فقط مراقب باشید که بدون مشورت پزشک مقدار زیادی از این محصولات را مصرف نکنید.
- راحت بخوابید. سر خود را هنگام دراز کشیدن یا خوابیدن با استفاده از چند بالش بالاتر بیاورید تا راحت‌تر نفس بکشید.
- هوای اتاق را مرطوب کنید. اگر هوای خشک خانه باعث تحریک مجرای بینی و گلو می‌شود، از دستگاه رطوبت‌ساز کمک بگیرید. بزرگسالان می‌توانند از هر دو نوع رطوبت‌ساز گرم و سرد استفاده کنند.
- آب نمک غرغره کنید. غرغره کردن آب نمک (یک‌چهارم قاشق چای‌خوری نمک با یک لیوان آب گرم) به کاهش گلودرد و کنترل سرفه کمک می‌کند.
- عسل بخورید. خوردن عسل به تنهایی یا همراه با آب داغ و لیموترش می‌تواند سرفه خشکی که اغلب همراه با سرماخوردگی و بعد از آن ظاهر می‌شود را برطرف کند. اگر می‌خواهید بیشتر درباره خواص معجزه آسا و شگفت انگیز عسل بدانید، مقاله ما را در این باره مطالعه کنید.
2. راهکارهای طب سنتی
در طب سنتی توصیه می‌شود برای درمان سرماخوردگی در بارداری و شیردهی از عسل، زردچوبه و زنجبیل استفاده کنید. بعضی از گیاهان مثل آویشن هم می‌توانند به درمان علائم این بیماری کمک کنند؛ اما از آنجا که مصرف بسیاری از گیاهان دارویی در دوران بارداری و شیردهی ممنوع است، قبل از امتحان کردن این راهکارها حتما با پزشک خود مشورت کنید.
3. داروها
زنان باردار یا شیرده نمی‌توانند از بسیاری از داروهای سرماخوردگی استفاده کنند. در ادامه فهرست داروهای مجاز و غیرمجاز آورده شده است.
داروهای مناسب برای درمان سرماخوردگی در بارداری
داروهای سرماخوردگی که برای استفاده در دوران بارداری تایید شده‌اند عبارتند از:
- اسپری بینی اکسی متازولین (ضداحتقان)
- کلرفنیرامین، دیفن هیدرامین، لوراتادین و سیتریزین (ضدآلرژی)
- فلوتیکازون (کنترل‌کننده التهاب دستگاه تنفس)
- دکسترومتورفان و گایافنزین (ضدسرفه)
- قطره سرفه منتول
- پزودوافدرین (از این داروی ضداحتقان فقط در سه ماهه دوم و سوم می‌توانید استفاده کنید.)
- استامینوفن (ضددرد و تب‌بر)
استامینوفن بی‌خطرترین مسکن و تب‌بر برای زنان باردار است؛ با این حال، تحقیقات جدید نشان داده‌اند که استفاده از آن در دوران بارداری با افزایش 20 درصدی خطر ابتلا به اوتیسم و اختلال بیش‌فعالی-کم‌توجهی (ADHD) مرتبط است. اگرچه باید در این زمینه تحقیقات بیشتری انجام شود، اما متخصصان به زنان باردار توصیه می‌کنند که فقط در صورت لزوم و برای مدت کوتاه از استامینوفن استفاده کنند.
داروهای مناسب دوران شیردهی
داروهای زیر برای مادران شیرده بی‌خطر تلقی می‌شوند، اما همیشه بهتر است قبل از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید:
- استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن که مسکن و ضددرد هستند
- لوراتادین، سیتریزین و فکسوفنادین که ضدآلرژی هستند و عطسه، آبریزش بینی و خارش چشم را برطرف می‌کنند
- دکسترومتورفان و گایافنزین که سرفه را سرکوب می‌کنند
- اسپری‌های ضداحتقان (داروهای ضداحتقان خوراکی ممکن است در تولید شیر اختلال ایجاد کنند یا برای شیرخوار مضر باشند)
سرماخوردگی در بارداری و دوره شیردهی؛ چه داروهایی نخوریم؟
بعضی از داروهای سرماخوردگی از موادی تشکیل شده‌اند که برای زنان باردار و شیرده یا فرزند آن‌ها مضر هستند.
داروهای مضر برای زنان باردار
برای درمان سرماخوردگی در بارداری نباید از داروهای زیر استفاده کنید:
- ایبوپروفن
- ناپروکسن
- آسپرین
- قرص مکیدنی بنزوکائین
- اسپری گلوی بنزوکائین
- فنیل افرین
- پزودو افدرین (اگر در سه ماهه اول بارداری به‌سر می‌برید یا فشار خون بالا دارید)
داروهای مضر برای زنان شیرده
اگر به فرزند خود شیر می‌دهید، از مصرف داروهایی که حاوی مواد زیر هستند بپرهیزید:
- کدئین
- دیفن هیدرامین
- دوکسیلامین
- هیدروکودون
- فنیل افرین
- پزودوافدرین
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت ابتلا به هر یک از موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:
- تب بیش از 38/3 درجه سانتی‌گراد
- سرماخوردگی شدید که در غذا خوردن یا خوابیدن اختلال ایجاد می‌کند
- سرفه همراه با مخاط سبز یا زرد
- سرفه همراه با درد قفسه سینه یا خس‌خس سینه
- تنگی نفس
تفاوت رینیت بارداری (گرفتگی بینی) با سرماخوردگی
سرماخوردگی یک بیماری ویروسی است که به تب، سرفه، عطسه، آبریزش بینی و گرفتگی بینی منجر می‌شود. ویروس‌ها در ابتلا به رینیت بارداری نقش ندارند. در دوران بارداری، جریان خون در غشاهای مخاطی از جمله بینی افزایش می‌یابد که این می‌تواند به رینیت منجر شود. از علائم رینیت می‌توان به تورم بینی و گرفتگی آن اشاره کرد.
کلام پایانی
اگر در دوران باداری یا شیردهی سرما خوردید، می‌توانید مثل سایر زنان از داروهای مختلف برای کاهش علائم خود استفاده کنید؛ اما قبل از این کار حتما با پزشک مشورت کنید، چون ممکن است بعضی از داروها برای درمان سرماخوردگی در بارداری و شیردهی مناسب نباشند.
سوالات متداول
سرماخوردگی دوران بارداری چقدر طول می‌کشد؟
سرماخوردگی معمولا بعد از ۱۰ تا ۱۴ روز بهبود می‌یابد. اگر علائم برای مدت بیشتری طول بکشند، این احتمال وجود دارد که سرماخوردگی به یک عفونت ثانویه تبدیل شده باشد. در این شرایط ممکن است لازم باشد پزشک برای حفظ ایمنی شما و فرزندتان دارو تجویز کند.
چگونه از بروز سرماخوردگی در بارداری و شیردهی جلوگیری کنیم؟
از نزدیک شدن به افراد بیمار خودداری کنید و دست‌های خود را با دقت بیشتری با آب و صابون بشویید. برای مواقعی که آب و صابون در دسترس نیست، از ضدعفونی‌کننده دست که حاوی حداقل ۶۰ درصد الکل باشد استفاده کنید.
آیا در زمان سرماخوردگی می‌توانم به فرزندم شیر بدهم؟
بله، همچنان می‌توانید به کودک خود شیر بدهید. ویروس سرماخوردگی از طریق شیر مادر منتقل نمیشود، اما ممکن است آن را هنگام صحبت، سرفه یا عطسه به فرزندتان منتقل کنید. قبل و بعد از دست زدن به نوزاد دست‌های خود را بشویید و اگر خیلی احساس ناخوشی می‌کنید، مقداری از شیر خود را با شیردوش بدوشید و از شخص دیگری بخواهید که آن را با شیشه شیر به نوزاد بدهد.
