LDL در آزمایش خون چیست؟ به همراه راهنمای تفسیر
فاکتور LDL مخفف عبارت “low-density lipoprotein” یا لیپوپروتئین با چگالی کم است. لیپوپروتئین نوعی کلسترول است که در بدن شما یافت شده و به عنوان کلسترول بد هم شناخته می‌شود. بنابراین LDL در آزمایش خون به اندازه‌گیری چربی بد خون شما می‌پردازد.
یکی از فاکتورهایی که در آزمایش خون مورد سنجش قرار می‌گیرد، میزان چربی خون است. در میان انواع چربی‌ها مانند تری گلیسیرید و کلسترول، آزمایش LDL از اهمیت خاصی برخوردار است. چون این فاکتور، نشان‌دهنده‌ی سطح کلسترول بد خون است.
در این مقاله از ایده آل مگ همراه ما باشید تا هر آنچه که لازم است درباره‌ی LDL در آزمایش خون بدانید، در اختیار شما قرار گیرد.
تست LDL چیست؟
کلسترول نوعی چربی است که توسط کبد ساخته شده و در تمام سلول‌های بدن یافت می‌شود. در واقع وجود این ماده در بدن ضروری است و در ساخت و نگهداری سلول‌ها، ساخت ویتامین D، برخی هورمون‌ها و جذب ویتامین‌های محلول در چربی نقش دارد.
مشکل زمانی ایجاد می‌شود که حد این ماده از حالت نرمال خارج شده و مشکلاتی را برای ارگان‌های بدن به وجود می‌آورد. کلسترول در خون حل نمی‌شود و برای ورود و خروج به سلول‌های بدن، نیازمند حاملی به نام لیپوپروتئین است.
کلمه LDL مخفف عبارت «لیپوپروتئین با چگالی کم» است. به عبارت دیگر LDL حاوی مقدار زیادی کلسترول و مقدار کمی پروتئین است و وظیفه آن، حمل کلسترول و دیگر چربی‌ها در خون است.
این فاکتور را با نام «کلسترول بد خون» می‌شناسیم و افزایش آن در خون می‌تواند باعث باریک و سخت شدن رگ‌های تغذیه‌کننده قلب و مغز شود که خطر بروز بیماری‌های قلبی و مغزی را به دنبال خواهد داشت.
ممکن است متخصص قلب و عروق، آزمایش LDL را به عنوان بخشی از یک آزمایش روتین جهت تعیین میزان خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و در پیش گرفتن اقدامات درمانی لازم انجام دهد.
انواع آزمایش LDL
کلسترول‌های بد به دو نوع LDL و VLDL تقسیم می‌شوند. LDL لیپوپروتئین با چگالی کم و VLDL لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم است. LDL به طور عمده، کلسترول را به بافت‌های بدن می‌رساند، در حالی که VLDL عمدتا تری گلیسیریدها را به بافت‌های بدن منتقل می‌کند.
آزمایش LDL روند مشخصی دارد، اما اندازه‌گیری VLDL کار ساده‌ای نیست. این فاکتور بر اساس اندازه‌گیری سطح تری گلیسیرید تخمین زده می‌شود. VLDL تقریبا یک پنجم سطح تری گلیسیرید است.
اگر سطح تری گلیسیرید بسیار بالا باشد، تخمین مقدار VLDL هم به درستی انجام نمی‌شود. سطح VLDL در آزمایش خون باید کمتر از 30 میلی گرم در دسی لیتر باشد و بیش از این مقدار، فرد را در معرض بیماری‌های قلبی و مغزی قرار خواهد داد. در مورد LDL هم مقادیر بالاتر از ۱۹۰ خطرناک شناخته می‌شود.
آزمایش کلسترول در خانه در مقابل آزمایش بالینی
اگر فردی با کلسترول بالا تشخیص داده شده‌اید، می‌توانید توسط دستگاه‌های سنجش خانگی بر سطح کلسترول خون خود نظارت داشته باشید. اکثر تولید کنندگان این تست‌ها معتقدند که دقت آزمایشات این دستگاه‌ها، تا 95٪ است.
گذشته از این، مزایایی مانند در دسترس بودن، راحتی استفاده و بحث هزینه‌ها را هم باید در نظر داشته باشید. با این حال، استفاده از این کیت‌های خانگی، معایبی هم دارد. برای مثال، بسیاری از کیت‌های آزمون کلسترول خانگی فقط برای سنجش کل کلسترول طراحی شده‌اند.
به عبارت دیگر، آن‌ها سطح کلسترول تام که جمع مقادیر LDL ، HDL و تری گلیسیرید خون است را نمایش می‌دهند. در این صورت اگر به دنبال یک نتیجه کامل هستید، باید کیتی را انتخاب کنید که تمام این موارد را به طور مجزا آزمایش می‌کند.
لازم است بدانید که بر خلاف سایر پارامترهای خون مانند گلوکز، سطح کلسترول نوسان زیادی ندارد و بنابراین، انجام آزمایش کلسترول به طور روزانه و حتی ماهانه، ضرورت چندانی ندارد.
هدف از انجام تست LDL
انجام آزمایش LDL دو هدف را دنبال می‌کند: اول اینکه بررسی مقدار این فاکتور می‌تواند یک ارزیابی نسبی از خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی به دست دهد. دوم اینکه با انجام این آزمایش می‌توان میزان اثربخشی داروهای استفاده شده را مورد ارزیابی قرار داد.
چرا آزمایش LDL ضروری است؟
دقت داشته باشید که کلسترول بالا می‌تواند احتمال ابتلا به برخی بیماری‌ها را افزایش دهد، با این وجود، به طور کلی علامتی ایجاد نمی‌کند. بنابراین ضرورت دارد که با انجام آزمایش‌های دوره‌ای، میزان این فاکتور در خون خود را بررسی کنید.
در ادامه، فهرستی از بیماری‌هایی که کلسترول بالا می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا به آن‌ها باشد را با هم مرور می‌کنیم:
- حمله قلبی
- سکته مغزی
- تجمع پلاک در دیواره رگ‌ها یا آترواسکلروز
- آنژین، یا درد قفسه سینه
- بیماری عروق کرونر قلب
- بیماری شریان کاروتید
- بیماری شریانی محیطی
همان‌طور که می‌بینید این بیماری‌ها بسیار جدی هستند و می‌توانند تهدید‌کننده‌ی زندگی فرد باشند.
چه زمانی و چه افرادی باید آزمایش کلسترول LDL بدهند؟
طبق توصیه انجمن قلب آمریکا، لازم است افراد بالای 20 سال که سابقه بیماری قلبی ندارند، هر ۴ تا ۶ سال یک‌بار، سطح کلسترول خود را بررسی کنند. در واقع این آزمایش، به عنوان بخشی از آزمایش پانل چربی (lipid profile) طی چکاپ پزشکی انجام می‌شود.
افرادی که به خاطر چربی خون یا بیماری‌های قلبی – عروقی تحت درمان هستند، به منظور پایش وضعیت خود باید اقدام به انجام آزمایش LDL کنند. بازه تکرار این آزمایش‌ها، بستگی به نوع بیماری و نظر پزشک متخصص دارد.
در این حالت آزمایش LDL نشان خواهد داد که آیا تغییر در سبک زندگی از قبیل رژیم غذایی یا داروها باعث کاهش موفقیت‌آمیز سطح کلسترول شده است یا خیر.
لازم است در صورت وجود این سوابق، LDL در آزمایش خون به دفعات بیشتری مورد ارزیابی قرار گیرد:
- داشتن سابقه خانوادگی بیماری قلبی
- چاقی، به این معنی که دارای شاخص توده بدنی بالایی باشید. (BMI ۳۰ یا بیشتر)
- سیگار کشیدن
- پایین بودن سطح HDL یا کلسترول خوب
- دیابت
- فشار خون بالا و یا تحت درمان فشار خون بودن
به جدول زیر توجه کنید:
| افرادی که باید آزمایش LDL بدهند. | بازه زمانی تکرار آزمایش |
| افراد سالم بالای 20 سال | هر 4 تا 6 سال |
| افراد دارای سابقه بیماری | وابسته به نظر پزشک و شرایط بیمار |
| کودکان سالم | به طور معمول نیازی به این آزمایش ندارند. |
| کودکان چاق، فشار خونی و دیابتی | اولین آزمایش بین سنین 2 تا 10 سالگی |
شرایط انجام آزمایش LDL
مانند هر آزمایش دیگری، برای رسیدن به نتایج دقیق‌تر، لازم است پیش از انجام آزمایش LDL و پس از آن، اقداماتی را انجام دهید:
آمادگی لازم قبل از تست
پیش از انجام آزمایش LDL، این موارد را در نظر داشته باشید:
- شب قبل از آزمایش، وعده شام را زودتر میل نمایید. نباید تغییر خاصی در وعده غذایی وجود داشته باشد. سعی کنید، رژیم غذایی همیشگی خود را رعایت کنید. هدف از ناشتا بودن این است تا وضعیت بدن در حالت پایه مورد بررسی قرار گیرد.
- شما نباید ۱۰ تا 12ساعت قبل از آزمایش، غذا بخورید یا مایعات بنوشید. البته نوشیدن آب اشکالی ندارد، اما نوشیدن مایعاتی مانند چای، قهوه یا آب میوه ممنوع است و می‌تواند سطح کلسترول خون را به طور موقت تغییر دهد.
- مدت زمان ناشتایی نباید از حد استاندارد آن بیشتر یا کمتر باشد. در غیر این صورت احتمال بروز خطا وجود خواهد داشت.
- سعی کنید انجام آزمایش را در اولویت برنامه‌ی روزانه خود قرار دهید تا سریع‌تر بتوانید اولین وعده‌ی غذایی خود را میل کنید.
از آنجا که بعضی داروها می‌توانند سطح LDL خون را تحت‌تأثیر قرار دهند، تمام داروهای مصرفی خود را به اطلاع پزشک برسانید. ممکن است پزشک از شما بخواهد که پیش از انجام این آزمایش، مصرف داروهای خود را قطع کرده یا دوز آن‌ها را تغییر دهید.
در طول تست
برای سنجش LDL در آزمایش خون، باید خونگیری از ورید آرنج یا پشت دست صورت گیرد. برای این کار، ابتدا باید محل خونگیری با مواد ضدعفونی‌کننده مانند الکل پاک شود. پس از آن، برای جمع شدن خون در ورید، یک نوار الاستیک را به دور بازو می‌بندند و خونگیری با وارد کردن یک سوزن استریل به داخل رگ صورت می‌گیرد.
ممکن است در حین کار، درد خفیف یا متوسطی احساس کنید که با شل کردن بازو کاهش خواهد یافت. ضمنا فرد مسئول خونگیری، حین انجام کار، نوار الاستیک را باز خواهد کرد.
پس از اتمام کار، برای جلوگیری از خونریزی و ایجاد کبودی باید چند دقیقه روی زخم را فشار دهید و پس از ان یک چسب زخم روی آن قرار می‌دهند. خون شما برای آزمایش LDL و سایر فاکتورها به آزمایشگاه پزشکی ارسال می‌شود.
خطرات بعد از انجام تست
هر روش پزشکی که پوست را زخم کند، می‌تواند برخی خطرات احتمالی را هم به همراه داشته باشد. در این میان آزمایش LDL هم مستثنی نیست، هر چند که احتمال بروز این مشکلات کم است. به این موارد توجه کنید:
- مشکل در یافتن رگ و ایجاد زخم‌های متعدد
- احساس غش کردن یا سبکی سر
- هماتوم یا جمع شدن خون در زیر پوست
- خونریزی بیش از حد
- ایجاد عفونت در محل زخم
نحوه تفسیر آزمایش LDL همراه با جدول
بیماری شریان کرونری، تنگ شدن یا انسداد رگ‌های کرونر قلب است. در این حالت قلب قادر نیست خون اکسیژن‌دار کافی دریافت کند و بنابراین نمی‌تواند عملکرد مطلوب خود را داشته باشد.
همان‌طور که پیش از این هم اشاره کردیم، بالا بودن کلسترول بد خون زمینه‌ساز ایجاد تنگی یا انسداد در رگ‌های قلبی است. در جدول زیر، میزان کلسترول با توجه به وجود یا عدم این بیماری، بررسی شده است.
| کلسترول LDL (mg/dL) | کلسترول LDL ( mmol/L) | نتیجه |
| کمتر از 70 | کمتر از 1.8 | برای افراد مبتلا به بیماری شریان کرونری و افراد دارای سابقۀ حملات قلبی و آنژین (درد قفسه سینه)، استنت یا عمل بای‌پس شریان کرونری، این میزان مناسب است. |
| زیر 100 | کمتر از 2.6 | برای افرادی که در معرض خطر بیماری شریان کرونری قرار دارند یا افرادی که دارای سابقۀ ابتلا به دیابت هستند، مطلوب است. برای افراد مبتلا به بیماری شریان کرونری، نسبتاً مطلوب است. |
| بین 100 الی 129 | بین 2.6 الی 3.3 | در صورت عدم ابتلا به بیماری شریان کرونری، مطلوب است. در صورت ابتلا به بیماری شریان کرونری، بالا است. |
| بین 130 الی 159 | بین 3.4 الی 4.1 | در صورت عدم ابتلا به بیماری شریان کرونری، در حد مرزی بالا قرار دارد. در صورت ابتلا به بیماری شریان کرونری، بالا است. |
| بین 160 الی 189 | بین 4.1 الی 4.9 | در صورت عدم ابتلا به بیماری شریان کرونری، بالا است. در صورت ابتلا به بیماری شریان کرونری، بالا است. |
| 190 و بالاتر | بالای 4.9 | بسیار بالا است. |
آیا نتایج آزمایش دقیق است؟
باید گفت که ممکن است در بعضی موارد، نتیجه‌ی تست کلسترول اشتباه باشد. در این مورد تحقیقی در مجله‌ی کالج قلب آمریکا به چاپ رسید که نشان داد یک روش شایع برای محاسبه‌ی مقدار کلسترول LDL خون، اغلب نتیجه نامعتبر به دست می‌دهد.
به طور معمول، اگر هم کلسترول LDL و هم کلسترول HDL اندازه‌گیری شوند، درصد خطا کمتر بوده و نتیجه‌ی تست دقیق‌تر خواهد شد.
سخن آخر
برخی عوامل مثل داشتن سابقه ژنتیکی و نژاد، جزو عوامل غیرقابل کنترل در بالا بودن کلسترول تلقی می‌شوند. با این حال، داشتن یک سبک زندگی سالم و کنترل وزن می‌تواند شرایط سلامتی را بهبود بخشد. به علاوه، همان‌طور که گفتیم، بالا بودن کلسترول هیچ علامت مشخصی ندارد، بنابراین حتما باید انجام آزمایش‌ها و چکاپ‌های دوره‌ای را جدی بگیرید. شاد و سلامت باشید.
سوالات متداول
LDL بالا در آزمایش خون به چه معنا است؟
داشتن کلسترول بالا می‌تواند باعث سفت شدن و تنگی عروق شود. تنگی عروق از طریق ساخت پلاک در دیواره‌ی عروق اتفاق می‌افتد. پلاک، ماده‌ای سخت و ضخیم است که از ترکیب چربی‌ها و مواد زائد تشکیل می‌شود. با گذشت زمان، پلاک کلسترول ضخیم‌تر شده و مجرای عبور خون تنگ‌تر می‌شود. این همان تصلب شرائین یا (آترواسکلروسیس) است. تنگ بودن جداره‌ی رگ‌ها، خونرسانی به مغز و قلب را مختل می‌کند و این موضوع می‌تواند سکته قلبی یا مغزی را به دنبال داشته باشد.
آیا باید در مورد بالا بودن LDL نگران باشم؟
بله، چون اگر شما دارای کلسترول بالا باشید، بیشتر در معرض خطر سکته مغزی قرار دارید. این خطر زمانی که سابقه‌ی بیماری‌هایی مثل انواع سکته‌ها، دیابت یا فشار خون را داشته باشید، بیشتر خواهد بود.
سطح LDL طبیعی چقدر است؟
3 میلی مول بر لیتریا کمتر برای بزرگسالان سالم و 2 میلی مول بر لیتر یا کمتر برای افرادی که به دلیل بیماری‌ها و سوابق گذشته، در معرض ریسک بالا هستند.
چگونه می‌توان کلسترول LDL خود را کاهش داد؟
اگر نتایج آزمایش نشان دهد که سطح کلسترول خون شما بالا است، نگران نباشید. چون این مشکل قابل حل است و شما می‌توانید با تغییر سبک زندگی خود سطح کلسترول خون خود را کاهش دهید. تغییر سبک زندگی شامل مواردی مانند ترک سیگار، ورزش و پیروی از یک رژیم غذایی سالم است. اگر تغییرات سبک زندگی کافی نباشند، داروهای کاهنده‌ی کلسترول خون هم می‌توانند مؤثر باشند.
چه عواملی باعث تداخل و ایجاد نتایج کاذب در انجام تست می‌شود؟
ممکن است سطح LDL در خانم‌هایی که داروی استروژن خوراکی مصرف می‌کنند، کاهش کاذب داشته باشد. به علاوه، بارداری و مصرف بعضی داروها مانند داروهای استروئیدی یا آندروژنیک می‌توانند موجب افزایش کاذب سطح LDL شوند.
