فیبروز ریه و بهبود علائم آن با گیاهان دارویی

فیبروز ریوی یک بیماری مزمن و پیش‌رونده است که در‌ حال‌ حاضر هیچ درمان قطعی‌ای برای آن وجود ندارد. این بیماری، باعث ایجاد اسکار ریه (زخمی و ضخیم شدن بافت ریه) می‌شود و به مرور زمان، تنفس را سخت‌تر می‌کند؛ بنابراین به عنوان یک بیماری جدی و مادام‌العمر محسوب می‌شود.

علت دقیق فیبروز ریوی، نا‌شناخته مانده است؛ اما برخی از عوامل، مانند قرار گرفتن در معرض سموم خاص، عفونت‌ها و برخی داروها، ممکن است خطر ابتلا به آن را افزایش دهند.

در حالی که تحقیقات متخصصان برای درمان‌های جدید ادامه دارد، برخی از درمان‌های خانگی طبیعی، می‌توانند تاثیر مثبتی بر علائم و بهبود فیبروز ریه داشته باشد.

اگر از بیماری فیبروز ریه رنج می‌برید، در این مقاله از مجله ایده آل مگ همراه ما باشید تا با درمان گیاهی فیبروز ریه و دیگر روش‌های بهبود علائم این بیماری، آشنا شوید. 

نکته بسیار مهم: قبل از مصرف هر گونه مکمل یا گیاهی که ممکن است با داروهای شما تداخل داشته باشد، با پزشک خود مشورت کنید. 

فیبروز ریه چیست؟

فیبروز ریه، گروهی از بیماری‌های ریوی است که بر سیستم تنفسی افراد مبتلا، تأثیر می‌گذارد . این بیماری، باعث ایجاد اسکار در بافت ریه و «آلوئول‌ها» می‌شود. آلوئول‌ها کیسه‌هایی ظریف و کوچکی از هوا هستند که در هنگام تنفس، باعث ورود اکسیژن به جریان خون می‌شوند. 

در فیبروز ریوی، دیواره‌های نازک این کیسه‌ها، شروع به زخم و ضخیم شدن می‌کنند. به‌ تدریج و با آسیب بیشتر، بافت‌های ریه آن‌طور که باید، منبسط نمی‌شوند و تنفس را سخت‌تر می‌کنند. عوارض ناشی از این بیماری باعث می‌شود تا فرد، در هنگام انجام کارهای معمولی نیز دچار تنگی نفس شود. 

در حال حاضر، فیبروز ریه هیچ‌گونه درمان قطعی ندارد و به عنوان یک بیماری مادام‌العمر شناخته می‌شود؛ اما بسیاری از عوامل، در کیفیت زندگی این افراد نقش دارند. 

روند پیشرفت این بیماری متفاوت است، به‌طوری که در مواردی، طی چند ماه و در موارد دیگر، بسیار آهسته پیش‌روی می‌کند. 

فیبروز ریوی ایدیوپاتیک چیست؟

زمانی که پزشکان نمی‌توانند تعیین کنند که چه چیزی باعث بیماری فیبروز ریه در شخص مبتلا شده است، از اصطلاح «ایدیوپاتیک» استفاده می‌کنند. 

بسیاری از موارد (مانند سیگار کشیدن) می‌توانند باعث ایجاد فیبروز ریه شوند؛ اما اغلب، علت آن ناشناخته (ایدیوپاتیک) باقی می‌ماند. 

چه کسانی در معرض ابتلا به فیبروز ریوی هستند؟

برخی از عوامل، ممکن است احتمال ابتلا به فیبروز ریوی را افزایش دهند که شامل موارد زیر هستند:

• سن بالا

این بیماری، میان‌سالان را بیش از سایرین تحت تاثیر قرار می‌دهد، به‌طوری‌ که اکثر افراد در نیمه دوم زندگی خود یعنی بین 50 تا 70 سالگی، به فیبروز ریه مبتلا می‌شوند.  

• جنسیت 

معمولا مردان بیشتر از زنان دچار این بیماری می‌شوند. با این حال در سال‌های اخیر، موارد ابتلا در بین زنان نیز افزایش یافته است. 

• مصرف سیگار

مصرف سیگار، خطر ابتلا به فیبروز ریوی را افزایش می‌دهد. 

• آلاینده‌ها و گرد‌و‌غبار 

تنفس مداوم مواد شیمیایی یا خطرناک، می‌تواند به ریه‌ها آسیب برساند. به عنوان مثال: کشاورزان، دامداران، آرایشگران، افرادی که سنگ برش می‌دهند یا در فلزکاری مشغول به کار هستند، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند. 

• برخی شرایط پزشکی 

در برخی موارد مانند: بیماری خودایمنی آرتریت روماتوئید، بیماری التهابی سارکوئیدوز، بافت همبند و عفونت ویروسی، ممکن است احتمال ابتلا به فیبروز ریوی بیشتر شود. 

• پرتوهای مضر 

قرار گرفتن در معرض بعضی از پرتوها، مانند پرتودرمانی (برای درمان سرطان) می‌تواند به بافت ریه آسیب برساند. 

• برخی داروها 

برخی از داروهای مورد استفاده مانند: شیمی‎‌درمانی، درمان تشنج، مشکلات قلبی، عفونت و مواد مخدر در ابتلا به این بیماری موثر (اما نه قطعی) هستند.

سیگار کشیدن یکی از دلایل اصلی ایجاد فیبروز ریوی است. در حقیقت حتی صرف‌نظر از این بیماری، مصرف سیگار به طور قابل توجهی باعث آسیب شدید به ریه‌ها می‌شود. بنابراین، مهم است که مصرف آن را به هر شکل ممکن ترک کنید.

علائم فیبروز ریه

فیبروز ریوی همه افراد را به یک شکل تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. به‌علاوه، بسیاری از بیماری‌های رایج و قابل درمان نیز می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند. گاهی اوقات، این علائم نشانه سرماخوردگی یا عفونت دستگاه تنفسی فوقانی است؛ بنابراین در بسیاری از موارد، نیازی به نگرانی وجود ندارد.  

علائم فیبروز ریوی عبارتند‌از: 

• تنفس کوتاه و کم عمق
• سرفه خشکی که درمان نشود
• احساس خستگی دائمی
• درد مفاصل و عضلات
• تنگی نفس، به خصوص در حین یا بلافاصله پس از ورزش
• کاهش وزن (بدون دلیل مشخص)

با پیشرفت بیماری، برخی از افراد علائم زیر را تجربه می‌کنند: 

• گِرد یا به اصطلاح، چماقی شکل شدن نوک انگشتان
• رنگ پوست مایل به آبی (در افراد با پوست روشن)، پوست خاکستری یا سفید اطراف دهان یا چشم‌ها (در افراد با پوست تیره) که ناشی از کاهش زیاد اکسیژن، در خون است.

درمان خانگی فیبروز ریه

اگرچه درمان‌های خانگی می‌توانند به بهبود علائم این بیماری کمک کنند، اما به هیچ عنوان نباید جایگزین درمان پزشکی شوند. همچنین قبل از مصرف هر گونه مکمل یا گیاهی که ممکن است با داروهای شما تداخل داشته باشد، باید با پزشک خود مشورت کنید. 

برخی از داروهای خانگی که ممکن است به بهبود علائم فیبروز ریوی کمک کنند عبارتند‌از:

• روغن کبد ماهی

روغن کبد ماهی کاد، حاوی اسیدهای چربی است که می‌تواند به عملکرد بهتر بدن کمک کند؛ زیرا با خاصیت ضد‌التهابی و دارا بودن ویتامین D، التهاب ریه را کاهش داده و سلامت ریه را بهبود می‌بخشد. 

• جوش شیرین 

جوش شیرین یک درمان خانگی موثر برای تسکین ناراحتی ناشی از فیبروز ریوی است. برای استفاده از این روش، یک قاشق غذاخوری پودر جوش شیرین را با یک لیوان آب مخلوط کرده و قبل از هر وعده غذایی بنوشید. جوش‌شیرین با ماهیت قلیایی خود، به افزایش جذب مواد مغذی و دفع سموم از بدن شما کمک می‌کند. 

• روغن بذر کتان

روغن بذر کتان، سرشار از امگا 3 است و به شما کمک می‌کند تا عوارض این بیماری را کاهش دهید. برای استفاده از این روغن می‌توانید آن را به غذا یا سالاد خود اضافه کنید.

• خوراکی‌های غنی از ویتامین D 

مصرف خوراکی‌های غنی از ویتامین D، مانند: ماهی چرب، لبنیات، زرده تخم مرغ، پنیر و قارچ، می‌تواند باعث بهبود علائم این بیماری شوند.

• مرکبات 

مرکبات، سرشار از ویتامین C هستند. این ویتامین می‌تواند به تولید گلبول‌های سفید خون (که باعث کاهش التهاب در ریه می‌شوند) کمک کند. میوه‌های دارای ویتامین C، همچنین در کاهش زخم بافت ریه، موثر هستند.

سعی کنید مرکباتی مانند پرتقال، انگور، لیمو و انواع توت‌ها را در رژیم غذایی خود بگنجانید. 

• سبزیجات 

کلم پیچ، اسفناج، شلغم و سایر سبزیجات دارای برگ سبز، منبع مهم ویتامین C هستند. گنجاندن آن‌ها در رژیم غذایی، می‌تواند التهاب ناشی از فیبروز ریوی را کاهش دهد.

• دمنوش شیرین‌بیان

شیرین‌بیان ترکیبات فعالی به نام «گلیسیریزیک اسید» دارد که 50 برابر شیرین‌تر از شکر هستند؛ به همین دلیل، به عنوان طعم دهنده برای غذا و آب نبات استفاده می‌شود.

از طرفی، شیرین‌بیان یک گیاه مقوی است که در فهرست داروهای سنتی، جایگاه خاصی دارد. از دمنوش این گیاه، نه تنها برای بهبود علائم فیبروز ریه، بلکه برای پاک‌سازی ریه‌ها نیز استفاده می‌شود. 

• دمنوش چای سبز

چای سبز، آنتی‌اکسیدان‌های زیادی دارد که به کاهش التهاب ریه، کمک می‌کنند. به همین دلیل، کسانی که روزانه در معرض دود و غبار هستند، می‌توانند از چای سبز استفاده کنند تا عملکرد ریه آن‌ها بهبود یابد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در برخی موارد، فیبروز ریوی به‌طور ناگهانی عود می‌کند. اگر در زمانی کوتاه، علائم شما وخیم‌تر شد، باید به پزشک مراجعه کنید. اگر بیشتر از حد معمول سرفه می‌کنید یا مشکلی در تنفس دارید، مراجعه به پزشک الزامی است. 

پزشک برای تشخیص وضعیت شما، علاوه‌بر سابقه پزشکی و خانوادگی‌تان، دلایل احتمالی دیگری که باعث بروز این بیماری شده است را مورد بررسی قرار می‌دهد. 

پزشک، احتمالا از یک یا چند آزمایش زیر، استفاده می‌کند:

• رادیولوژی  
• سی‌تی‌اسکن 
• اکوکاردیوگرافی
• آزمایش‌های عملکرد ریوی 
• پالس اکسیمتری 
• اسپیرومتری
• تست ورزش 
• آزمایش گاز خون 
• نمونه بافت (بیوپسی)
• آزمایش‌های خون 

پزشکان ممکن است در کنار دارو (بسته به وضعیت بیمار)، برای کاهش سرعت بیماری و بهبود علائم، مواردی مانند اکسیژن درمانی و توان‌بخشی ریه را در نظر بگیرند. 

کلام آخر

فیبروز ریوی یک بیماری جدی است و باعث آسیب به بافت ریه می‌شود. بر توانایی تنفس و اکسیژن‌رسانی به خون تأثیر می‌گذارد که به همین دلیل، منجر به علائم و عوارض مختلفی می‌شود.

علت دقیق فیبروز ریوی ناشناخته است، اما برخی از عواملی که ریسک ابتلا را بالا می‌برند، عبارتند از: قرار گرفتن در معرض سموم محیطی، برخی داروها، عفونت‌ها، بیماری‌های خودایمنی و عوامل ژنتیکی.

متاسفانه تا امروز هیچ درمان کاملی برای فیبروز ریوی وجود ندارد؛ اما برخی از درمان ها ممکن است به کاهش علائم، کند کردن پیشرفت بیماری و بهبود کیفیت زندگی، کمک کنند. 

سوالات متداول

بهترین درمان خانگی فیبروز ریه چیست؟

به طور مشخص این بیماری درمانی ندارد. به همین دلیل نمی‌توان روش‌های خانگی را برای درمان قطعی آن، معرفی کرد. موارد ذکر شده در این مقاله، تنها روش‌هایی برای تسکین درد یا بهبود علائم هستند.

علائم فیبروز ریه چیست؟

تنگی نفس (به ویژه هنگام ورزش)، سرفه خشک طولانی مدت، تنفس کوتاه، کاهش وزن، خستگی مداوم، گرد و پهن شدن نوک انگشتان، درد مفاصل و عضلات، اولین علائم فیبروز ریه هستند.

چه عواملی خطر ابتلا به فیبروز ریوی را افزایش می‌دهند؟

بالا رفتن سن، مصرف سیگار، مصرف برخی داروهای خاص، تماس مستقیم با مواد شیمیایی و بخارهای سمی، از عوامل مؤثر در خطر ابتلا به این بیماری هستند.