بیلی روبین یک ماده زرد رنگ است که در اثر تجزیه گلبول‌های قرمز خون در بدن ایجاد می‌شود. کبد این ماده را دریافت کرده و ترکیب شیمیایی آن را تغییر می‌دهد. بیلی روبین (Bilirubin) در نهایت همراه با مدفوع، از بدن شما خارج می‌شود. جالب است بدانید که آزمایش بیلی روبین می‌تواند در تشخیص آسیب کبدی، نقش مهمی داشته باشد!
در حقیقت، زمانی که مقدار Bilirubin در بدن شما از حد نرمال بالاتر باشد، نشان دهنده این است که کبد به درستی نمی‌تواند مواد زائد و سموم موجود در خون را تجربه و دفع نماید. البته تجزیه سریع‌تر از حد گلبول‌های قرمز هم می‌تواند در افزایش سطح بیلی روبین نقش داشته باشد.
در این مقاله از مجله اینترنتی ایده آل مگ قصد داریم به بررسی آزمایش بیلی روبین و تفسیر نتایج آن بپردازیم. با ما همراه باشید تا شما عزیزان را با Bilirubin و نقش آن در سلامتی کبد، بیشتر آشنا کنیم.
بیلی روبین چیست؟
همانطور که اشاره شد، بیلی روبین یک ماده زرد رنگ است که بعد از تجزیه گلبول‌های قرمز خون، در بدن ایجاد می‌شود. این ماده زائد، مانند سایر سموم خون، توسط کبد جمع آوری و دفع می‌شود. در صورتی که کبد شما سالم باشد، Bilirubin به راحتی از بدن دفع می‌شود.
اما در صورتی که کبد آسیب دیده باشد، مقداری از بیلی روبین وارد جریان خون شده و منجر به بیماری زردی یا همان یرقان می‌شود. بنابراین پزشکان با آزمایش بیلی روبین می‌توانند وضعیت سلامتی کبد شما را تشخیص دهند.
بیلی روبین با ورود به کبد تجزیه شده و به صفرا (یک مایع زرد رنگ که به هضم غذا کمک می‌کند) تبدیل می‌شود. این مایع از طریق مجاری صفراوی دفع شده و در کیسه صفرا، ذخیره می‌شود. در نهایت، بیلی روبین از طریق روده بزرگ و همراه با مدفوع، از بدن دفع می‌شود.
سطح بالای بیلی روبین در بدن، می‌تواند نشان دهنده انواع مختلف آسیب‌های کبدی یا مشکلات مجاری صفراوی باشد. البته گاهی وقت‌ها، تجزیه بیش از حد گلبول‌های قرمز (همولیز) هم می‌تواند باعث افزایش این ماده در خون شود.
زمانی که کبد نتواند به درستی بیلی روبین را از خون شما دفع کند، به یرقان مبتلا خواهید شد. زردی یا یرقان، یک بیماری است که به زرد شدن پوست و چشم‌های فرد، منجر می‌شود.
آزمایش بیلی روبین چیست و چه زمانی تجویز می‌شود؟
آزمایش بیلی روبین همانطور که از اسم آن پیداست، یک آزمایش خون است که به اندازه گیری این ماده در خون شما می‌پردازد. این آزمایش معمولا همراه با چند آزمایش دیگر و برای بررسی سلامتی یا آسیب‌های احتمالی کبد، تجویز می‌شود.
پزشک ممکن است برای هر کدام از موارد زیر، تست Bilirubin را تجویز کند:
- بررسی بیماری زردی در نوزادان
- برای بررسی انسداد احتمالی در مجاری صفراوی، کبد یا کیسه صفرا
- کمک به تشخیص بیماری‌های کبد به ویژه هپاتیت یا نظارت بر پیشرفت آن
- کمک به ارزیابی کم خونی ناشی از تخریب گلبول‌های قرمز
- ارزیابی تاثیر احتمالی برخی از داروها روی سلامتی کبد
همانطور که اشاره شد، این آزمایش به تنهایی نمی‌تواند اطلاعات دقیق و قابل استنادی را در رابطه با سلامتی کبد، ارائه دهد. بنابراین، ممکن است یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر، همراه با بیلی روبین تجویز شوند:
- آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC)
- آزمایش SGOT
- آزمایش ALT
- آزمایش بررسی سطح آلبومین
همانطور که اشاره شد، بررسی یرقان در نوزادان، یکی از مهم‌ترین کاربردهای آزمایش بیلی روبین محسوب می‌شود. زردی کودکان در صورتی که به موقع درمان نشود، می‌تواند بسیار خطرناک بوده و زندگی آن‌ها را تهدید کند.
آزمایش بیلی روبین چگونه انجام می‌شود؟
برای انجام آزمایش بیلی روبین، به مقدار کمی از خون شما نیاز است. نمونه خون، از طریق رگ‌گیری به دست می‌آید: یک سوزن از طریق پوست بازو یا دست به داخل سیاهرگ وارد شده و مقدار کمی خون در لوله آزمایش، جمع‌آوری می‌شود.
برای انجام آزمایش بیلی روبین شما باید حداقل ۴ ساعت قبل از نمونه‌گیری، چیزی به غیر از آب نخورید. علاوه بر این، در رابطه با داروهایی که مصرف می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است نیاز باشد مصرف برخی از این داروها را چند روز قبل از آزمایش بیلی روبین، متوقف کنید.
برخی از داروهایی که ممکن است بر نتیجه آزمایش بیلی روبین تاثیرگذار باشند، عبارتند از:
- آنتی بیوتیک‌هایی مانند پنی سیلین G
- آرام‌بخش‌هایی مانند فنوباربیتال
- دیورتیک‌ها مانند فوروزماید (لاسیکس)
- داروهای آسم مانند تئوفیلین
موارد زیر از جمله عوارض نادر آزمایش بیلی روبین محسوب می‌شوند:
- احساس سبکی سر یا غش کردن
- کبودی و جمع شدن خون در زیر پوست (در محل نمونه‌گیری)
- خونریزی بیش از حد
همانطور که گفته شد، این عوارض بسیار نادر هستند و در مجموع، آزمایش بیلی روبین هیچ خطری برای شما نخواهد داشت.
تفسیر نتایج آزمایش بیلی روبین
مقدار نرمال بیلی روبین برای افراد بزرگ‌سال، بین ۰ تا ۰.۴ میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر خون است. البته به این نکته توجه داشته باشید که سطح نرمال Bilirubin در آزمایشگاه‌های مختلف، با همدیگر متفاوت است.
بالا بودن سطح بیلی روبین در خون در بزرگسالان، به یکی از دلایل زیر رخ می‌دهد:
- بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت
- سیروز یا زخم کبد
- تنگی صفراوی: جایی که بخشی از مجرای صفراوی آنقدر باریک است که اجازه عبور مایع را نمی‌دهد.
- سرطان کیسه صفرا یا پانکراس
- سنگ کیسه صفرا
- مصرف برخی از داروها
شکستن سریع گلبول‌های قرمز خون یکی دیگر از دلایل افزایش سطح بیلی روبین در بدن است. این اتفاق، به یکی از دلایل زیر رخ می‌دهد:
- کم خونی همولیتیک: این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تعداد زیادی سلول خونی در اثر یک بیماری خودایمنی، نقص ژنتیکی، سمیت دارویی یا عفونت از بین رفته و کبد قادر به متابولیزه کردن مقدار بیلی روبین غیرمستقیم در بدن نباشد.
- واکنش به انتقال خون: این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما، به خون انتقال داده شده به بدنتان، حمله می‌کند.
بعد از آزمایش بیلی روبین چه اتفاقی می‌افتد؟
در صورتی که پزشک، سطح بالای بیلی روبین در خون شما را تشخیص دهد، ممکن است آزمایش‌های دیگری را تجویز کند. این آزمایش‌ها برای تعیین علت دقیق افزایش Bilirubin انجام می‌شوند.
زمانی که پزشک علت اصلی افزایش سطح بیلی روبین را تشخیص داد، روند درمانی شما شروع می‌شود. در طول دوره درمان، ممکن است لازم باشد چند بار دیگر هم آزمایش بیلی روبین را تکرار کنید.
در صورتی که آسیب کبدی تشخیص داده شود، ممکن است به برخی از آزمایش‌های تصویر برداری کبد نیاز داشته باشید. این آزمایش‌ها، به بررسی برخی از ناهنجاری‌های احتمالی می‌پردازند.
کلام آخر
اگرچه بیلی روبین یک ماده زائد است و باید توسط کبد دفع شود، اما بررسی مقدار آن، می‌تواند اطلاعات مهمی را در رابطه با سلامت یا آسیب احتمالی کبد، در اختیار پزشکان قرار دهد. بنابراین نباید از اهمیت این ماده در بدن، غافل شویم.
در این مقاله به بررسی آزمایش بیلی روبین و تفسیر نتایج آن پرداختیم. در صورتی که همچنان در این رابطه سوال یا ابهامی دارید، حتما در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا در اولین فرصت، پاسخ‌گوی شما عزیزان باشیم.
سوالات متداول
بیلی روبین یک ماده زرد رنگ است که بر اثر تجزیه گلبول‌های قرمز خون در بدن ایجاد می‌شود. این ماده توسط کبد تجربه شده و همراه با مدفوع، دفع می‌شود.
اگر سطح بیلی روبین در بدن شما بالاتر از حد نرمال باشد، به بیماری زردی یا یرقان مبتلا می‌شوید. این بیماری با زرد شدن پوست و چشم‌ها همراه است.
