یائسگی زودرس، علائم یائسگی زودرس و روش درمان آن

یائسگی مرحله‌ای از زندگی است که دیگر نمی‌توانید باردار شوید. معمولا اغلب زنان در اوایل 50 سالگی به طور طبیعی یائسه می‌شوند، اما ممکن است سن یائسگی در بعضی از افراد کمتر باشد.

یائسگی زودرس زمانی اتفاق می‌افتد که فرد قبل از 45 سالگی یائسه شود. اگرچه ژن‌ها، سبک زندگی و بعضی از درمان‌های پزشکی در بروز یائسگی زودرس نقش دارند، اما بعضی از افراد به دلایل ناشناخته به آن دچار می‌شوند.

یائسگی زودرس می‌تواند به چند عارضه مهم منجر شود؛ در نتیجه، هر کسی که علائم آن را تجربه می‌کند باید در اسرع وقت با پزشک صحبت کند.

مقاله امروز ایده آل مگ به بررسی علائم، دلایل، عوارض و نحوه درمان یائسگی زودرس اختصاص دارد. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.

یائسگی زودرس چیست؟

یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان‌های شما تولید تخمک را متوقف می‌کنند و به همین دلیل سطح استروژن پایین می‌آید. استروژن هورمونی است که چرخه قاعدگی را کنترل می‌کند.

زنی که بیش از 12 ماه است پریود نمی‌شود، در دوران یائسگی قرار دارد. البته علائم یائسگی، مانند گرگرفتگی، از مدت‌ها قبل در مرحله‌ای به نام «پیش یائسگی» شروع می‌شوند.

هر چیزی که به تخمدان‌های شما آسیب برساند یا تولید استروژن را متوقف کند، می‌تواند باعث یائسگی زودرس شود. برای مثال، شیمی درمانی برای از بین بردن سلول‌‌های سرطانی یا اوفورکتومی (برداشتن تخمدان‌ها به دلیل ابتلا به بیماری زنان) باعث یائسه شدن می‌شود.

حداقل سن یائسگی چقدر است؟

اکثر زنان بین 45 تا 55 سالگی یائسه می‌شوند. میانگین سن شروع یائسگی 51 سالگی است.

یائسگی زودرس چقدر شایع است؟

یائسگی زودرس (یائسگی قبل از 45 سالگی) تقریبا در 5 درصد زنان اتفاق می‌افتد. یائسگی پیش‌رس (یائسگی قبل از 40 سالگی) تقریبا 1 درصد زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

به ندرت ممکن است بعضی از زنان در دهه 20 زندگی یائسگی را تجربه کنید. این اتفاق تقریبا در 0/1 درصد زنان رخ می‌دهد.

علت یائسگی زودرس چیست؟

چند علت شناخته شده برای یائسگی زودرس وجود دارد، اما گاهی اوقات نمی‌توان دلیل را مشخص کرد.

ژنتیک

اگر هیچ دلیل پزشکی واضحی برای یائسگی زودرس وجود نداشته باشد، احتمالا علت آن ژنتیکی است.

آگاهی از زمان یائسه شدن مادر می‌تواند در مورد اینکه چه زمانی یائسگی خود را شروع می‌کنید، سرنخ‌هایی در اختیارتان قرار دهد.

اگر مادرتان نسبت به سایر زنان در سن پایین‌تری یائسه شده باشد، احتمال زیادی وجود دارد که خود شما هم زودتر از دیگران وارد دوران یائسگی شوید؛ با این حال، ژن‌ها فقط نیمی از داستان را بیان می‌کنند.

بیماری‌های خودایمنی

یائسگی زودرس می‌تواند نشانه یک بیماری خودایمنی مانند بیماری تیروئید یا آرتریت روماتوئید (روماتیسم) باشد.

در بیماری‌های خودایمنی، سیستم ایمنی بخشی از بدن را با عوامل بیماری‌زا اشتباه گرفته و به آن حمله می‌کند. التهاب ناشی از این بیماری‌ها می‌تواند بر تخمدان‌ها تاثیر بگذارد. یائسگی زمانی شروع می‌شود که تخمدان‌ها از کار می‌افتند.

سبک زندگی

سبک زندگی هم می‌تواند بر سن یائسگی تاثیر بگذارد. برای مثال، سیگار کشیدن روی استروژن تاثیر می‌گذارد و به یائسگی زودرس منجر می‌شود. بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که زنان سیگاری ممکن است یک تا دو سال زودتر از زنانی که سیگار نمی‌کشند یائسگی را شروع کنند.

شاخص توده بدنی (BMI) هم می‌تواند باعث یائسگی زودرس شود. استروژن در بافت چربی ذخیره می‌شود؛ بنابراین، زنانی که بسیار لاغر هستند ذخایر استروژن کمتری دارند و زودتر یائسه می‌شوند.

به‌علاوه، شواهد نشان می‌دهد که رژیم گیاه‌خواری، ورزش نکردن و مواجهه کم با نور خورشید در طول زندگی می‌تواند باعث شروع زودهنگام یائسگی شود.

مشکلات کروموزومی

بعضی از مشکلات کروموزومی در ابتلا به یائسگی زودرس نقش دارند. به عنوان مثال، سندرم ترنر که به دلیل نقص در کروموزوم X ایجاد می‌شود، با یائسگی زودرس مرتبط است. زنان مبتلا به سندرم ترنر تخمدان‌هایی دارند که عملکرد آن‌ها طبق انتظار نیست.

سایر مشکلات کروموزومی هم می‌توانند روی سن یائسگی تاثیر بگذارند. برای مثال، زنان مبتلا به سندرم X شکننده یا کسانی که از نظر ژنتیکی ناقل این بیماری هستند ممکن است یائسگی زودرس را تجربه کنند.

صرع

صرع یک ​​اختلال تشنجی است که از مغز منشا می‌گیرد. احتمال اینکه فرد مبتلا به صرع به نارسایی اولیه تخمدان مبتلا شود و در نتیجه سن یائسگی او کاهش پیدا کند، زیاد است. تغییر سطح هورمون به دلیل یائسگی می‌تواند بر تشنج در افراد مبتلا به صرع تاثیر بگذارد.

سایر دلایل کاهش سن یائسگی

از سایر دلایل یائسگی زودرس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت‌ها مانند اوریون
• شیمی ‌درمانی یا پرتو درمانی در ناحیه لگن
• جراحی برای برداشتن تخمدان‌ها
• ابتلا به HIV یا ایدز
• تجربه اولین قاعدگی قبل از 11 سالگی

گاهی اوقات، هیچ دلیلی برای یائسگی زودرس وجود ندارد. این مورد در 50 درصد افراد مشاهده می‌شود.

آیا استرس می‌تواند باعث یائسگی زودرس شود؟

استرس ناشی از فعالیت‌های روزانه، کار یا سایر رویدادهای زندگی روی سن یائسگی تاثیر ندارد.

اگر استرس در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد می‌کند، با یک متخصص سلامت روان در مورد علائم خود صحبت کنید تا راه‌های مقابله با آن را بیاموزید.

علائم یائسگی زودرس چیست؟

ممکن است چند سال قبل از اینکه پریودتان به طور کامل قطع شود، چرخه‌های قاعدگی نامنظم داشته باشید. پریودهای طولانی‌تر یا کوتاه‌تر، لکه‌بینی بین دوره‌های قاعدگی یا تغییر در نحوه خونریزی واژینال اغلب از اولین نشانه‌های یائسگی هستند.

سایر علائم یائسگی زودرس شباهت زیادی به یائسگی معمول دارد. به طوری که ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

• گرگرفتگی
• تعریق شبانه
• خشکی واژن و احساس ناراحتی در حین رابطه جنسی
• میل مکرر به ادرار کردن
• عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs) که به طور مکرر رخ می‌دهند
• بی‌خوابی
• تغییرات عاطفی (تحریک‌پذیری، نوسانات خلقی، افسردگی یا اضطراب)
• خشکی پوست، خشکی چشم یا خشکی دهان
• حساسیت سینه‌ها
• سردرد
• درد مفاصل و عضلات
• تغییر میل جنسی
• مشکل در تمرکز
• افزایش یا کاهش وزن
• ریزش یا نازک شدن موها

عوارض یائسگی زودرس چیست؟

یائسگی و تغییرات هورمونی آن باعث ایجاد علائم متعددی می‌شوند. گرگرفتگی ممکن است موقتی باشد، اما سایر اثرات طولانی‌مدت بر زندگی و سلامتی شما تاثیر می‌گذارند.

یائسگی زودرس در سنین پایین مانع باردار شدن می‌شود که این امر می‌تواند تاثیر روانی گسترده‌ای داشته باشد. سایر عوارض طولانی‌مدت مرتبط با یائسگی زودرس عبارتند از:

کاهش تراکم استخوان

استخوان‌های متراکم سخت‌تر شکسته می‌شوند و بنابراین سالم‌تر از استخوان‌هایی هستند که تراکم کمتری دارند. کمبود استروژن باعث شکنندگی بیشتر استخوان‌ها می‌شود و فرد را مستعد ابتلا به پوکی استخوان می‌کند.

کسانی که سن یائسگی آن‌ها پایین است و به یائسگی زودرس مبتلا هستند، بیش از سایر زنان در معرض خطر شکستگی استخوان‌ها مانند استخوان‌های هیپ، مچ دست و ستون فقرات قرار دارند.

افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی

پس از یائسگی، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت، کلسترول بالا و فشار خون بالا بیشتر می‌شود.

بی‌اختیاری ادرار

کمبود استروژن به دلیل یائسگی زودرس می‌تواند به نازک شدن بافت‌های واژن منجر شود که با افزایش خطر بی‌اختیاری ادرار، به ویژه هنگام سرفه، خنده یا بلند کردن اجسام سنگین همراه است.

افزایش وزن

در طول یائسگی و پس از آن، افزایش وزن رایج است؛ چون ممکن است متابولیسم به دلیل یائسگی کاهش پیدا کند.

فعالیت جنسی تحت تاثیر قرار می‌گیرد

نازک شدن بافت‌های واژن می‌تواند بر عملکرد جنسی تاثیر بگذارد؛ همچنین ممکن است زنی که دچار یائسگی زودرس شده است، از کمبود میل جنسی رنج ببرد.

مشکلات سلامت روان

تحقیقات نشان داده‌اند که کاهش سن یائسگی می‌تواند بر توانایی تفکر تاثیر منفی داشته باشد و خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد. به گفته محققان، خطر ابتلا به زوال عقل در افرادی که یائسگی زودرس دارند افزایش می‌یابد.

پزشکان چگونه یائسگی زودرس را تشخیص می‌دهند؟

به سال‌های منتهی به یائسگی «پیش یائسگی» می‌گویند. در این مدت، ممکن است پریودهای نامنظم و علائم دیگری داشته باشید که معمولا به طور دوره‌ای ظاهر و ناپدید می‌شوند.

اگر 12 ماه متوالی را بدون خونریزی قاعدگی سپری کنید و بیماری زمینه‌ای خاصی برای توضیح علائم خود نداشته باشید، یائسه در نظر گرفته می‌شوید. فقدان قاعدگی می‌تواند نشانه یائسگی زودرس باشد.

چنانچه قبل از 45 سالگی علائم یائسگی را تجربه کنید، پزشک برایتان آزمایش می‌نویسد و از شما در مورد وضعیت سلامتی‌تان سوال می‌پرسد. تشخیص یائسگی زودرس می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• پرسیدن سوال در مورد منظم بودن دوره‌های قاعدگی
• صحبت درباره سابقه خانوادگی یائسگی در سنین پایین
• معاینه بدنی
• آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها
• بررسی سایر بیماری‌هایی که ممکن است در بروز علائم شما نقش داشته باشند، برای مثال بیماری‌های غده تیروئید

یائسگی زودرس چگونه درمان می‌شود؟

درمان یائسگی زودرس ممکن است بسته به علت بروز آن متفاوت باشد. معمولا پزشکان درمان جایگزینی هورمونی (HRT) را توصیه می‌کنند، مگر اینکه به دلایل مختلف (برای مثال ابتلا به سرطان سینه) هورمون درمانی ایمن نباشد.

HRT بعضی از هورمون‌های از دست رفته در بدن شما را جایگزین می‌کند و با این کار علائم و عوارض یائسگی را کاهش می‌دهد و از ابتلا به بیماری‌های ناشی از یائسگی زودرس پیشگیری می‌کند. معمولا پزشکان HRT را تا زمانی که فرد 51 ساله شود (زمانی که اکثر افراد به یائسگی می‌رسند)، توصیه می‌کنند.

آیا می‌توان فرآیند یائسگی زودرس را معکوس کرد؟

شما نمی‌توانید روند یائسگی را معکوس کنید یا عملکرد تخمدان‌های خود را به حالت عادی برگردانید؛ با این حال، پزشک می‌تواند به کاهش علائم و عوارض جانبی یائسگی کمک کند. در مورد نارسایی اولیه تخمدان (POI)، احتمال کمی وجود دارد که بتوان عملکرد تخمدان را به حالت طبیعی برگرداند.

چگونه می‌توان خطر یائسگی زودرس را کاهش داد؟

بیشتر علل یائسگی زودرس خارج از کنترل شما هستند. سیگار کشیدن تنها عامل سبک زندگی است که ممکن است باعث یائسگی زودرس شود. با ترک سیگار می‌توانید از کاهش سن یائسگی خود جلوگیری کنید. سایر علل یائسگی زودرس، مانند بیماری‌های زمینه‌ای، جراحی یا درمان سرطان در بیشتر موارد غیرقابل پیشگیری هستند.

کلام پایانی

یائسگی زودرس وضعیتی را توصیف می‌کند که قطع کامل چرخه‌های قاعدگی زودتر از موعد و قبل از 45 سالگی رخ بدهد.

بعضی از روش‌های درمانی مانند شیمی درمانی، بعضی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های خودایمنی و… همگی می‌توانند باعث یائسگی زودرس شوند. درمان جایگزینی هورمون و تغییر سبک زندگی به کنترل علائم یائسگی زودرس کمک می‌کنند و خطر ابتلا به عوارض آن را کاهش می‌دهند.

اگر در مورد سن یائسگی و علائم آن سوال یا ابهامی دارید، می‌توانید آن را در بخش نظرات همین مقاله مطرح کنید؛ به‌علاوه، خوشحال می‌شویم که تجربه‌های خود را در مورد یائسگی با ما و سایر خوانندگان مجله در میان بگذارید.

سوالات متداول