RDW در آزمایش خون چیست؟

RDW در آزمایش خون، معیاری است که تغییرات عرض گلبول‌های قرمز را اندازه‌گیری می‌کند. کاربرد قدیمی این آزمایش تشخیص انواع کم‌خونی بود؛ اما امروزه از آن برای پیش‌بینی احتمال مرگ در بیماری‌های مزمن هم استفاده می‌شود. 

آزمایش RDW، واریانس اندازه قطر گلبول‌های قرمز خون را نشان می‌دهد؛ به همین دلیل، با استفاده از آن تفاوت بین این گلبول‌ها شناسایی می‌شود. از دیگر کاربردهای این فاکتور خونی باید به بررسی موثر بودن درمان‌های تجویز شده توسط پزشک، اشاره کرد.

RDW زیاد به این معناست که در اندازه گلبول‌های قرمز خون تنوع بیش از حد طبیعی وجود دارد. این پارامتر می‌تواند کمبود آهن در زنان باردار و ابتلا به بیماری‌های قلبی و سرطان را پیش‌بینی کند.

اگر این علامت اختصاری در برگه آزمایش خون شما وجود دارد و  می‌خواهید با این فاکتور خونی بیشتر آشنا شوید، با ایده آل مگ همراه باشید.

RDW در آزمایش خون چیست؟

RDW در آزمایش خون مخفف عبارت Red Cell Distribution Width و یکی از علائم اختصاری آزمایش خون است. این علامت اختصاری نمایانگر توزیع عرض گلبول‌های قرمز خون یا ضریب تغییرات اندازه‌گیری گلبول‌­های قرمز است.

برای انتقال اکسیژن از ریه‌ها به هر قسمت از بدن، به گلبول‌های قرمز نیاز است. هر عاملی، خارج از محدوده طبیعی، در عرض یا حجم گلبول‌های قرمز، نشان دهنده یک مشکل در ساختار و عملکرد این گلبول‌ها است. این مشکل، ممکن است بر رسیدن اکسیژن به قسمت‌های مختلف بدن تاثیر گذار باشد.

چرا تست RDW انجام می‌شود؟

در صورت داشتن علائم زیر، پزشک به احتمال زیاد آزمایش RDW را برای شما تجویز می‌کند:

• علائم کم خونی، مانند سرگیجه، رنگ پریدگی پوست و بی‌حالی
• کمبود آهن یا ویتامین‌ها
• سابقه خانوادگی یک اختلال خونی، مانند کم‌خونی سلول‌های داسی شکل
• از دست دادن خون قابل توجهی در اثر جراحی یا ضربه

پزشکان ممكن است این آزمایش را به عنوان بخشی از CBC بررسی كنند تا نوع بیماری تشخیص داده شود. RDW که به آن RDW-CV و R.D.W هم می‌گویند، به عنوان یک پارامتر جداگانه هنگام تفسیر شمارش کامل خون (CBC) استفاده نمی‌شود. این فاکتور در کنار سایر فاکتورهای خونی مانند میزان هموگلوبین (hgb) و MCV در آزمایش خون (حجم متوسط گلبول­‌های قرمز خون) تفسیر می‌شود.

نحوه آمادگی برای انجام تست RDW چگونه است؟

برای انجام این تست نیاز به آمادگی خاصی نیست؛ ولی در صورتی که این آزمایش همراه با بررسی سایر فاکتورهای خونی و سلامتی برای شما تجویز شود، باید از پزشک یا مسئول آزمایشگاه در مورد آمادگی‌های لازم برای انجام آزمایش‌ها سوال کنید. ممکن است نیاز باشد که صبح و به صورت ناشتا این آزمایش را انجام دهید.

برای گرفتن نمونه خون، ابتدا پرستار یا نمونه‌گیر، یک کش به بازوی شما می‌بندد تا خون در رگ‌های شما جمع و رگ‌ها قابل دیدن شوند. بعد از بزرگ شدن رگ‌ها، محل مورد نظر ضد عفونی می‌شود.

بعد از ضدعفونی با استفاده از یک سرنگ، مقداری خون از رگ شما خارج می‌شود. این نمونه خون برای انجام تست‌ها به آزمایشگاه منتقل می‌شود.

برای جلوگیری از خونریزی بهتر است یک تا دو دقیقه محل سرنگ را فشار دهید و بعد از آن روی آن چسب زخم بزنید.

چه عواملی بر روی نتایج تست توزیع عرض گلبول‌های قرمز خون تاثیر منفی دارند؟

عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد نتایج کاذب در آزمایش خون RDW شوند:

• انتقال خون: اگر قبل از انجام این آزمایش، خون به شما تزریق شده باشد، RDW اندازه‌گیری شده در واقع هم مربوط به خون شما و هم مربوط به خون تزریق شده است و نمی‌تواند معیاری برای بررسی سلامتی شما باشد.
• خطای آزمایشگاه: در آزمایشگاه و در هنگام انداه‌گیری هم ممکن است خطاهایی به وجود آید.
• خطا در اندازه‌گیری MCV: در محاسبه RDW از یک فاکتور خونی دیگر به نام MCV استفاده می‌شود. MCV متوسط حجم گلبول‌های قرمز خون است. اگر به هر دلیلی این فاکتور اشتباه اندازه‌گیری شود، RDW هم مقدار واقعی نخواهد بود.

آیا انجام این آزمایش خطرناک است؟

انجام این آزمایش هم مانند سایر آزمایش‌های خون، خطر خاصی ندارد. بعد از تمام شدن نمونه‌گیری، حتما جای سرنگ را به صورت ملایم فشار دهید تا خون، بند بیاید. بعد از آن می‌توانید روی جای نمونه‌گیری چسب بزنید و به کارهای روزانه خود ادامه دهید.

اگر بعد از انجام آزمایش دچار یکی از علائم زیر شدید حتما به پزشک مراجعه کنید:

• خونریزی زیاد و غیرقابل کنترل
• کبودی وسیع در محل سرنگ
• تب و لرز شدید

آزمایش توزیع عرض گلبول‌های قرمز خون چگونه انجام می‌شود؟

بعد از نمونه‌گیری، خون به آزمایشگاه منتقل می‌شود. دستگاه‌های خاص آزمایشگاهی وجود دارند که با استفاده از مقداری خون می‌توانند فاکتورهای خون را اندازه‌گیری کنند.

یکی از این دستگاه‌ها مقدار R.D.W را اندازه‌گیری می‌کند. مسئول آزمایشگاه ممکن است قبل از انتقال خون به دستگاه اندازه‌گیری آر دی دبلیو، نمونه خون را زیر میکروسکوپ بررسی کند تا از سلامت و لخته‌نشدن آم مطمئن شود.

نحوه تفسیر RDW در آزمایش خون چگونه است؟

مقدار طبیعی این فاکتور خونی بستگی به جنسیت افراد دارد. R.D.W معمولا در زنان بیشتر از مردان است.

محدوده نرمال نرمال RDW چقدر است؟

در خواندن برگه آزمایش خون RDW، دامنه طبیعی برای عرض توزیع سلول‌های قرمز در زنان بالغ بالای ۱۸ سال ، ۱۲/۲ تا ۱۶/۱ درصد و در مردان بالغ، ۱۱/۸ تا ۱۴/۵ درصد است. اگر مقدار RDW در آزمایش خون خارج از این محدوده بدست بیاید، ممکن است کمبود مواد مغذی، عفونت یا اختلال دیگری داشته باشید.

مقدار طبیعی RDW در نوزادان تازه متولد شده چقدر است؟

مقدار این فاکتور خونی در نوزادان تازه متولد شده که طبیعی و سالم هستند تا دو هفتگی باید بین ۱۳ تا ۱۸ درصد باشد. این فاکتور خونی بعد از دو هفتگی کاهش پیدا می‌کند به طوری که محدوده طبیعی آن بین ۱۱.۵ تا ۱۶ می‌شود.

مقدار این فاکتور خونی در کودکان چقدر باید یاشد؟

در کودکان سالم که هیچ مشکل خونی ندارند، مقدار نرمال RDW از سن ۲ تا ۱۲ سال ۱۱.۵ تا ۱۵ است. از ۱۲ سالگی تا ۱۸ سالگی هم این فاکتور خونی باید بین ۱۱.۵ تا ۱۴ درصد باشد.

بالا بودن rdw در آزمایش خون نشان‌دهنده چیست؟

آزمایش RDW برای کمک به تشخیص انواع کم خونی و اطلاع از سایر بیماری‌ها، بسیار مفید است. برخی از بیماری‌ها که در آن‌ها مقدار این فاکتور خونی به طور غیرطبیعی بالا می‌رود، عبارتند از:

• تالاسمی (نوعی اختلالات خونی ارثی که باعث کم‌خونی شدید می‌شود)
• دیابت
• بیماری قلبی
• بیماری کبد
• سرطان
• التهاب در بدن
• کم‌خونی همولیتیک (نوعی بیماری ارثی که در آن دستگاه ایمنی به گلبول‌های قرمز حمله و آن‌ها را از بین می‌برد)

RDW چگونه افزایش می‌‌یابد؟

علیرغم اینکه مطالعات مختلف، نشان می‌دهند که RDW یک نشانگر زیستی قوی و مستقل جهت پیش‌بینی مرگ و میر در بیماری‌های مختلف است؛ اما مکانیسم افزایش آن در بیماری‌های حاد و مزمن هنوز مبهم مانده است.

پیش‌بینی می‌شود که التهاب و استرس اکسیداتیو مهمترین عواملی هستند که می‌توانند گلبولهای قرمز خون را تغییر دهند و سبب افزایش RDW شوند.

در این ارتباط باید گفت که التهاب، مانع عملکرد مغز استخوان شده و متابولیسم آهن را مختل می‌کند. سیتوکاین‌های پیش التهابی (مولکول‌های هشدار دهنده) هم مانع اثر اریتروپویتین (عاملی که به بیشتر شدن تعداد گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند) برای بلوغ و تکثیر گلبول‌های قرمز می‌شود. این موضوع تا حدودی در افزایش RDW اثر دارد.

عوامل دیگری که با استفاده از آن وجود التهاب در بدن بررسی می‌شود، سرعت رسوب گلبول‌های قرمز است. برای سنجش این عامل از اندازه‌گیری ESR در آزمایش خون استفاده می‌شود.

پایین بودن RDW-CV در آزمایش خون نشانه چیست؟

پایین بودن RDW-CV در آزمایش خون معمولا نشان‌دهنده مشکل خاصی نیست؛ اما چون این فاکتور خونی باید با توجه به سایر فاکتورهای بخش CBC تفسیر شود؛ بهتر است برای بررسی بیشتر آزمایش خون خود را به پزشک نشان دهید.

تفسیر نتایج RDW و MCV

برای یک تشخیص مناسب، پزشک شما باید آزمایشات خون دیگر، مانند آزمایش حجم متوسط ​​گلبول قرمز (MCV) را هم برای تفسیر RDW استفاده کند. این آزمایش هم، بخشی از CBC است . نتایج RDW علاوه بر کمک به تایید تشخیص، می‌تواند به تعیین نوع کم‌خونی شما هم کمک کند.

برای کمک به تشخیص صحیح این نتایج، آزمایشگاه‌ها با توجه به دستورات بهداشتی آزمایش CBC را انجام می‌دهند. برای تعیین دقیق بیماری قسمت‌های آزمایش RDW و MCV در کنار هم تفسیر می‌شوند؛

• MCV بالا با RDW بالا: در برخی از کم‌خونی‌های ماکروسیتیک (نوعی کم خونی که باعث ایجاد گلبول‌های بزرگ و غیرعادی می‌شود) رخ می‌دهد.
• MCV کم با RDW بالا: در کم‌خونی میکروسیتیک (گلبول‌های قرمز خون به اندازه کافی هموگلوبین ندارند) دیده می‌شود.
• RDW طبیعی با MCV پایین: ممکن است دچار کم خونی ناشی از یک بیماری مانند بیماری مزمن کلیه باشید.
• RDW شما طبیعی است اما MCV بالا: ممکن است کم خونی آپلاستیک داشته باشید. این نوع کم‌خونی یا آنمی، نوعی اختلال خونی است که در آن، مغز استخوان سلول‌های خونی کافی از جمله گلبول‌های قرمز تولید نمی‌کند.

آزمایش‌های مکمل RDW

از دیگر آزمایش‌هایی که پزشکان برای بررسی وضعیت سلامتی شما در کنار آر.دی.دبلیو استفاده می‌کنند، باید به موارد زیر اشاره کرد:

• RBC یا شمارش گلبول‌های قرمز خون
• WBC یا شمارش گلبول‌های سفید خون
• شمارش تعداد پلاکت‌ها
• Hemoglobin و hematocrit (هموگلوبین و هماتوکریت)
• میانگین غلظت هموگلوبین گلبول قرمز (MCHC)
• مقدار متوسط هموگلوبین گلبول قرمز (MCH)
• حجم متوسط ​​پلاکت (MPV)

چگونه می‌توان RDW را در خون به اندازه طبیعی برگرداند؟

برای اصلاح مقدار RDW ابتدا باید بیماری زمینه‌ای که عامل ایجاد آن است، شناسایی شود. بعد از شناسایی عامل توسط پزشک متخصص، داروهایی برای شما تجویز می‌شود. با استفاده از داروها به مرور زمان مشکل سلامتی شما حل می‌شود؛ اما برای افزایش سرعت بهبودی و بالا بردن کیفیت زندگی می‌توان از اصلاح سبک زندگی و تغذیه هم استفاده کرد.

همان‌طور که گفتیم، محققان دو عامل مهم در ارتباط با افزایش این فاکتور خونی شناسایی کردند: استرس اکسیداتیو و التهاب. هر انسانی می‌تواند با اصلاح نوع سبک زندگی و تغذیه خود مقدار استرس روزانه‌اش را کنترل کند و التهاب‌های ایجاد شده در بدنش را از بین ببرد.

اصلاح سبک زندگی

اصلاح سبک زندگی یکی از روش‌های درمانی مکمل برای بسیاری از بیماری‌هاست. پزشکان به اغلب بیماران توصیه می‌کنند برای کاهش التهاب بدن و افزایش سرعت بازسازی ساختار آسیب‌دیده حتما تغذیه خود را اصلاح و ورزش را به برنامه روزانه خود اضافه کنند.

استفاده بیشتر از سبزیجات تازه در برنامه غذایی، کاهش مصرف گوشت‌های قرمز به خصوص نوع فرآوری شده آن (سوسیس، کالباس و موارد مشابه)، استفاده از روغن‌های غیراشباع مثل روغن زیتون، استفاده بیشتر از ماهی و غذاهای دریایی از جمله اصول یک سبک زندگی سالم هستند.

ورزش هم یکی از اصول پایه و مهم زندگی سالم است. ورزش باعث افزایش قدرت ماهیچه‌های بدن می‌شود؛ درنتیجه آسیب به استخوان‌ها و مفاصل کمتر می‌شود. با ورزش کردن التهاب‌های موجود در بافت‌های شما هم بهبود پیدا می‌کنند و شما حس بهتری از خود خواهید داشت.

با رعایت این موارد در کنار مصرف داروها، حال شما سریع‌تر خوب می‌شود و سلامتی خود را بدست می‌آورید.

تفاوت RDW-CV با RDW-SD در چیست؟

گاهی ممکن است در برگه آزمایش خون این دو نماد را ببینید. همان‌طور که قبلا گفتیم منظور از RDW-CV همان RDW است؛ اما RDW-SD چیست؟

RDW-CV و RDW-SD دو نماد متفاوت هستند و اطلاعات متفاوتی هم در اختیار پزشکان قرار می‌دهند. RDW-SD یک فاکتور خونی مستقل است و مستقیما از نتایج آزمایشگاهی به‌دست می‌آید.

اگر بخواهیم از نظر ریاضی این دو فاکتور را تعریف کنیم؛ باید بگوییم که RDW-SD انحراف معیار عرض گلبول‌های قرمز خون و RDW-CV ضریب تغییرات عرض آن‌هاست.

RDW-CV از تقسیم RDW-SD بر MCV و ضرب نتیجه آن در ۱۰۰ بدست می‌آید؛ به همین دلیل این فاکتور واحد ندارد و به صورت درصد بیان می‌شود. MCV میانگین حجم گلبول‌های قرمز خون است.

آن‌چه که در آزمایش خون برای تفسیر وضعیت گلبول‌های قرمز استفاده می‌شود، RDW-CV است که معمولا به صورت RDW نشان داده می‌شود. برای به‌دست آوردن RDW-SD کافی است که RDW-CV بر ۱۰۰ تقسیم و در مقدار MCV ضرب کنید.

همان‌طور که گفتیم RDW-CV به دلیل نداشتن واحد معیار بهتری برای بررسی وضعیت گلبول‌های قرمز خون است؛ اما چون هم RDW-SD و هم MCV در محاسبه آن استفاده می‌شود، خطا در اندازه‌گیری هر یک از این دو فاکتور می‌تواند خطای زیادی در مقدار آن ایجاد کند.

در نظر بگیرید که مقدار MCV به دلیل مصرف برخی داروهای خاص یا اشتباه مسئول آزمایشگاه، بیشتر از مقدار واقعی اندازه‌گیری شود. این موضوع باعث می‌شود که RDW-CV خیلی کمتر از مقدار واقعی محاسبه شود؛ در این صورت ممکن است شما یک مشکل خونی داشته باشید؛ اما به دلیل این خطا شناسایی نشود.

پزشکان با بررسی سایر فاکتورهای بخش CBC، خطای محاسبه RDW-CV را به راحتی متوجه می‌شوند از این بایت نگرانی وجود ندارد.

ارتباط RDW با سایر بیماری‌ها چیست؟

تحقیقات اخیر نشان داده است که RDW یک فاکتور موثر در پیش‌بینی احتمال مرگ در بیماران مبتلا به مشکلات قلبی عروقی، ترمبوآمبولی، دیابت، سرطان، بیماری‌های انسداد ریوی، بیماری کبدی و کلیوی است.

مقدار RDW در دوران بارداری چگونه تغییر می‌کند؟

RDW هم مانند بسیاری از فاکتورهای خونی در طورل دوران بارداری تغییر می‌کند؛

• مقدار طبیعی RDW در سه ماهه اول بارداری: ۱۱.۷ تا ۱۴.۹ درصد
• مقدار نرمال RDW در سه ماهه دوم بارداری: ۱۲.۳ تا ۱۴.۷ درصد
• مقدار RDW در سه ماهه سوم بارداری: ۱۱.۴ تا ۱۶.۶ درصد

سخن پایانی

کم خونی یک بیماری قابل درمان است؛ اما اگر به درستی تشخیص داده نشود، می‌تواند عوارضی جبران‌ناپذیری داشته باشد.

آزمایش خون R.D.W می‌تواند در تایید نتایج آزمایش برای اختلالات خونی مفید باشد. این آزمایش در کنار آزمایش‌های دیگر می‌تواند به تشخیص سایر مشکلات سلامتی هم  کمک کند. پزشک شما، باید قبل از اینکه گزینه‌های درمانی را به شما معرفی کند، به یک دید جامع در زمینه تشخیص برسد.

سوالات متداول در مورد آزمایش خون R.D.W