بکینگ پودر ماده رایجی است که از جوش شیرین، اسید ضعیف و نشاسته ذرت تشکیل شده است و از آن برای بهبود حجم انواع نان و کیک استفاده میشود.
این ماده با آزاد کردن دی اکسید کربن حبابهایی ایجاد میکند که باعث ورآمدن خمیر و افزایش سبکی و لطافت محصول نهایی میشوند.
اهمیت بکینگ پودر به قدری زیادی است که عدم دسترسی به آن ممکن است فرد را از پخت نان یا کیک مورد علاقهاش منصرف کند. خوشبختانه، مواد مختلفی وجود دارند که میتوان از آنها به جای بکینگ پودر استفاده کرد.
برای آشنایی با بهترین جایگزین بکینگ پودر در کیک و نان توصیه میکنیم مقاله امروز ایده آل مگ را تا انتها بخوانید.
فهرست مطالب
چرا باید به فکر جایگزین بکینگ پودر باشیم؟
بکینگ پودر عامل ورآورنده خمیر است و اغلب برای پخت کیک و نان استفاده میشود. این ماده از بیکربنات سدیم تشکیل شده است که از نظر شیمیایی خاصیت بازی دارد؛ همچنین حاوی یک اسید مثل کرم تارتار است و ممکن است با مواد پرکننده مانند نشاسته ذرت همراه باشد.
هنگامی که بکینگ پودر با یک مایع مخلوط میشود، یک واکنش اسید-باز بین بیکربنات سدیم و کرم تارتار رخ میدهد تا گاز دی اکسید کربن آزاد شود.
در اثر تولید گاز حبابهایی تشکیل میشود که باعث ورآمدن خمیر میشوند و حجم کیک، نان و سایر محصولات تهیه شده با آرد را افزایش میدهند.
اگرچه بکینگ پودر یکی از مواد اصلی شیرینیپزی است، اما گاهی اوقات مجبور میشوید به جای آن از چیز دیگری استفاده کنید.
یکی از دلایلی که باعث میشود به جایگزینهای بکینگ پودر نیاز پیدا کنید، تمام شدن تاریخ مصرف آن است. بکینگ پودری که تاریخ مصرف آن گذشته است عملکرد خود را از دست میدهد و نمیتواند به خوبی باعث ورآمدن خمیر و پف کردن محصول نهایی شود.
ماندگاری بکینگ پودر حداکثر ۱۲ ماه است و بسته به اینکه محل نگهداری آن چقدر گرم یا مرطوب باشد ممکن است تا ۶ ماه کاهش پیدا کند.
برای اینکه از سالم بودن بکینگ پودر خود مطمئن شوید، نصف قاشق چایخوری از آن را داخل آب گرم بریزید. بدون اینکه مخلوط را هم بزنید کمی صبر کنید. اگر بکینگ پودر بعد از ۱۰ ثانیه شروع به تولید حباب کرد، سالم است و میتوانید با خیال راحت از آن استفاده کنید.
از سایر دلایلی که باعث میشود به دنبال جایگزینهای بکینگ پودر بگردید، تمام شدن آن است. در این حالت، به جای اینکه بکینگ پودر جدیدی بخرید میتوانید از مواد دیگری برای پخت کیک و نان استفاده کنید.
آلرژی به بکینگ پودر
هیچ موردی از حساسیت به بکینگ پودر گزارش نشده است. اگر پس از خوردن محصولات حاوی آن واکنش نامطلوبی داشتید، با پزشک صحبت کنید.
عوارض جانبی بکینگ پودر
مقدار بکینگ پودر مورد استفاده در پخت و پز بیخطر تلقی میشود؛ با این حال، ممکن است مصرف بیش از حد آن با عوارض جدی همراه باشد، مثل تشنگی، درد شکم، حالت تهوع، استفراغ شدید و اسهال. اگر بیش از حد بکینگ پودر مصرف کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
بکینگ پودر سرشار از سدیم است، به طوری که یک قاشق چایخوری از آن بیش از ۱۰ درصد نیاز روزانه بدن به این ماده معدنی را تامین میکند. اگر فشار خونتان بالا است، درباره استفاده از بکینگ پودر با پزشک خود صحبت کنید.
معرفی بهترین جایگزین بکینگ پودر در کیک
مواد زیادی وجود دارند که میتوانید از آنها به تنهایی یا همراه با جوش شیرین به عنوان جایگزین بکینگ پودر استفاده کنید. در این بخش به معرفی بعضی از این مواد و نحوه استفاده از آنها میپردازیم.
کرم تارتار + جوش شیرین
برای استفاده از بیشتر جایگزینهای بکینگ پودر به جوش شیرین نیاز دارید. جوش شیرین همانند بکینگ پودر با آزاد کردن دی اکسید کربن باعث پف کردن خمیر میشود.
اولین ترکیبی که به عنوان جایگزین بکینگ پودر در کیک معرفی میکنیم، مخلوط کرم تارتار و جوش شیرین است. کرم تارتار که به نام تارتارات اسید پتاسیم هم شناخته میشود، یک پودر سفید رنگ اسیدی است که میتوانید آن را در فروشگاههای مواد غذایی پیدا کنید.
پودر تارتار که دقیقا مشخص نیست به چه دلیل به آن کرم گفته میشود، یک محصول کاملا طبیعی است که از میوه انگور به دست میآید.
در گذشته، رسوبات بشکههای شراب را جمعآوری و در جایی نگهداری میکردند تا کرم تارتار تهنشین شود؛ اما در حال حاضر، این پودر پرکاربرد به صورت صنعتی و در کارخانه تولید میشود. برای تولید صنعتی کرم تارتار، از اسید تارتاریک و هیدروکسیم پتاسیم استفاده میشود.
کرم تارتار اغلب برای پایدار کردن سفیده تخم مرغ و خامه و همچنین برای جلوگیری از تشکیل بلورهای قند بهکار میرود. این ماده از خوابیدن پف سفیده تخم مرغ زده شده که به کیکهای اسفنجی و مرنگها اضافه میشود جلوگیری میکند و مقاومت آن را در برابر حرارت افزایش میدهد؛ بهعلاوه، هنگام تهیه شربت مانع تشکیل کریستالهای شکر میشود.
کاربردهای کرم تارتار به همین چند مورد محدود نمیشود. وقتی این ماده با جوش شیرین ترکیب میشود میتواند جانشین بکینگ پودر در کیک باشد.
برای کسب بهترین نتیجه، باید کرم تارتار و جوش شیرین را با نسبت دو به یک با هم مخلوط کنید. برای مثال، یک قاشق چایخوری (۵ گرم) بکینگ پودر را با یک چهارم قاشق چایخوری (۱ گرم) جوش شیرین و نصف قاشق چایخوری (۲ گرم) کرم تارتار جایگزین کنید.
آب دوغ + جوش شیرین
آب دوغ یک محصول لبنی تخمیر شده است که طعم ترش و کمی تیز دارد و اغلب با ماست ساده مقایسه میشود.
در گذشته وقتی از خامه شیرین کره گرفته میشد، یک محصول جانبی به نام آب دوغ به دست میآمد. امروزه معمولا کارخانهها برای تولید آب دوغ باکتریهای کشت شده را به شیر اضافه میکنند تا با تخمیر، قند موجود در آن تبدیل به اسید شود؛ آنها همچنین ممکن است پروبیوتیکها و طعمدهندهها را به محصول خود بیفزایند.
به دلیل اسیدی بودن آب دوغ، ترکیب آن با جوش شیرین میتواند همان اثر ورآورنده بکینگ پودر را ایجاد کند.
اگر میخواهید از آب دوغ به عنوان جایگزین بکینگ پودر در کیک استفاده کنید، به ازای هر یک قاشق چایخوری (۵ گرم) بکینگ پودر، نصف لیوان (۱۲۲ گرم) آب دوغ و یک چهارم قاشق چایخوری (۱ گرم) جوش شیرین به مواد خود اضافه کنید.
ماست + جوش شیرین
از ترکیب ماست و جوش شیرین هم میتوان به عنوان جایگزین بکینگ پودر در کیک استفاده کرد. مزیت استفاده از ماست این است که یکی از سادهترین و در دسترسترین جانشینهای بکینگ پودر محسوب میشود.
ماست مانند دوغ یک فرآورده لبنی است که با تخمیر و توسط باکتریها تولید میشود. فرآیند تخمیر، قند موجود در شیر را تجزیه میکند و غلظت اسید لاکتیک را افزایش میدهد؛ در نتیجه، pH کاهش پیدا میکند و اسیدیته ماست بیشتر میشود.
pH هر محصولی نشاندهنده غلظت یونهای هیدروژن است. موادی که pH پایینی دارند اسیدی در نظر گرفته میشوند، در حالی که مواد با pH بالا قلیایی (بازی) هستند.
ماست ساده دارای pH اسیدی است، بنابراین از مخلوط آن با جوش شیرین میتوان برای پختن کیک بدون بکینگ پودر استفاده کرد. ماست ساده نسبت به سایر انواع ماست گزینه بهتری محسوب میشود، چون بدون اینکه طعم مواد را تغییر دهد اسیدیته مورد نیاز برای عمل آمدن خمیر را فراهم میکند.
برای استفاده از ماست و جوش شیرین به جای یک قاشق چایخوری (۱ گرم) بکینگ پودر، باید نصف لیوان (۱۲۲ گرم) ماست ساده را با یک چهارم قاشق چایخوری (۱ گرم) جوش شیرین مخلوط کنید.
شیر ترش + جوش شیرین
شیر ترش گزینه دیگری است که میتواند جایگزین بکینگ پودر در کیک شود. در گذشته، مردم از شیری که فاسد شده بود استفاده میکردند؛ اما امروزه به جای این کار میتوانید خودتان آن را در منزل تهیه کنید.
تهیه شیر ترش بسیار آسان است و به روشهای مختلف انجام میشود. رایجترین دستورالعمل شامل مخلوط کردن آب لیموترش با شیر است؛ با این حال، کسانی که میخواهند طعم متفاوتی به شیر ترش اضافه کنند، میتوانند شیر را با سرکه مخلوط کنند. استفاده از سرکه یا آب لیموترش pH شیر را کم میکند و باعث ترش شدن آن میشود.
برای درست کردن شیر ترش، یک قاشق غذاخوری آب لیموترش یا سرکه سفید را به یک لیوان شیر اضافه کنید و حدود ۳۰ ثانیه هم بزنید. به محض اینکه دیدید مواد با هم مخلوط شدند، شیر را به مدت پنج دقیقه در دمای اتاق قرار دهید. متوجه میشوید که شیر شروع به غلیظ شدن میکند. در این زمان، شیر ترش شما آماده است.
شیر ترش فرآیندی به نام اسیدی شدن را پشت سر میگذارد که منجر به کاهش سطح pH میشود. مواد اسیدی موجود در شیر ترش با جوش شیرین واکنش نشان میدهند، در نتیجه ترکیب آنها همانند بکینگ پودر باعث ورآمدن خمیر میشود.
برای جایگزین کردن یک قاشق چایخوری (۵ گرم) بکینگ پودر با این دو ماده، از نصف لیوان (۱۲۲ گرم) شیر ترش و یک چهارم قاشق چایخوری (۱ گرم) جوش شیرین استفاده کنید.
آب لیمو + جوش شیرین
اگر بکینگ پودر در دسترس ندارید، نگران نشوید. میتوانید به جای آن از آب لیموترش استفاده کنید. ترکیب آب لیمو و جوش شیرین یکی از سادهترین و بهترین جایگزینهای بکینگ پودر به شمار میرود.
آب لیموترش مقدار زیادی اسید سیتریک دارد و بسیار اسیدی است؛ به همین دلیل وقتی در کیک و شیرینی با جوش شیرین که خاصیت بازی دارد ترکیب میشود، میتواند به تامین اسید مورد نیاز برای تحریک واکنش اسید-باز کمک کند و با تولید گاز دی اکسید کربن باعث ور آمدن خمیر شود.
با این حال، از آنجا که آب لیموترش طعم بسیار قوی دارد، بهتر است از آن در دستور پختهایی استفاده شود که به مقادیر نسبتا کمی بکینگ پودر نیاز دارند؛ به این ترتیب میتوانید از تغییر طعم محصول نهایی جلوگیری کنید.
برای جایگزین کردن یک قاشق چایخوری (۵ گرم) بکینگ پودر، به تنها چیزی که نیاز دارید یک چهارم قاشق چایخوری (۱ گرم) جوش شیرین و نصف قاشق چایخوری (۲/۵ گرم) آب لیموترش است.
سرکه + جوش شیرین
سرکه چیزی است که به راحتی میتوانید آن را در آشپزخانه خود پیدا کنید. کاربرد سرکه به چند هزار سال پیش برمیگردد، یعنی زمانی که انسان از خرما و انجیر برای تهیه آن استفاده میکرد؛ اما این روزها انواع مختلفی از سرکه تولید میشود که هر کدام طعم، رنگ، خواص و کاربردهای خاص خود را دارند.
برای تهیه سرکه، تولیدکنندگان از باکتریها برای تبدیل الکل به اسید استیک استفاده میکنند. غالبا سرکه حاوی ۴ تا ۸ درصد اسید استیک است و طعم ترش آن دقیقا از همین ماده ناشی میشود.
سرکه علیرغم طعم قوی و متمایزش، در دستور پخت بسیاری از نانها و کیکها جای دارد. در حقیقت، pH اسیدی سرکه باعث شده که از آن به عنوان جایگزین بکینگ پودر در کیک استفاده شود. وقتی سرکه با جوش شیرین ترکیب میشود، گاز دی اکسید کربن تولید میکند که باعث ور آمدن خمیر میشود.
اگرچه میتوان از انواع مختلف سرکه به جای بکینگ پودر استفاده کرد، اما سرکه سفید خنثیترین طعم را دارد و رنگ محصول نهایی را تغییر نمیدهد. اگر سرکه سفید نداشتید، میتوانید مقدار شکر را کمی بیشتر کنید تا طعم متمایز سرکه بهکار رفته در دستور پخت را متعادل کند.
هر قاشق چایخوری (۵ گرم) بکینگ پودر را میتوانید با یک چهارم قاشق چایخوری (۱ گرم) جوش شیرین و نصف قاشق چایخوری (۲/۵ گرم) سرکه جایگزین کنید.
ملاس + جوش شیرین
ملاس یک ماده غلیظ، چسبناک، شیرین و قهوهای رنگ است که طی فرآیند تصفیه شکر تولید میشود و چون از ۴۰ تا ۶۰ درصد قند تشکیل شده است، بسیاری از مردم از آن به عنوان جایگزین شکر تصفیه شده استفاده میکنند.
ملاس از نیشکر یا چغندر قند به دست میآید. ابتدا، تولیدکنندگان نیشکر یا چغندر قند را خرد میکنند تا آب آن را استخراج کنند؛ سپس این آب را میجوشانند تا کریستالهای شکر تشکیل شود. ملاس شربت غلیظی است که پس از جدا کردن کریستالها از آب باقی میماند. این فرآیند چند بار تکرار میشود تا هر بار انواع مختلفی از ملاس تولید شود.
از ملاس هم برای پخت و پز و مصارف انسانی و هم برای خوراک دام استفاده میشود. ملاس را میتوان به عنوان جایگزین بکینگ پودر در کیک هم استفاده کرد؛ چون به قدری اسیدی است که در ترکیب با جوش شیرین واکنش اسید-باز ایجاد میکند و باعث تولید گاز دی اکسید کربن میشود
به ازای هر یک قاشق چایخوری (۵ گرم) بکینگ پودر میتوانید از یک چهارم لیوان (۸۴ گرم) ملاس به اضافه یک چهارم قاشق چایخوری (۱ گرم) جوش شیرین استفاده کنید.
وقتی ملاس و جوش شیرین را جایگزین بکینگ پودر میکنید، باید علاوه بر کاهش مقدار مایعات مورد نیاز برای تهیه خمیر، میزان شیرینکنندهها را هم کم کنید؛ چون ملاس قند بالایی دارد.
مصرف متعادل ملاس برای اکثر افراد بیخطر است؛ اما زیادهروی در مصرف آن میتواند اثرات نامطلوبی داشته باشد. این اثرات ممکن است به ویژه برای افراد مبتلا به دیابت مضر باشند.
همچنین از آنجا که ملاس طی فرآیندی به نام تخمیر تولید میشود، ممکن است به مشکلات گوارشی نظیر اسهال منجر شود. افراد مبتلا به سندرم روده تحریکپذیر (IBS) یا سایر ناراحتیهای گوارشی بهتر است از مصرف ملاس خودداری کنند.
سفیده تخم مرغ زده شده
بسیاری از نانها و کیکها بافت سبک خود را مدیون سفیده تخم مرغ زده شده هستند تا بکینگ پودر؛ چون فرآیند هم زدن سفیده تخم مرغ باعث تشکیل حبابهای ریزی از هوا میشود که حجم و سبکی محصول نهایی را افزایش میدهند.
از این روش بیشتر برای تهیه سوفله، پنکیک، مرنگ و انواع خاصی از کیک استفاده میشود. اگر بکینگ پودر یا جوش شیرین در دسترس ندارید، سفیده تخم مرغ میتواند گزینه خوبی باشد.
مقدار سفیدهای که باید جایگزین بکینگ پودر در کیک و سایر محصولات شود، بسته به دستور غذا متفاوت است. به عنوان مثال، انجل فود کیک ممکن است به ۱۲ عدد سفیده تخم مرغ نیاز داشته باشد، در حالی که پنکیک را میتوان فقط با دو یا سه عدد سفیده درست کرد.
سفیده تخم مرغ را از زرده جدا کنید و با همزن بزنید تا سفت شود. برای اینکه سفیده تخم مرغ کاملا سبک و پفدار شود، آن را با سرعت کم هم بزنید تا کف کند و سپس سرعت همزن را زیاد کنید تا پف کند. بعد از اینکه سفیده تخم مرغ آماده شد، آن را به آرامی به خمیر اضافه کنید.
آب گازدار
آب گازدار که به آن سودا و آب کربناته هم میگویند، یک نوشیدنی پر از حباب است که برای تولید آن گاز دی اکسید کربن تحت فشار حل میشود.
از آنجا که آب گازدار حاوی بیکربنات سدیم یا جوش شیرین است، میتوان از آن به جای این دو ماده برای ورم آمدن خمیر نان و شیرینی استفاده کرد.
با این حال مقدار بیکربنات سدیم موجود در آب گازدار بسیار کم است، بنابراین بهتر است از آن برای تهیه نان و شیرینیهایی استفاده شود که به افزایش حجم زیادی نیاز ندارند. به عنوان مثال، آب گازدار برای پفدار کردن پنکیکها گزینه مناسبی به شمار میرود.
برای اینکه از انتخاب آب گازدار به عنوان جایگزین بکینگ پودر در کیک و نان بهترین نتیجه را بگیرید، آن را جایگزین سایر مایعات کنید. آب گازدار به ویژه زمانی که جایگزین شیر یا آب میشود، بهترین عملکرد را دارد و میتواند نان را به خوبی سبک و حجیم کند.
آرد
اگر نه جوش شیرین و نه بکینگ پودر هیچکدام را ندارید، آرد سلف ریزینگ (self-rising flour) میتواند جایگزین بکینگ پودر در کیک شود.
آرد سلف ریزینگ ترکیبی از آرد چند منظوره، بکینگ پودر و نمک است، یعنی همه چیزهایی که برای پخت نان و شیرینی به آنها نیاز دارید. در بیشتر بیسکوئیتها و کیکهای آماده از این نوع آرد استفاده میشود.
هر وقت بکینگ پودر نداشتید، آرد سلف ریزینگ را جایگزین آرد معمولی کنید؛ سپس مابقی دستور پخت را طبق روال انجام دهید، البته بدون بکینگ پودر، جوش شیرین و نمک، چون دیگر به آنها نیاز ندارید.
کلام پایانی
بکینگ پودر ماده مهمی است که به ورآمدن خمیر و حجیم شدن آن کمک میکند؛ اما مواد دیگری هم وجود دارند که میتوانند جایگزین آن شوند. برای استفاده از این جایگزینها تنها کاری که باید انجام دهید این است که چند تغییر جزئی در دستور پخت خود ایجاد کنید.
اگرچه مواد مختلف میتوانند جایگزین بکینگ پودر در کیک و نان شوند، اما بعضی از کارشناسان معتقدند که بهتر است همیشه از خود بکینگ پودر استفاده کنید تا محصول نهایی بافت و حجم مطلوبتری داشته باشد؛ بنابراین، سعی کنید تا حد امکان همیشه در منزل بکینگ پودر داشته باشید. بکینگ پودر زمانی که در جای خشک و خنک نگهداری شود ۶ ماه تا یک سال ماندگاری دارد.
شما چه تجربهای از پختن کیک بدون بکینگ پودر دارید؟ خوشحال میشویم که تجربههای خود را با ما و سایر خوانندگان ایده آل مگ به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
هنگامی که بکینگ پودر به مایعات اضافه میشود، گاز دی اکسید کربن آزاد میکند که با تشکیل حباب باعث انبساط و بالا آمدن خمیر میشود؛ در نتیجه، کیک یا نان پف میکند و حجیمتر و سبکتر میشود.
بهترین جایگزین برای بکینگ پودر همان چیزی است که بتوانند به کیک یا نان طعم دلخواه شما را بدهد. گاهی اوقات، لازم است با آزمون و خطا بهترین جانشین بکینگ پودر را پیدا کنید.
خیر. حذف کامل بکینگ پودر و جایگزین نکردن آن با سایر مواد توصیه نمیشود. اگر از بکینگ پودر و جایگزینهای آن صرفنظر کنید، نان یا کیک شما به اندازه کافی پف نمیکند و متراکمتر میشود.