RDW در آزمایش خون چیست؟

آزمایش خون یکی از مهم‌ترین آزمایش‌هایی است که جهت آگاهی از سلامت بدن انجام می‌گیرد. امروزه جمع آوری داده‌ها از بیماری‌های مزمن و عامل مرگ و میر، نشان می‌دهد RDW در آزمایش خون یک پارامتر پیش بینی کننده از پیشرفت بیماری و شیوه پاسخ به درمان است.

RDW که یکی از علائم اختصاری آزمایش خون است، معیاری برای اندازه‌گیری تغییرات پارامتر گلبول‌های قرمز به شمار می‌رود.  لازم به ذکر است که کاربرد قدیمی آن، در تشخیص کم خونی‌ها است. آزمایش RDW عرض توزیع (قطر) سلول قرمز خون را اندازه‌گیری می‌کند به همین دلیل، تفاوت در اندازه و حجم گلبول‌های قرمز خون افراد را نشان می‌دهد.

RDW در آزمایش خون به چه معنایی است؟

RDW در آزمایش خون مخفف عبارت Red Cell Distribution Width است که نمایانگر عرض توزیع گلبول‌های قرمز خون یا ضریب تغییرات اندازه‌گیری گلبول‌­های قرمز است. برای انتقال اکسیژن از ریه‌ها به هر قسمت از بدن، به گلبول‌های قرمز نیاز است.

هر عاملی، خارج از محدوده طبیعی، در عرض یا حجم گلبول‌های قرمز، نشان دهنده یک مشکل احتمالی در عملکرد بدن است. این مشکل، ممکن است بر رسیدن اکسیژن به قسمت‌های مختلف بدن تأثیر بگذارد. با این حال، ممکن است با وجود طبیعی بودن RDW در آزمایش خون ، باز هم برخی از بیماری‌ها در بدن وجود داشته باشند.

چرا تست RDW انجام می‌شود؟

RDW به عنوان یک پارامتر جداگانه هنگام تفسیر شمارش کامل خون (CBC) استفاده نمی‌شود. بلکه در کنار سایر اصطلاحات آزمایش خون مانند میزان هموگلوبین (hgb) و حجم متوسط گلبول­‌های قرمز خون (MCV) کاربرد دارد.

برای مثال مقدار RDW بالا و MCV پایین به صورت همزمان، می‌تواند تا حدی کم خونی یا فقر آهن را از سندرم‌های تالاسمی ماینور، که  MCV پایین و RDW نرمال دارند، جدا کند. همچنین RDW و MCV بالا به صورت همزمان، آنمی مگالوبلاستیک (شایع‌ترین نوع کم‌خونی در بدن انسان) را ایجاد می‌کند. جهت اطلاع از این نوع کم‌خونی‌ها، انجام تست RDW ضروری است.

مقادیر بالای RDW در آزمایش خون نشان دهنده چیست؟

آزمایش RDW برای کمک به تشخیص انواع کم خونی و اطلاع از سایر بیماری‌ها، بسیار ضروری است. برخی از بیماری‌هایی که با کمک این آزمایش تشخیص داده می‌شوند، عبارتند از:

• تالاسمی (نوعی اختلالات خونی ارثی و باعث کم خونی شدید می‌شود)
• دیابت
• بیماری قلبی
• بیماری کبد
• سرطان

این آزمایش معمولا به عنوان بخشی از شمارش کامل خون (CBC) انجام می‌شود. CBC انواع و تعداد سلول‌های خونی و سایر خصوصیات مختلف خون شما، مانند اندازه‌گیری پلاکت‌ها، گلبول‌های قرمز و گلبول‌های سفید را تعیین می‌کند. این آزمایش‎ها به تعیین وضعیت سلامت کلی شما کمک زیادی می‌کنند و در برخی موارد، عفونت یا بیماری‌های دیگر، به وسیله آن‌ها تشخیص داده می‌شود.

در صورت داشتن علائم زیر، مراجعه به پزشک ضروری است. ممكن است آزمایش RDW را به عنوان بخشی از CBC بررسی كنند تا نوع بیماری تشخیص داده شود:

• علائم کم خونی، مانند سرگیجه، رنگ پریدگی پوست و بی حالی
• کمبود آهن یا ویتامین
• سابقه خانوادگی یک اختلال خونی، مانند کم خونی سلول داسی شکل
• از دست دادن خون قابل توجهی در اثر جراحی یا ضربه

ارتباط RDW با سایر بیماری‌ها

تحقیقات اخیر نشان دهنده این است که افزایش تغییرات اندازه گلبول های قرمز (RDW) در بیماری‌های قلبی عروقی، ترمبوآمبولی، دیابت، سرطان، بیماری‌های انسداد ریوی، بیماری کبدی و کلیوی، یک عامل خطرساز و مستقل برای پیش‌بینی مرگ و میر، در جمعیت مبتلا به بیماری‌های مزمن است.

RDW چگونه افزایش می‌‌یابد؟

علیرغم اینکه مطالعات مختلف، نشان می‌دهد که RDW یک نشانگر زیستی قوی و مستقل جهت پیش‌بینی مرگ و میر در بیماری‌های مختلف است، اما مکانیسم افزایش آن در بیماری‌های حاد و مزمن هنوز مبهم مانده است.

پیش‌بینی می‌شود که التهاب و استرس اکسیداتیو مهمترین عواملی‌اند که می‌توانند گلبولهای قرمز خون را تغییر داده و سبب افزایش RDW شوند.

در این ارتباط باید گفت که التهاب، مانع عملکرد مغز استخوان شده و متابولیسم آهن را مختل می‌سازد. علاوه بر این، سیتوکاین‌های پیش التهابی (مولکول‌های هشدار دهنده) مانع اثر اریتروپویتین (عاملی که به بیشتر شدن تعداد گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند) در جهت بلوغ و تکثیر گلبول‌های قرمز می‌گردند که این امر تا حدودی در افزایش RDW منعکس می‌شود.

RDW در آزمایش خون چگونه تفسیر می‌شود؟

دامنه طبیعی برای عرض توزیع سلول‌های قرمز در زنان بالغ، ۱۲/۲ تا ۱۶/۱ درصد و در مردان بالغ، ۱۱/۸ تا ۱۴/۵ درصد است. اگر مقدار RDW در آزمایش خون خارج از این محدوده بدست بیاید، ممکن است کمبود مواد مغذی، عفونت یا اختلال دیگری داشته باشید.

برای اطلاع از یک تشخیص مناسب، پزشک شما باید آزمایشات خون دیگر، مانند آزمایش حجم متوسط ​​گلبول قرمز (MCV) را نیز انجام دهد که این آزمایش نیز، بخشی از CBC است تا نتایج را ترکیب کند و یک توصیه دقیق درمانی ارائه دهد. نتایج RDW علاوه بر کمک به تایید تشخیص، می تواند به تعیین نوع کم خونی شما نیز کمک کند.

نتایج مورد بررسی در آزمایش خون

اگر RDW شما خیلی زیاد باشد، می‌تواند نشانه‌ای از کمبود مواد مغذی مانند آهن، فولات یا ویتامین B12 باشد. این نتایج همچنین می‌تواند نشان دهنده کم خونی ماکروسیتیک (نوعی کم خونی که باعث ایجاد گلبول‌های بزرگ و غیرعادی می‌شود) باشد.

علاوه بر این، ممکن است شما دچار کم خونی میکروسیتیک باشید (کمبود گلبول های قرمز خون طبیعی است و گلبول‌های قرمز  کوچکتر از حد طبیعی). فقر آهن یکی از دلایل عمده کم خونی میکروسیتیک است.

• برای کمک به تشخیص صحیح این نتایج، آزمایشگاه‌ها با توجه به دستورات بهداشتی آزمایش CBC را انجام می‌دهند و قسمت‌های آزمایش RDW و MCV را برای اندازه گیری حجم گلبول قرمز خون شما مقایسه می‌کنند.
• MCV بالا با RDW بالا در برخی از کم‌خونی‌های ماکروسیتیک رخ می‌دهد. MCV کم با RDW بالا در کم خونی میکروسیتیک رخ می‌دهد.
• اگر RDW طبیعی با MCV پایین باشد، ممکن است دچار کم خونی ناشی از یک بیماری مانند بیماری مزمن کلیه باشید.
• اگر نتیجه RDW شما طبیعی است اما MCV بالایی دارید، ممکن است کم خونی آپلاستیک داشته باشید. این  آنمی، نوعی اختلال خونی است که در آن، مغز استخوان سلول‌های خونی کافی از جمله گلبول‌های قرمز تولید نمی‌کند.

نتیجه گیری

کم خونی یک بیماری قابل درمان است. اما اگر به درستی تشخیص داده نشود، می‌تواند عوارضی تهدید کننده برای زندگی ایجاد کند.

آزمایش خون RDW می‌تواند در تایید نتایج آزمایش برای اختلالات خونی موثر باشد. همچنین در صورت ترکیب با آزمایش‌های دیگر می‌تواند به تشخیص سایر شرایط نیز کمک کند. پزشک شما، باید قبل از اینکه گزینه‌های درمانی را به شما معرفی کند، به یک دید جامع در زمینه تشخیص برسد.