درمان سردرد های سخت با طب سنتی
یکی از بیماری‌هایی که در افراد مختلف مشاهده می‌شود، سر درد است. سر درد داشتن مخصوص سن خاص و مزاج خاص نیست. و هر کسی در هر مزاجی و در هر سنی ممکن است سر درد بگیرد. ما در این مقاله میخواهیم راه درمان سردرد و انواع آن را از نگاه طب سنتی اسلامی بیان کنیم.
در طب سنتی اسلامی سردردها بر اساس غلبه هر کدام از مزاج‌های چهارگانه به چهار دسته کلی تقسیم می‌گردند. یعنی سردردها به انواع صفراوی، دموی، بلغمی و سوداروی تنویع می‌شوند و راه درمان هر کدام از این چهار نوع با هم متفاوت است. البته شما باید ابتدا بتوانید مزاج خود را تشخیص دهید. یا به عبارتی مزاج شناسی کنید. و سپس بر اساس مزاجتان درمان متناسب با آن را انتخاب کنید.
سردردهای صفراوی
صفراء یا همان مزاج گرم و خشک اگر در بدن غلبه کند. در قسمت‌های مختلف بدن می‌تواند بیماری‌های مختلفی را به وجود بیاورد. یکی از اعضای بدن که از غلبه صفراء ممکن است دچار بیماری شود، قسمت سر است.
علائم سر درد های صفراوی
در سر دردی که به خاطر غلبه صفراء باشد، درد از پیشانی و جلوی سر روع می‌شود. این نوع سر درد در گرما و با عطرهای گرم تشدید می‌شود. این سر درد کل پیشانی و چشم را فرا می‌گیرد. و معمولا در مردها بیشتر مشاهده می‌شود.
درمان سر درد های صفراوی
دو نوع درمان برای این نو سر درد گفته شده است که یکی برای درمان اورژانسی و دیگری برای درمان اساسی و کامل است:
درمان اروژانسی:
- سرکه انگبین را به همراه عرق نعناع یا آب زرشک میل بفرمایید.
- غذای سردی زیادی بخورید.
- سرکه طبیعی یا آب نارنج یا آبلیموی طبیعی استشمام کنید.
درمانی کامل:
- سرکه انگبین به همراه عرق نعناع، چهل روز متوالی مصرف شود. و بعد از این دوره چهل روزه با حجامت عام و حجامت انجام شود.
سردردهای دموی
سردردهای دموی نوعی دیگر از این بیماری می‌باشند. یعنی سر دردی که به خاطر غلبه مزاج گرم و تر به وجود بیاید. غلبه این مزاج نیز در اندام‌های مختلف بدن می‌تواند مشکل ساز باشد و تن را بیمار کند و یکی از آثار غلبه مزاج گرم و تر سر درد می‌باشد.
علائم سردردهای دموی
از پیشانی شروع می‌شود و طی مدت نه چندان زیاد کل سر را فرا می‌گیرد. این نوع سر درد با گرما، عصبانیت و عطرهای گرم تشدید می‌یابد و موقع فراگیری این نوع سردرد، میتوان در شقیقه سر نبض رگ ها را احساس کرد. و این نوع سر درد نیز در مردان بیشتر مشاهده می‌شود.
درمان سردرد های دموی
برای درمان این نوع سر درد حجامت کردن بهترین گزینه است. و کیفیت و زمان آن بدین صورت باید باشد:
- اگر سر درد شما خیلی شدید نیست. دو مرتبه باید حجامت عام انجام دهید. اما ماهی یک بار. البته اگر سر درد شما خیلی شدید باشد سه مرتبه (یعنی سه ماه) این حجامت را انجام دهید. (بهترین زمان برای حجامت عام نیمه دوم ماه قمری است. و بهترین روزها در نیمه دوم ماه قمری برای حجامت عام روز های هفدهم، یا نوزدهم یا بیست و یکم است.)
- پس اینکه این سه مرتبه حجامت عام را انجام دادید، بعد از گذشتن دو هفته از آخرین حجامت، یک مرتبه حجامت سر انجام دهید.
سر درد های بلغمی
نوع سوم از سر دردها، سر دردهای بلغمی هستند. یا به عبارتی دیگر سر درد هایی که به خاطر غلبه مزاج سرد و تر عارض می‌شود. غلبه این مزاج نیز می‌تواند در قسمت‌های مختلف بدن بیماری ایجاد کند. که یکی از آن بیماری‌هایی که می‌تواند ایجاد کند، سر درد است.
علائم سردردهای بلغمی
در این نوع سر درد معمولا درد از گردن و پشت سر شروع می‌شود. و با سردی و استرس تشدید می‌شود. و با بوهای گرم آرام می‌گیرد. برخی اوقات با حالت تهوع همراه است. و معمولا در زنان بیشتر دیده می شود.
درمان سردرد های بلغمی
نسبت به اینکه سر درد فرد بیمار چقدر شدید باشد طول زمان درمان نیز بین چهل روز تا صد و بیست روز متغیر است. و برای این بیماری پنج راه درمان گفته شده است که بین مردان و زنان مشترک است. اما برای زنان، راه ششمی نیز گفته شده است که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
- در پنج روز از هفته برای صبحانه، ارده با شیره انگور میل بفرمایید.
- ملاج سر را با روغن کنجد روغن مالی کنید.
- طی 21 مرحله کتف خود را حجامت گرم بکنید.
- شب‌ها موقع خواب عطر گرم استشمام کنید.
- به طور مطلق سردی‌ها را ترک کنید. یا حداقل به میزان قابل توجهی سردی‌ها را کاهش دهید. مخصوصا موقع شبانگاه.
- اما راه درمان ششم که مخصوص خانم‌ها است: شب ها به غیر از ایام پریودی یک لیوان عرق رازیانه را به همراه عسل میل کنید.
سر درد های سوداوی
نوع چهارم از سر دردها، سردردهای سوادوی هستند یا در واقع سردردهایی که به خاطر غلبه مزاج سرد و خشک عارض می‌شوند. غلبه این مزاج نیز می‌تواند در اندام مختلف بدن مشکلات و بیماری‌های گوناگونی ایجاد کند. که یکی از آنها سر درد است.
علائم سردردهای سوداوی:
این نوع سر درد معمولا کل سر را در بر می‌گیرد و معمولا به هر بهانه و اتفاقی این نوع سردرد عارض می‌شود. یعنی سر و صدا، عصبانیت، ترافیک، استرس، آلودگی هوا و… می‌تواند عامل این سر درد باشد. در عصر حاضر هم مردان و هم زنان یه این نوع سر درد مبتلاء می‌شوند.
درمان سردردهای سوداوی
برای درمان این نوع سر درد نسبت به اینکه شدت سر درد چقدر باشد طول درمان نیز مدت زمانی بین 4 ماه تا 6 ماه خواهد بود. اما راه درمان این نوع سر درد:
- هر شب یک لیوان عرق نعناع را به همراه سرکه انگبین میل بفرمایید.
- موهای خود را با شانه‌های زبر، شانه بزنید.
- پاهای خود را مخصوصا پنجه پاهایتان را ماساژ دهید.
- 21 مرحله کتف خود را بادکش گرم انجام دهید.
- دو ماه متوالی هر ماه یک مرتبه حجامت عام بکنید.
- پس از انجام حجامت عام در ماه سوم حجامت سر انجام دهید.
- و پس از انجام حجامت سر در ماه چهارم حجامت پشت گوش انجام دهید.
- حتما غذاهایی را که سودای بدن را زیاد میکند را ترک کنید. از جمله: «بادمجان، سوسیس، کالباس، ادویه جات تند، گوشت گوساله و گاو، چای سیاه و سبز، قهوه، نسکافه، سرخ کردنی‌ها، سیگار، قلیان و…»
درمان سردرد ها در آیات و روایات
حقیقت عالم چنین است که خداوند تبارک و تعالی در برخی از مخلوقاتش خواصی قرار داده تا انسان‌ها از آنها بهره‌گیری کنند. اما باید بدانیم مسبب الاسباب فقط خداوند تبارک و تعالی است. و بدون استمداد از ایشان، نمی‌توان بهره کامل را از مخلوقات برد. در ادامه میخواهیم برخی آیات و روایات وارده در این زمینه را بیان کنیم.
حزر قلنسوة و درمان سردرد
روایت شده است: که روزی پادشاه حبشه یعنی نجاشی سر درد شدیدی گرفت. و از پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و ءاله وسلّم) کمک خواست. حضرت دعایی را برای ایشان نوشت و فرمود که شب آن را با کلاه قلنسوة (یک نوع کلاه رایج در آن زمان) به سر بگذارد. و آن دعا چنین است: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ لَا إِلَهَ إِلَّا الْمَلِكُ الْحَقُّ الْمُبِينُ. شَهِدَ اللَّهُ الْآيَةَ لِلَّهِ نُورٌ وَ حِكْمَةٌ وَ عِزٌّ وَ قُوَّةٌ وَ بُرْهَانٌ وَ قُدْرَةٌ وَ سُلْطَانٌ وَ رَحْمَةٌ. يَا مَنْ لَا يَنَامُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ إِبْرَاهِيمُ خَلِيلُ اللَّهِ. لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُوسَى كَلِيمُ اللَّهِ. لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ عِيسَى رُوحُ اللَّهِ. وَ كَلِمَتُهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ. وَ صَفِيُّهُ وَ صَفْوَتُهُ. اسْكُنْ سَكَّنْتُكَ بِمَنْ يَسْكُنُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ. وَ بِمَنْ سَكَنَ لَهُ مَا فِي اللَّيْلِ وَ النَّهارِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ. فَسَخَّرْنا لَهُ الرِّيحَ تَجْرِي بِأَمْرِهِ رُخاءً حَيْثُ أَصابَ وَ الشَّياطِينَ كُلَّ بَنَّاءٍ وَ غَوَّاصٍ أَلا إِلَى اللَّهِ تَصِيرُ الْأُمُورُ.» (مكارم الأخلاق، ص: 404).
چند روایت از امام باقر علیه السلام
امام باقر علیه السلام فرموده است: هرکس سردرد داشت، دستش را به سرش بکش و بگوید: «أَعُوذُ بِاللَّهِ الَّذِي سَكَنَ لَهُ مَا فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ. وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ- سَبْعَ مَرَّاتٍ فَإِنَّهُ يُرْفَعُ عَنْهُ الْوَجَعُ.» (وسائل الشيعة، ج2، ص: 422).
امام باقر علیه السلام فرموده است: «به شیعیان ما بیاموز موقع سردرد بگویند: «يا طاهي يا ذر يا طمنة يا طناب». قطعا این‌ها اسماء بزرگی هستند که از خداوند تبارک و تعالی جایگاهی به آنها رسیده است. و خداوند تبارک و تعالی به خاطر این اسماء سردرد را از شیعیان ما دور میکند. ( بحار الأنوار (ط – بيروت)، ج92، ص: 54).
محمد بن ابراهیم گفته است که روزی پیش امام باقر (علیه السلام) رفتم. و به ایشان ناله کردم که هر هفته یک بار یا دو بار شقیقه سرم درد می‌گیرد پس ایشان فرمودند: «دست را بر قسمتی که درد میکند قرار بده وبگو: «يَا ظَاهِراً مَوْجُوداً وَ يَا بَاطِناً غَيْرَ مَفْقُودٍ ارْدُدْ عَلَى عَبْدِكَ الضَّعِيفِ أَيَادِيَكَ الْجَمِيلَةَ عِنْدَهُ. وَ أَذْهِبْ عَنْهُ مَا بِهِ مِنْ أَذًى إِنَّكَ رَحِيمٌ وَدُودٌ قَدِيرٌ». و این را یک بار تکرار کن انشاء الله خوب خواهی شد». (طب الأئمة عليهم السلام، ص: 20).
عمر بن حنظله نقل کرده است: به امام باقر (علیه السلام) به خاطر سر دردم ناله کردم. پس فرمود: هر موقع سردرد گرفتی دست خود را بر جلوی سرت بگذار و این آیه را بخوان: «لَوْ كانَ مَعَهُ آلِهَةٌ كَما يَقُولُونَ إِذاً لَابْتَغَوْا إِلى ذِي الْعَرْشِ سَبِيلًا. وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ تَعالَوْا إِلى ما أَنْزَلَ اللَّهُ وَ إِلَى الرَّسُولِ رَأَيْتَ الْمُنافِقِينَ يَصُدُّونَ عَنْكَ صُدُوداً». (مكارم الأخلاق، ص: 373).
امام باقر علیه السلام فرموده اند: این دعا در کاغذی نوشته شود و بر گردن کسی که سر درد دارد انداخته شود: «اللَّهُمَ إِنَّكَ لَسْتَ بِإِلَهٍ اسْتَحْدَثْنَاهُ. وَ لَا بِرَبٍّ يَبِيدُ ذِكْرُهُ. وَ لَا مَعَكَ شُرَكَاءُ يَقْضُونَ مَعَكَ. وَ لَا كَانَ قَبْلَكَ إِلَهٌ نَدْعُوهُ. وَ نَتَعَوَّذُ بِهِ وَ نَتَضَرَّعُ إِلَيْهِ. وَ نَدَعُكَ وَ لَا أَعَانَكَ عَلَى خَلْقِنَا مِنْ أَحَدٍ فَنَشُكُّ فِيكَ. لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَحْدَكَ لَا شَرِيكَ لَكَ عَافِ فُلَانَ بْنَ فُلَانَةَ. (به جای فلان بن فلانة نام آن شخص بیمار نوشته شود). وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ.
و در روایت دیگر این دعا اینگونه آمده است: «أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي قَامَ بِهِ عَرْشُكَ عَلَى الْمَاءِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَشْفِيَ فُلَانَ بْنَ فُلَانَةَ. (در اینجا نیز نام ان شخص نوشته شود). مِنَ الصُّدَاعِ وَ الشَّقِيقَةِ فَضَرَبْنا عَلَى آذانِهِمْ فِي الْكَهْفِ سِنِينَ عَدَداً. وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي بِهِ خَلَقْتُ آدَمَ وَ أَتْمَمْتُ خَلْقَهُ. أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَشْفِيَ فُلَانَ بْنَ فُلَانَةَ. (و همچنین در اینجا نام آن شخص نوشته شود). (مكارم الأخلاق، ص: 404).
درمان سردرد در قرآن
امام حسن عسگری (علیه السلام) برای درمان سردرد فرموده‌اند: کاسه‌ای از آب را در دست بگیر و این آیه مبارکه را بر آن بخوان: «أَ وَ لَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ كانَتا رَتْقاً فَفَتَقْناهُما. وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَ فَلا يُؤْمِنُونَ». سپس آن را بنوش ان شاء الله خوب خواهی شد. (طب الأئمة عليهم السلام، ص: 19).
پیامبر اکرم صلّى الله علیه وآله و سلم فرموده است: هر گاه یکى از شما دچار سردرد یا درد دیگرى شد، دو دست خود را بگشاید، سوره «حمد»، «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ»، «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ» را بخواند. و پس از آن، دو دست خود رابه صورت بمالد. ان شاء الله بهبود خواهد یافت. (مسند الرضا علیه السلام: ۶۷).
