درمان یبوست : درمان فوری یبوست در منزل

دفعات اجابت مزاج از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ اما به طور کلی اگر کمتر از سه بار در هفته اجابت مزاج داشته باشید یا برای دفع مدفوع مجبور باشید به خودتان فشار بیاورید، به یبوست مبتلا هستید. آمارها نشان می‌دهد که از هر 100 فرد بزرگسال 16 نفر از ابتلا به این مشکل رنج می‌برند.

همه مردم هر از گاهی یبوست را تجربه می‌کنند، اما بعضی از افراد از یبوست شدید و مزمن رنج می‌برند که بیش از سه ماه طول می‌کشد و می‌تواند در انجام کارهای روزمره اختلال ایجاد کند؛ از این‌رو، پیدا کردن راهکارهای ایمن و موثر برای درمان یبوست شدید در بزرگسالان اهمیت زیادی دارد.

درمان یبوست مزمن تا حد زیادی به علت اصلی بروز آن بستگی دارد؛ با این حال، استفاده از روش‌های خانگی و اصلاح رژیم غذایی می‌تواند روند درمان را راحت‌تر کرده و به آن سرعت ببخشد.

در مقاله امروز ایده آل مگ به معرفی غذاها و نوشیدنی‌های مفید برای درمان‌ یبوست شدید در بزرگسالان می‌پردازیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

عوامل ابتلا به یبوست شدید در بزرگسالان

همه افراد در مقطعی از زندگی خود دچار یبوست می‌شوند. در بیشتر موارد، یبوست حاد یا کوتاه‌مدت است و اغلب به دنبال تغییر در رژیم غذایی یا برنامه ورزشی رخ می‌دهد و با راهکارهای خانگی و داروهای بدون نسخه (OTC) درمان می‌شود.

در موارد نادر، ممکن است یبوست شدید و مزمن باشد، به این معنی که علائم آن برای مدت طولانی ادامه داشته باشند. پزشکان یبوست را شدید می‌دانند اگر:

• زندگی و عملکرد روزانه فرد را مختل کند.
• با تغییر رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی رفع نشود.
• برای درمان آن به داروهای تجویز شده توسط پزشک نیاز باشد.
• سه ماه یا بیشتر طول بکشد.

علائم یبوست شدید

برای تشخیص یبوست مزمن، فرد باید حداقل سه مورد از علائم زیر را در یک دوره سه ماهه تجربه کند:

• دفعات اجابت مزاج کمتر از سه بار در هفته
• دفع مدفوع سفت یا سنگریزه مانند
• زور زدن برای تخلیه روده
• احساس تخلیه نشدن کامل رکتوم (راست روده) بعد از دفع مدفوع
• احساس انسداد روده
• نیاز به کمک برای تخلیه روده (با فشار دادن شکم یا وارد کردن انگشت به داخل روده)

علائم ثانویه یبوست شدید و مزمن عبارتند از:

• از دست دادن اشتها
• نفخ
• حالت تهوع
• درد شکم

دلایل یبوست شدید

اگرچه افراد مبتلا به یبوست مزمن علائم مشابهی را تجربه می‌کنند، اما ممکن است علت یبوست در آن‌ها متفاوت باشد.

علل شایع یبوست مزمن

شایع‌ترین محرک‌های یبوست عبارتند از:

• حرکت آهسته مدفوع در روده بزرگ
• پیروی از رژیم غذایی نامناسب که در آن فیبر کافی وجود ندارد (فیبر در میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات یافت می‌شود)
• مصرف ناکافی مایعات که به کم آبی بدن منجر می‌شود
• نداشتن فعالیت بدنی کافی که باعث کُند شدن هضم می‌شود
• ابتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• مشکلات سلامت روان، از جمله استرس، اضطراب، افسردگی و اختلال غذا خوردن

دلایل یبوست مزمن که شیوع کمتری دارند

گاهی اوقات، عوامل زیر باعث یبوست می‌شوند:

• عدم تعادل هورمونی، مانند پرکاری تیروئید
• بیماری‌هایی که بر متابولیسم تاثیر می‌گذارند، مانند دیابت
• اختلالاتی که مغز و ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌دهند، مانند بیماری پارکینسون
• بیماری سلیاک
• التهاب مرتبط با بیماری دیورتیکولار یا پروکتیت
• وجود انسداد در روده
• سابقه خانوادگی یبوست

سایر علل

بعضی از مکمل‌های غذایی و داروها هم می‌توانند باعث یبوست شوند، از جمله:

• مکمل‌های آهن
• مکمل‌های کلسیم
• آنتی اسیدها (داروهایی که باعث کاهش اسید معده می‌شوند)
• دیورتیک‌ها (ادرارآورها)
• آنتی هیستامین‌ها
• مسدود‌کننده‌های کانال کلسیم (داروهای کاهنده فشار خون)
• بعضی از داروهای ضدافسردگی
• داروهای ضدروان‌پریشی
• داروهای ضدتشنج
• داروهایی که برای درمان بیماری پارکینسون تجویز می‌شوند

علل ناشناخته

همیشه نمی‌توان علت یبوست را مشخص کرد. به یبوست مزمنی که بدون محرک شناخته شده رخ می‌دهد، یبوست مزمن ایدیوپاتیک می‌گویند.

درمان یبوست با لیموترش

همان‌طور که گفتیم، یبوست می‌تواند در اثر مصرف ناکافی آب و فیبر ایجاد شود. نوشیدن آب خالص به تامین مایعات مورد نیاز بدن و درمان یبوست مزمن کمک می‌کند.

وقتی بدن‌تان به درستی هیدراته می‌شود، دیگر نیازی به دریافت آب اضافی از روده بزرگ ندارد؛ در نتیجه، تحت فشار قرار نمی‌گیرد و به راحتی مواد زائد را به شکل مدفوع دفع می‌کند.

اما بعضی از مردم به آب ساده علاقه ندارند و ترجیح می‌دهند قبل از مصرف آن را طعم‌دار کنند. آب لیموترش یکی از بهترین گزینه‌هایی است که می‌توان برای بهبود طعم آب از آن استفاده کرد؛ چرا که به درمان یبوست شدید در بزرگسالان کمک می‌‌کند.

لیموترش با تحریک آنزیم‌های گوارشی اجابت مزاج را راحت‌تر می‌کند و یبوست را تسکین می‌دهد. اسید سیتریک موجود در لیموترش یک ملین طبیعی است که با سموم موجود در دستگاه گوارش شما مبارزه می‌کند. لیموترش سموم را از بدن دفع می‌کند و باعث رفع مشکلات گوارشی می‌شود.

علاوه بر این، لیموترش سرشار از ویتامین C است، یک ترکیب آنتی اکسیدانی که آب را به داخل روده می‌کشد. افزایش محتوای آب در داخل روده باعث نرم شدن مدفوع و تحریک حرکات روده می‌شود.

برای اینکه بیشترین بهره را از فواید لیموترش ببرید، بهتر است آن را همراه با آب گرم استفاده کنید. گرما به استخراج ویتامین C و پلی فنول‌های لیموترش کمک می‌کند که این می‌تواند برای بدن شما فوایدی فراتر از تسکین یبوست داشته باشد.

برای درمان یبوست، آب نصف لیموترش را بگیرید و با یک لیوان آب گرم مخلوط کنید. این مخلوط را صبح و شب بنوشید.

راهکار دیگر این است که به این مخلوط یک قاشق غذاخوری دانه چیا اضافه کنید. دانه‌های چیا و آب را با هم مخلوط کنید و اجازه دهید 30 تا 60 دقیقه بماند تا پوششی ژله‌ای اطراف دانه‌ها را فرا بگیرد. به این مخلوط آب لیموترش اضافه کنید و آن را بنوشید.

دانه چیا به خاطر جذب آب در دستگاه گوارش به عنوان یک ملین طبیعی عمل می‌کند. این دانه پرخاصیت با مایعات ترکیب می‌شود و یک ماده ژلاتینی تشکیل می‌دهد که به راحتی در روده حرکت می‌کند. وقتی خوردن دانه چیا با نوشیدن مایعات فراوان همراه باشد، تاثیر بیشتری در رفع یبوست دارد.

درمان یبوست شدید در بزرگسالان با آلو

مردم اغلب از آلو به عنوان داروی طبیعی برای درمان یبوست استفاده می‌کنند و دلیل خوبی هم برای این کار دارند؛ آلو احتمالا در دسترس‌ترین راه حل طبیعی موجود برای رفع یبوست است.

آلو به دو دلیل به درمان یبوست کمک می‌کند: 1) مقدار زیادی فیبر دارد و 2) حاوی یک ملین طبیعی به نام سوربیتول است.

آب آلو هم می‌تواند یبوست را برطرف کند، اما به نظر می‌رسد که اثربخشی آن از آلوی خشک کمتر باشد. آلوی خشک در مقایسه با آب آلو سوربیتول بیشتری دارد (14/7 گرم سوربیتول در هر 100 گرم میوه خشک)؛ همچنین از نظر فیبر بسیار غنی‌تر است که این به عبور مدفوع از دستگاه گوارش کمک می‌کند.

محققان با انجام یک مطالعه به این نتیجه رسیدند که خوردن آلوی خشک در مقایسه با پسیلیوم (مکمل فیبری که معمولا مردم برای درمان یبوست مصرف می‌کنند)، راه ایمن‌تر و موثرتری برای رفع یبوست است.

هیچ دستورالعمل مشخصی در مورد میزان مصرف آلو وجود ندارد. وقتی از خوردن آلو برای رفع مشکلات گوارشی صحبت می‌شود، بیشتر مطالعات بر مصرف روزانه 100 گرم یا تقریبا 10 عدد آلوی خشک تاکید می‌کنند.

اطلاعات در مورد میزان مصرف آب آلو کمتر است، چون در بیشتر تحقیقات تاثیر آلوی خشک مورد بررسی قرار گرفته است. در یک مطالعه کوچک، نوشیدن نصف لیوان آب آلو به میزان دو بار در روز باعث درمان یبوست خفیف شد.

عوارض مصرف آب آلو

استفاده از آب آلو یک روش نسبتا کم خطر برای درمان یبوست به شمار می‌رود. شایع‌ترین عارضه جانبی که بعضی از مردم از مصرف آب آلو گزارش می‌کنند، افزایش نفخ یا گاز است؛ با این حال، آب آلو فیبر کمی دارد و حاوی قند و کالری زیادی است. قند بیش از حد وزن بدن را بالا می‌برد و روی قند خون تاثیر منفی می‌گذارد.

درمان یبوست شدید با موز

موز یک میوه خوشمزه و مملو از ویتامین و مواد معدنی است که به راحتی خورده می‌شود. وقتی صحبت از درمان یبوست با موز به میان می‌آید، بعضی از افراد ادعا می‌کنند که این میوه باعث یبوست می‌شود و بعضی دیگر معتقدند که به درمان آن کمک می‌کند.

یک عدد موز متوسط سه گرم فیبر دارد که تقریبا یک سوم آن از نوع فیبر محلول است. نتایج تحقیقات در مورد ارتباط فیبر و یبوست ضد و نقیض است. در بعضی از تحقیقات مشخص شده است که فیبر محلول به رفع یبوست کمک می‌کند، اما مطالعاتی هم وجود دارند که نشان داده‌اند در بعضی از موارد کاهش مصرف فیبر کمک‌کننده است.

به نظر می‌رسد که تاثیر فیبر از فردی به فرد دیگری متفاوت است و علاوه بر میزان فیبر، نوع آن هم روی یبوست تاثیر دارد.

درمان یبوست با اسفناج

اسفناج از بهترین غذاهایی است که معمولا پزشکان و متخصصان تغذیه برای درمان یبوست شدید در بزرگسالان توصیه می‌کنند.

اسفناج و سایر سبزیجات برگ سبز نه تنها سرشار از فیبر هستند، بلکه منبع خوب فولات (ویتامین B9)، ویتامین C، ویتامین K و منیزیم محسوب می‌شوند. خوردن این سبزیجات کم کالری به افزایش حجم و وزن مدفوع کمک می‌کند و باعث می‌شود مدفوع راحت‌تر از روده عبور کند.

یک لیوان (180 گرم) اسفناج پخته حاوی 4/7 گرم فیبر است که می‌تواند تقریبا 19 درصد فیبر مورد نیاز بدن را تامین کند.

علاوه بر فیبر، منیزیم موجود در اسفناج هم به حرکت مدفوع در روده کمک می‌کند. منیزیم اغلب در ملین‌ها یافت می‌شود، اما دریافت آن از طریق رژیم غذایی انتخاب بهتری به شمار می‌رود.

منیزیم یک ماده معدنی مهم و ضروری برای حفظ سلامت عمومی بدن است. حدود نیمی از منیزیم بدن در استخوان‌ها یافت می‌شود و مابقی از عملکرد سلول‌ها در سراسر بدن پشتیبانی می‌کند.

بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که منیزیم اثر ملین دارد و اجابت مزاج را در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر بهبود می‌بخشد.

به نظر می‌رسد که اثر ملینی منیزیم از دو مسیر حاصل می‌شود:

• شل شدن عضلات: منیزیم عضلات روده را شل می‌کند که این امر باعث می‌شود مدفوع راحت‌تر از روده عبور کند.
• نرم کردن مدفوع: منیزیم آب را به داخل روده می‌کشد و به عنوان یک ملین اسمزی عمل می‌کند. افزایش آب باعث تحریک حرکات روده می‌شود، مدفوع را نرم می‌کند و حجم آن را افزایش می‌دهد؛ در نتیجه، دفعات اجابت مزاج بیشتر می‌شود.

برای درمان یبوست شدید با اسفناج می‌توانید از این سبزی به صورت خام یا پخته شده استفاده کنید یا آن را داخل اسموتی، سوپ، آش یا خورشت بریزید.

اسفناج سرشار از اگزالات است؛ بنابراین، افرادی که مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستند باید مصرف آن را محدود کنند. بیشتر سنگ‌های کلیه از اگزالات کلسیم تشکیل شده‌اند.

درمان یبوست شدید در بزرگسالان با قهوه

قهوه کافئین‌دار هم از مواردی است که به درمان یبوست شدید کمک می‌کند، چون حرکات روده را تحریک می‌کند که این امر باعث انتقال مدفوع به سمت راست روده می‌شود.

قهوه حاوی مقدار کمی فیبر محلول است که با بهبود تعادل باکتری‌های روده از یبوست جلوگیری می‌کند؛ به‌علاوه، ممکن است در روده باعث ترشح هورمونی به نام کوله سیستوکینین شود که محققان نشان داده‌اند می‌تواند حرکات روده را افزایش دهد. هنوز مشخص نیست که کدام‌یک از ترکیبات قهوه باعث تحریک ترشح این هورمون می‌شود.

در سال 1998 یک مطالعه قدیمی که روی 12 نفر انجام شد، نشان داد که قهوه کافئین‌دار، قهوه بدون کافئین و یک وعده غذا با 1000 کیلوکالری انرژی در مقایسه با آب تاثیر بیشتری در افزایش حرکات روده بزرگ دارند.

محققان این مطالعه به این نتیجه رسیدند که قهوه کافئین‌دار حرکات روده بزرگ را 60 درصد بیشتر از آب و 23 درصد بیشتر از قهوه بدون کافئین تحریک می‌کند. تاثیر خوردن یک وعده غذای حاوی 1000 کیلوکالری انرژی مانند نوشیدن قهوه کافئین‌دار بود.

در مطالعه دیگری با 6 شرکت‌کننده مشاهده شد که نوشیدن قهوه بعد از غذا می‌تواند به تخلیه سریع‌تر معده کمک کند. به محض اینکه معده خالی می‌شود، غذا به سمت راست روده حرکت می‌کند و باعث تحریک حرکات روده می‌شود.

تاثیر قهوه روی کم آبی بدن

کافئین یک ادرارآور است، به این معنی که باعث افزایش دفع آب و نمک از بدن می‌شود؛ به همین دلیل، مصرف بیش از حد قهوه کافئین‌دار می‌تواند به کم آبی بدن منجر شود و یبوست را تشدید کند.

برای پیشگیری از این مشکل:

• میزان کافئین مصرفی خود را محدود کنید. بیشتر مردم می‌توانند بدون هیچ مشکلی هر روز 400 میلی‌گرم کافئین دریافت کنند که تقریبا معادل دو فنجان قهوه می‌شود.
• از شکر کمتری استفاده کنید. کاهش یا حذف شکر یک ایده هوشمندانه است که به شما کمک می‌کند از یبوست و سایر مشکلات گوارشی ناشی از قهوه جلوگیری کنید.
• بدن‌تان را هیدراته نگه دارید. اگر از نوشیدنی‌های کافئین‌دار استفاده می‌کنید، آب فراوان بنوشید تا دچار کم آبی نشوید.

درمان یبوست شدید با انگور

یکی از غذاهای پرخاصیتی که برای درمان یبوست شدید در بزرگسالان پیشنهاد می‌شود، انگور است. شواهد نشان می‌دهد که انگور می‌تواند بخش مهمی از یک رژیم غذایی متعادل باشد و بعضی از اختلالات گوارشی را برطرف کند.

انگور به دلیل داشتن فیبر، آب و خواص آنتی اکسیدانی از دیرباز از سوی بسیاری از مردم به عنوان یک غذای ملین در نظر گرفته شده است. انگور می‌تواند به عنوان یک ملین طبیعی حرکات روده را تنظیم کند و برای کسانی که از یبوست موقت و حتی مزمن رنج می‌برند مفید باشد.

تقریبا 80 درصد وزن انگور از آب تشکیل شده است. آب موجود در این میوه نه تنها به درمان یبوست کمک می‌کند، بلکه باعث رفع کم آبی بدن می‌شود.

انگور دارای مواد شیمیایی منحصربه ‌فردی به نام پلی فنول است که دارای خواص ضدمیکروبی، آنتی ‌اکسیدانی و ضدالتهابی هستند. محققان بر این باورند که این پلی فنول‌ها با تاثیر بر هضم و جذب مواد مغذی متابولیسم را کنترل می‌کنند.

به خصوص انگور قرمز فواید زیادی برای سلامتی دارد. ماده‌ای به نام رزوراترول در این میوه وجود دارد که از رشد عوامل بیماری‌زا در دستگاه گوارش جلوگیری می‌کند.

تاثیر آب بر درمان یبوست در بزرگسالان

نوشیدن آب کافی توصیه مهمی است که اغلب از سوی بسیاری از مردم نادیده گرفته می‌شود. آب برای بسیاری از فرآیندهای بدن، از جمله هضم، ضروری است.

نوشیدن آب کافی به حرکت غذا در دستگاه گوارش کمک می‌کند و مانع سفت شدن مدفوع می‌شود؛ در نتیجه، در پیشگیری و درمان یبوست شدید در بزرگسالان موثر است.

هیچ توصیه مشخصی برای مصرف آب وجود ندارد، چون متغیرهای زیادی از جمله سن و جنسیت در تعیین میزان آب مورد نیاز بدن دخیل هستند؛ با این حال، به عنوان یک قاعده کلی توصیه می‌شود که هر روز حداقل هفت تا هشت لیوان آب بنوشید. بعضی از افراد، از جمله ورزشکاران و زنان باردار و شیرده، به آب بیشتری نیاز دارند.

مایعات گرم به تحریک روده و کاهش یبوست کمک می‌کنند، به خصوص اگر صبح‌ها مصرف شوند. بر اساس تحقیقات، آب گرم می‌تواند اثرات مطلوبی بر حرکات روده داشته باشد.

وقتی فردی یبوست شدید دارد، ممکن است نوشیدن مقدار کمی آب گازدار کمک‌کننده باشد. آب گازدار بدن را هیدراته نگه می‌دارد و حرکات روده را تحریک می‌کند.

بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که آب گازدار در رفع یبوست موثرتر از آب لوله‌کشی است و حتی افراد مبتلا به سوء هاضمه یا یبوست مزمن ایدیوپاتیک هم می‌توانند از فواید آن بهره‌مند شوند.

با این حال، مصرف نوشیدنی‌های گازدار مانند نوشابه‌ها ایده خوبی نیست، چون می‌توانند اثرات مضری برای سلامتی داشته باشند و ممکن است باعث بدترشدن یبوست شوند.

بعضی از بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر متوجه می‌شوند که نوشیدنی‌های گازدار علائم آن‌ها را بدتر می‌کنند. توصیه می‌شود این افراد از مصرف آب گازدار و سایر نوشیدنی‌های گازدار اجتناب کنند.

کلام پایانی

یبوست زمانی اتفاق می‌افتد که کمتر از سه بار در هفته اجابت مزاج داشته باشید یا دفع مدفوع به قدری سخت باشد که مجبور باشید به خودتان فشار بیاورید و زور بزنید.

وقتی به مشکلات گوارشی مختلف، از ناراحتی معده گرفته تا یبوست، مبتلا هستید، باید بدانید چیزی که هر روز می‌خورید تفاوت بزرگی در وضعیت سلامتی شما ایجاد می‌کند.

مصرف بسیاری از غذاها می‌تواند برای درمان یبوست شدید در بزرگسالان کمک‌کننده باشد. همان‌طور که در این مقاله اشاره شد، افزایش مصرف آب و خوردن غذاها و نوشیدنی‌هایی مثل لیموترش، آلو، موز، اسفناج، قهوه و انگور برای رفع یبوست مزمن مفید است.

شما چه غذاها یا راهکارهای دیگری را می‌شناسید که می‌توانند به درمان خانگی یبوست کمک کنند؟ لطفا تجربیات خود را با ما و سایر خوانندگان مجله ایده آل مگ به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول