خواص گشنیز و تخم گشنیز: ضدسرطان، شگفتانگیز برای پوست و مو
گشنیز یک گیاه پرکاربرد است که در تمامی فرهنگها مصرف غذایی دارد؛ گاهی به عنوان ادویه غذا، گاهی برای استفاده در شیرینیجات و انواع غذاها و گاهی هم برای درمان بیماریها.
تاریخ استفاده از گشنیز به زمانهای خیلی دور برمیگردد. شواهد حاکی از آن است که مردمان مصر باستان از خواص گشنیز آگاه بوده و چنان به آن اهمیت میدادهاند که در آرامگاه فراعنه گشنیز میگذاشتهاند.
در حال حاضر گشنیز همچنان یک گیاه پرکاربرد است که در غذا و داروسازی کاربرد دارد. امروزه بسیاری از خواص گشنیز برای پوست، مو و جلوگیری از برخی سرطانها آشکار شده است.
در این مقاله از ایده آل مگ درباره خواص گشنیز و البته مضرات آن خواهیم گفت. با ما همراه باشید.
خواص گشنیز
خواص گشنیز فراوان است. مهمترین خواص گشنیز به شرح زیر است:
1. جلوگیری از تصلب شرایین
گشنیز فواید متعددی برای قلب دارد که یکی از آنها جلوگیری از خطر ابتلا به تصلب شرایین و بیماری عروق کرونر قلب است. میتوانید در مقالهای جداگانه، با سکته قلبی و علایم آن آشنا شوید.
2. کاهش قند خون
از دیگر خواص گشنیز، تاثیر آن در کاهش میزان قند خون در بیماران دیابتی است. براساس آزمایشات انجام گرفته، گشنیز با فعال کردن برخی آنزیمها کمک میکند تا میزان گلوکز خون تا حد زیادی کاهش یابد.
3. جلوگیری از بیماریهای مغزی
از مهمترین خواص گشنیز تاثیر آن بر بیماریهای مغزی مانند پارکینسون، آلزایمر و ام اس است. همچنین عصاره گشنیز میتواند از مغز در برابر آسیب سلولهای عصبی به دلیل تشنجهای ناشی از دارو محافظت کند.
4. سرشار از آنتی اکسیدان
گشنیز حاوی چندین آنتیاکسیدان از جمله ترپینن، کورستین و توکوفرولها است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکنند. این آنتیاکسیدانها همچنین به کاهش التهاب بدن کمک میکنند.
5. دیازپام طبیعی
تحقیقاتی که بر روی خواص گشنیز انجام شده نشان داده که این گیاه میتواند به اندازه دیازپام موثر بوده و از اضطراب بکاهد.
6. مبارزه با عفونتها
گشنیز حاوی ترکیبات ضدمیکروبی است که میتواند با برخی عفونتهای دهان، عفونتهای دستگاه ادراری و بیماریهایی ناشی از مسمومیت غذایی مبارزه کند.
7. محافظت از پوست
خواص گشنیز برای پوست قابل توجه است. آنتیاکسیدانهای موجود در گشنیز میتوانند از آسیبهای سلولی که منجر به تسریع پیری میشود، جلوگیری کنند. همچنین در درمان آسیبهای ناشی از اشعه ماوراءبنفش هم موثر است.
از دیگر خواص گشنیز برای پوست استفاده از آن برای درمان بیماریهای پوستی مانند آکنه و چربی و خشکی پوست است.
8. خواص ضد سرطانی گشنیز
تحقیقات بسیاری روی تاثیر گشنیز در کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان انجام شده است. بر اساس این تحقیقات، گشنیز تا حد قابل توجهی میتواند ژنهای خاص سرطان پروستات را کاهش داده و از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. همچنین تاثیراتی نیز روی سرطان سینه داشته و مانع از تکثیر و فعالیت آن میشود.
9. ضد درد و ضد التهاب
گشنیز میتواند اثر ضد درد قابل توجهی داشته باشد. مصرف عصاره گشنیز با داروهای میگرن همچنین میتواند در کاهش سردردهای میگرنی مفید باشد.
10. خواص ضد قارچی
عفونتهای قارچی مانند برفک دهان را میتوان با روغن گشنیز مداوا کرد. روغن گشنیز اثرات پیشگیرانهای بر روی فعالیت باکتریها و قارچها دارد.
خواص تخم گشنیز
گشنیز دارای دانههایی ریز و خاکی رنگ است که تا حدودی نیز مزه خاکی دارند. این دانهها را میتوان آسیاب کرده و در موارد مختلف از آن استفاده کرد. مهمترین کاربردهای تخم گشنیز عبارتند از:
1. کمک به هضم غذا و سلامت روده
دانههای گشنیز کمک زیادی به هضم سریع غذا کرده و درد شکم و نفخ را کاهش میدهد. از گشنیز به عنوان داروی اشتهاءآور نیز استفاده میشود.
بیشتر بخوانید: هفت غذا برای سلامت روده ها
2. کمک به بهبود عملکرد کلیه
تخم گشنیز با درمان عفونتهای مجاری ادراری، تمیز کردن سیستم ادراری و جلوگیری از حبس آب در بدن به بهبود عملکرد کلیه کمک میکند.
3. خواص تخم گشنیز برای مو
از تخم گشنیز میتوان خمیر درست کرده، به آن روغن زیتون و نارگیل اضافه نموده و به عنوان ماسک مو استفاده کرد.
4. خواص تخم گشنیز برای پوست
تخم گشنیز اگر به صورت ماسک صورت استفاده شود، خواص متعددی دارد از جمله: سمزدایی پوست، حذف چربی اضافی، لایهبرداری پوست، از بین بردن جوشهای سرسیاه، درمان آفتاب سوختگی، کاهش چین و چروک و افتادگی پوست.
ارزش غذایی گشنیز
گشنیز که گاهی به اسم جعفری چینی نیز شناخته میشود، یک گیاه بومی مدیترانه است که امروزه در بسیاری از نقاط جهان کشت میشود. برگها، ساقه و دانههای این گیاه سرشار از ویتامینها، مواد معدنی و آنتیاکسیدان است.
ارزش غذایی 100 گرم برگ گشنیز تازه | |
کالری | 23 کیلو |
کربوهیدارت | 3.67 گرم |
پروتئین | 2.13 گرم |
چربی | 0.52 گرم |
آب | 92.21 گرم |
فیبر | 2.80 گرم |
قند | 0.87 گرم |
ویتامین A | 337.00 میکروگرم |
ویتامین E | 2.50 میلیگرم |
ویتامین K | 310.00 میکروگرم |
ویتامین C | 27.00 میلیگرم |
تیامین (B1) | 0.07 میلیگرم |
ریبوفلاوین (B2) | 0.16 میلیگرم |
نیاسین (B3) | 1.11 میلیگرم |
کولین (B4) | 12.80 میلیگرم |
پانتونیک اسید (B5) | 0.57 میلیگرم |
ویتامین B6 | 0.15 میلیگرم |
فولات (B9) | 62.00 میکروگرم |
کلسیم | 67.00 میلیگرم |
آهن | 1.77 میلیگرم |
منیزیم | 26.00 میلیگرم |
فسفر | 48.00 میلیگرم |
پتاسیم | 521.00 میلیگرم |
سدیم | 46.00 میلیگرم |
روی | 0.50 میلیگرم |
مس | 0.23 میلیگرم |
منگنز | 0.43 میلیگرم |
سلنیم | 0.90 میکروگرم |
ارزش غذایی 100 گرم برگ گشنیز خشک شده | |
کالری | 279 کیلو |
کربوهیدارت | 52.10 گرم |
پروتئین | 21.93 گرم |
چربی | 4.78 گرم |
آب | 7.30 گرم |
فیبر | 10.40 گرم |
قند | 7.27 گرم |
ویتامین A | 293.00 میکروگرم |
ویتامین E | 1.03 میلیگرم |
ویتامین K | 1359.50 میکروگرم |
ویتامین C | 566.70 میلیگرم |
تیامین (B1) | 1.25 میلیگرم |
ریبوفلاوین (B2) | 1.50 میلیگرم |
نیاسین (B3) | 10.71 میلیگرم |
کولین (B4) | 97.10 میلیگرم |
ویتامین B6 | 0.61 میلیگرم |
فولات (B9) | 274.00 میکروگرم |
کلسیم | 1246.00 میلیگرم |
آهن | 42.46 میلیگرم |
منیزیم | 694.00 میلیگرم |
فسفر | 481.00 میلیگرم |
پتاسیم | 4466.00 میلیگرم |
سدیم | 211.00 میلیگرم |
روی | 4.72 میلیگرم |
مس | 1.79 میلیگرم |
منگنز | 6.36 میلیگرم |
سلنیم | 29.30 میکروگرم |
چگونه گشنیز را مصرف کنیم؟
گشنیز را میتوان به شیوههای مختلفی مصرف کرد. در حال حاضر تمامی محصولات به وجود آمده از گشنیز مثل سبزی گشنیز، ادویه و پودر گشنیز، روغن و تخم گشنیز در بازار وجود دارد و میتوان از آنها استفاده کرد.
ایرانیها از قدیم برگهای گشنیز را خشک کرده و به عنوان ادویه و چاشنی غذا مصرف میکردهاند. گشنیز همچنین به عنوان یک سبزی معطر و خوش طعم در خورشها استفاده میشود.
گشنیز را میتوان در خانه نیز پرورش داد و از برگهای سبز و تازه آن استفاده کرد. گشنیز در کنار غذاهایی که حاوی لوبیا پلو، تخم مرغ و ماهی هستند و به عنوان چاشنی سوپ و سالاد به خوبی قرار گرفته و طعم خاصی به غذا میدهد.
خطرات استفاده بیرویه از گشنیز
هرچند خواص گشنیز بسیار زیاد است و شاید برخی بخواهند آن را به طور مداوم برای درمان بیماریها استفاده کنند، اما گشنیز در کنار خواص بینظیرش، خطراتی نیز دارد.
- استفاده طولانی مدت از گشنیز میتواند باعث ایجاد مشکلات کبدی شود.
- گاهی سبب ایجاد واکنشهای آلرژیک مثل خارش، تورم صورت و گلو، سرگیجه و مشکلات تنفسی میشود.
- گاهی میتواند باعث تشدید بیماری اگزما و کهیر شود.
- استفاده از آن برای زنان باردار و شیرده خطرناک است و بر ترشح غدد مخصوصا غده تیروئید تاثیر منفی میگذارد.
- مصرف طولانیمدت گشنیز میتواند منجر به مشکلات تنفسی مانند آسم همراه با درد قفسه سینه شود.
- از دیگر عوارض جانبی استفاده از گشنیز احتمال ایجاد حساسیت به آفتاب و خطر ابتلا به سرطان پوست است.
- از آنجایی که یکی از مهمترین خواص گشنیز کاهش قند خون است، مصرف بیرویه آن نیز میتواند به کاهش شدید قند خون منجر شود.
چرا گشنیز برای برخی طعم صابون میدهد؟
شاید عجیب باشد اما گشنیز برای برخی از افراد طعمی شبیه به صابون دارد. دلیل این اتفاق به ژنتیک فرد برمیگردد. تغییراتی که در برخی ژنهای خاص وجود دارد باعث ایجاد این طعم میشود. این افراد در ژنهای گیرنده بویایی خود قویتر هستند و به همین دلیل آلدئیدهای با طعم صابون را که در برگهای گشنیز وجود دارد، درک میکنند. این افراد با استفاده مکرر از این گیاه میتوانند بر این مشکل غلبه کنند.