شرایط آزمایش تیروئید 💉 برگه آزمایش تیروئید را به راحتی تفسیر کنید

آزمایش عملکرد تیروئید بخشی از آزمایش خون است که به بررسی عملکرد غده تیروئید در بدن شما می‌پردازد. در ادامه به بررسی تاثیر این غده بر سلامت بدن و همچین شرایط آزمایش تیروئید خواهیم پرداخت. این آزمایش شامل چهار تست T3 ، T3RU ، T4 و TSH است. تیروئید غده کوچکی است که در قسمت جلویی پایین گردن شما قرار دارد. این غده مسئول تنظیم بسیاری از فریندهای بدن از جمله: ساخت و ساز، تولید انرژی و خلق و خو است. تیروئید دو هورمون اصلی را در بدن تولید می‌کند: تریودوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4). اگر غده تیروئید بدن شما به اندازه کافی از این دو هورمون تولید نکند، شما ممکن است دچار مشکلاتی از قبیل کمبود انرژی، افسردگی و افزایش وزن شوید. این بیماری کمبود تیروئید یا “hypothyroidism ” نامیده می‌شود.

اگر غده تیروئید شما هورمون‌های زیادی تولید کند، ممکن است کاهش وزن، اضطراب زیاد و لرزش را تجربه کنید. به این حالت پرکاری تیروئید یا ” hyperthyroidism ” گفته می‌شود. به طور کلی در مواردی که پزشک به میزان فعالیت غده تیروئید در بدن مشکوک شود، آزمایش‌هایی مانند T4 یا هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) را تجویز می‌کند. اگر هر کدام از این آزمایش‌ها، نتایج غیر طبیعی را نشان دهد؛ پزشک آزمایش‌های پیشرفته‌تری را در نظر خواهد گرفت.

غده‌ی تیروئید چیست و چه عملکردی دارد؟

تیروئید یک غده‌ی درون ریز به شکل پروانه است که معمولاً در قسمت جلوی گردن قرار دارد. کار این غده ساختن هورمون‌های تیروئید است که در خون ترشح می‌شوند و سپس به بافت‌های مختلف بدن منتقل می‌شوند. این هورمون‌ها به بدن کمک می‌کنند که از انرژی استفاده کند؛ گرم بماند و قلب، مغز و ماهیچه به صورت نرمال و درست کار کنند. هورمون اصلی تیروئید که توسط غده تیروئید ترشح می‌شود، تیروکسین نام دارد که به آن T4 نیز گفته می‌شود. این هورمون دارای ۴ اتم ید است و به همین دلیل به آن T4  گفته می‌شود. زمانی که تیروکسین یک اتم ید از دست بدهد به تریودوتیرونین یا T3 تبدیل می‌شود. T3 معمولاً در کبد و دستگاه‌های حیاتی از قبیل تیروئید یافت می‌شود.

مقدار T4 تولید شده توسط غده تیروئید، توسط یک هورمون دیگر کنترل می‌شود. این هورمون که در غده هیپوفیز واقع در پایه مغز ساخته می‌شود؛ هورمون تحریک کننده تیروئید ( TSH) نام دارد. مقدار TSH که هیپوفیز به داخل خون می‌فرستد بستگی به مقدار T4 دارد که توسط این غده در داخل خون مشاهده می‌شود. برای مثال اگر هیپوفیز T4 بسیار کمی را مشاهده کند، TSH بیشتری تولید می‌کند تا به غده تیروئید بگوید T4 بیشتری تولید کند. هنگامی که T4 در جریان خون از یک سطح معین بالاتر برود، تولید TSH توسط هیپوفیز قطع می‌گردد. در واقع تیروئید و هیپوفیز از جهات زیادی مانند بخاری و ترموستات عمل می‌‌کنند.

شرایط آزمایش تیروئید

قبل از اینکه آزمایش تیروئید بدهید، راجع به تمام داروهایی که مشغول مصرف آن‌ها هستید با پزشک خود صحبت کنید. اگر در دوران بارداری به سر می‌برید، حتماً با دکتر مطرح کنید. برخی از داروهای خاص و یا حاملگی ممکن است بر نتایج این آزمایش تاثیر بگذارند. “venipuncture” یا به اصطلاح خون گیری، عملی است که قبل از انجام آزمایش، در آزمایشگاه یا مطب انجام می‌شود. زمانی که شما برای این آزمایش به آزمایشگاه مراجعه می‌کنید، از شما خواسته می‌شود که بر روی یک صندلی راحت بنشینید و یا بر روی تخت دراز بکشید. همچنین اگر لباس شما دارای آستین باشد، از شما می‌خواهند که آن را بالا زده و یا کلاً لباس آستین دار را دربیاورید.

برای انجام این آزمایش لازم نیست شرایط خاصی را رعایت کنید. برعکس بسیاری از آزمایش‌ها که لازم است اول صبح و قبل از صرف صبحانه انجام شوند، آزمایش تیروئید را در هر زمانی می‌توانید انجا دهید. نیازی نیست چند ساعت قبل از آن چیزی نخورید؛ البته بهتر است برای عدم افزایش چربی در خون، حداکثر ۳ ساعت قبل از آزمایش چیزی میل نکنید.

یک تکنسین یا پرستار باند لاستیکی را محکم به بازوی فوقانی شما گره می‌زند تا رگ‌ها با خون متورم شوند. زمانی که تکنسین رگ مناسب را پیدا کرد‌، یک سوزن را زیر پوست و رگ وارد می‌کند. ممکن است هنگامی که سوزن پوست شما را سوراخ می‌کند، یک سوزش تیز احساس کنید. تکنسین خون شما را در لوله‌های آزمایش جمع کرده و برای آزمایش به آزمایشگاه می‌فرستد. بعد از اتمام عملیت خون‌گیری، تکنسین یک باند بر روی زخم شما قرار می‎‌دهد و شما از جای خود بلند می‌شوید. بلافاصله بعد از بلند شدن، باید بتوانید تمام فعالیت‌های عادی و روزمره را بدون مشکل انجام دهید.

ممکن است در روزهای بعد از انجام آزمایش، شاهد کبودی و درد تقریباً شدید در محل سوزن باشید. این اتفاق کاملا عادی است و جای نگرانی وجود ندارد. یک تکه یخ یا داروی ضد درد ساده، می‌توانند کار شما را در این مواقع راه بیندازند. اگر احساس کردید درد دارد بیشتر می‌شود و یا اطراف زخم، سوراخ سوراخ شده است، سریعاً با پزشک خود مشورت کنید. این علائم می‌توانند نشانه‌های عفونت باشند.

تفسیر آزمایش‌ها

برای تشخیص مشکلات مربوط به پرکاری، کم‌کاری و یا تورم غده‌ی تیروئید، از آزمایش خون استفاده می‌شود. این آزمایش در بسیاری از موارد تمام ایرادات و مشکلات مربوط به تیروئید را به ما نشان می‌دهد. البته در موارد معدودی ممکن است به کمک آزمایش خون، نتوانیم به وضعیت این غده و تولید هورمون‌های آن پی ببریم. آزمایشات برای ارزیابی عملکرد تیروئید شامل موارد زیر است:

تست‌های TSH

بهترین روش برای آزمایش اولیه عملکرد تیروئید اندازه گیری سطح TSH در یک نمونه خون است. تغییرات در سطح TSH به عنوان یک ” هشدار سریع ” عمل می‌کنند. این تغییر اغلب قبل از آنکه میزان تیروئید در بدن خیلی کم یا خیلی زیاد شود رخ می‌دهد و به نوعی ما را قبل از آنکه دیر شود از مشکلات تیروئید آگاه می‌کند. سطح بالای TSH نشان می‌دهد که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی‌کند. وضعیت مخالف، که در آن سطح TSH پایین است، معمولاً نشان می‌دهد که این غده بیش از حد هورمون تیروئید تولید می‌کند. در بیشتر افراد سالم، مقدار TSH طبیعی، به معنای عملکرد مناسب تیروئید است.

مقدار طبیعی و نرمال TSH در بدن، بین ۰.۴ تا ۴ میلی‌ لیتر در هر لیتر خون است. اگر علائمی مانند: افزایش وزن، خستگی، افسردگی و شکنندگی مو و ناخن‌ها در شما وجود داشته باشد و میزان TSH نیز از ۲ میلی لیتر بالاتر باشد، شما در معرض خطر بیماری کم کاری تیروئید قرار دارید. در این مواقع، احتمالاً پزشک برای شما داروی لووتیروکسین تجویز خواهد کرد.

تست‌های T4

T4 شکل اصلی هورمون تیروئید است که در خون، جریان دارد. در جریان آزمایش تیروئید، معمولاً T4 به دو صورت اندازه گیری می‌شود. نوع اول، اندازه گیری T4 کل است که شامل تمامی هورمون‌های تیروکسین است. این اندازه‌گیری، علاوه بر تیروکسین‌های موجود و در حال گردش در خون، تیروکسین‌های داخل پروتئین‌های خون را نیز اندازه می‌گیرد. نوع دوم شامل T4های آزاد می‌شود و در آن فقط تیروکسین‌های جاری در خون اندازه گیری می‌شوند و از تیروکسین موجود در پروتئین‌های موجود در خون صرف نظر می‌شود. اندازه گیری T4های آزاد با دقت بیشتری بیانگیر وضعیت و عملکرد تیروکسین در زمان بررسی توسط TSH است. اندازه گیری T4های آزاد را اصطلاحاً FREE T4 یا به اختصار FT4 می‌گویند.

زمانی که TSH بالا و FT4 پایین باشند، بیانگر بیماری کم کاری اولیه‌ی تیروئید به دلیل وجود بیماری در غده‌ی تیروئید است. TSH  و FT4 کم بیانگر کم‌کاری تیروئید به دلیل وجود مشکل در غده هیپوفیز است. TSH کم با FT4 بالا در افرادی که پرکاری تیروئید دارند؛ یافت می‌شود. هر دو تست T4 و TSH به طور معمول بر روی نوزادان تازه متولد شده انجام می‌شوند.

تست های T3 در شرایط آزمایش تیروئید

آزمایشات T3 اغلب برای تشخیص پرکاری تیروئید یا برای تعیین شدت پرکاری تیروئید مفید است. بیمارانی که دچار پرکاری تیروئید هستند، سطح T3 بالایی دارند. این آزمایش به ندرت می‌تواند بیماری کم کاری تیروئید را تشخیص دهد و نتایج آن معمولاً در این زمینه کاربردی ندارند. زمانی که آزمایش‌های TSH و T4 نشان دهند که فرد به بیماری پرکاری تیروئید دچار شده است، پزشک برای معاینات و بررسی‌های بیشتر دستور می‌دهد که آزمایش T3 نیز از بیمار گرفته شود.