حیوانات منقرض شده در ۱۰۰ سال گذشته + عکس‌

انقراض گونه‌های جانوری یک مساله جدی است. این امر می‌تواند بر اکوسیستم‌ها و زنجیره‌های غذایی تأثیر منفی بگذارد و منجر به تغییرات زیست‌محیطی شود.

اکنون تحقیق درباره حیوانات منقرض شده و دلایل انقراض آن‌ها، به یکی از مهم‌ترین مباحث جانورشناسی و زیست شناسی تبدیل شده است؛ تحقیقاتی که با تمرکز بر گونه‌های منقرض شده، به‌دنبال راه‌کاری برای حفظ گونه‌های درحال انقراضند.

محققان پیش‌بینی کرده‌اند که تا سال ۲۱۰۰ درحدود ۵۵۸ پستاندار منقرض خواهند شد و جلوگیری از این فاجعه پیش رو نیاز به بهبود شرایط زیست محیطی این جانوران دارد. لازمه این بهبود نیز، انجام تحقیقات بر جانوران منقرض شده است.

در ادامه با بعضی حیوانات منقرض شده که در طول ۱۰۰ سال گذشته نابود شده‌اند، آشنا می‌شویم. حیواناتی که روزگاری جمعیت بزرگی روی زمین داشتند اما در عصر پیشرفت و علم و تکنولوژی نابودی را تجربه کردند.

فوک راهب کارائیب

این حیوان یک گونه از فوک دریایی بود که در دریای کارائیب زندگی می‌کرد. فوک راهب کارائیب یک پستاندار گوشت‌خوار بود که از ماهی مرکب و سخت‌پوستان تغذیه می‌کرد. این فوک در آب‌های ساحلی و جزایر زندگی می‌کرد و از توانایی خود برای شنا و غواصی برای شکار بهره می‌برد.

شکار بیش از حد برای پوست و گوشت ارزشمند فوک راهب کارائیب از عوامل اصلی انقراض این گونه است. همچنین، از بین رفتن زیستگاه به دلیل توسعه و آلودگی نیز در این مساله موثر بود.

این حیوان درواقع اولین گونه فوکی است که به دلیل فعالیت‌های انسانی منقرض شده است. آخرین فوک راهب کارائیب در سال ۲۰۰۸ در جزیره ناسائو در باهاما دیده شد.

ببر تاسمانی

ببرهای تاسمانی که با نام‌های گرگ تاسمانی و کیسه‌گرگ نیز شناخته می‌شوند، پستانداران کیسه‌دار گوشت‌خوار بومی جزیره تاسمانی و سرزمین اصلی استرالیا و گینه‌نو بودند. این حیوان اصلا ببر نبود! اما چون بزرگترین گونه شناخته‌شده گوشتخوار از رده کیسه‌داران بودند، به این اسم معروف شدند.

آنها تقریباً هم قد یک سگ گلدن رتریور بودند و متوسط ۱.۵ متر طول و ۳۰ کیلوگرم وزن داشتند. ببر تاسمانی مثل کانگورو کیسه‌ سفت و بزرگی روی شکم داشت که از آن برای حمل بچه‌هایش استفاده می‌کرد. این حیوان دارای بدنی عضلانی و دمی بلند، موهای کوتاه و قهوه‌ای تیره با راه‌های سیاه بود.

ببرهای تاسمانی به شکار کانگوروها، والابی ها و پرندگان می‌پرداختند، اما زمانی که مهاجران به زیستگاه آن‌ها وارد شدند، شروع به شکار بزها و گوسفندان کردند. این موضوع منجر به شکار بی‌رویه آن‌ها شد تا جایی که جوایز نقدی برای شکار آن‌ها تعیین می‌شد. البته از پوست راه‌راه آنها نیز لباس‌های گرم مناسبی برای شکارچیان‌ تهیه می‌شد. آخرین ببر تاسمانی در سال ۱۹۳۰ در شرایط حفاظت شده درگذشت تا این حیوان نیز در لیست حیوانات منقرض شده قرن بیستم قرار گیرد.

ببر مازندران

در گویش مازندرانی به ببر مازندران، سِرخِ شیر یا مازرونِ ببر نیز گفته می‌شود. اما در جوامع علمی جهانی آن را ببر خزر، ببرِ ایرانی، ببرِ هیرکانی و ببر تورانی می‌نامند. این حیوان در ناحیه گسترده‌ای از غرب چین تا سواحل دریای سیاه شامل آسیای میانه، قفقاز و شمال ایران زندگی می‌کرد و حدود نیم قرن پیش در ایران منقرض شد. ببر هیرکانی از بزرگ‌ترین زیرگونه‌های معاصر ببر محسوب می‌شد.

پنجه‌های بزرگ و پاهایی که به طرز شگفت‌انگیزی بلند بودند از شاخصه‌های این حیوان به حساب می‌آمدند. گوش‌های کوچک و کوتاه و موها و خز طلایی یا زرد روشن با نوارهای قهوه‌ای از ببر مازندران حیوان زیبایی می‌ساخت. آخرین ببر مازندران در سال ۱۳۴۱ در منطقه حفاظت‌شده گلستان دیده شد و اکنون نام آن در لیست حیوانات منقرض شده جهان قرار گرفته است.

دلایل انقراض این گونه را شکار بیش از حد، از بین رفتن زیستگاه و رقابت با گونه‌های مهاجم می‌دانند. منظور از رقابت با گونه‌های مهاجم، رقابت حیواناتی مانند گرگ و خرس با ببر خزر بر سر شکار طعمه‌های مشترک است. دانشمندان در حال حاضر با استفاده از نمونه‌هایی از موزه‌های روسیه، قزاقستان و آذربایجان در تلاش برای بازگرداندن ببرهای خزری هستند.

شیر دریایی ژاپنی

شیر دریایی ژاپنی بومی شبه جزیره کره و مجمع الجزایر ژاپن بود. این پستاندار دریایی بزرگ که طول آن به ۱.۸ تا ۲.۵ متر و وزن آن به ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم می‌رسید، دارای بدنی قوی و عضلانی بود و یک دم بزرگ و صاف داشت. در بین آن‌ها نرها جثه بزرگتری داشتند و وزن بزرگترین شیرهای دریایی نر ژاپنی تا ۵۵۸ کیلوگرم نیز می‌رسید. هر دو جنس خاکستری تیره بودند، اما ماده ها سایه روشن‌تری داشتند.

شیر دریایی ژاپنی یک پستاندار اجتماعی بود و در گروه‌های بزرگ تا دو هزارتایی زندگی می‌کرد. دلیل انقراض این حیوان را شکار بیش از حد و از بین رفتن زیستگاهش می‌دانند. شیر دریایی ژاپنی به دلیل گوشت و پوست و چربی بدن و روغنی که از آن تهیه می‌شد، تحت شکار بی‌رویه قرار گرفت. زیستگاه این حیوان نیز به دلیل توسعه انسانی و آلودگی نفتی نابود شد.

این گونه آخرین بار در سال ۱۹۷۰ دیده شد و در سال ۱۹۹۰ توسط سازمان بین‌المللی حفاظت از محیط زیست (IUCN) به لیست حیوانات منقرض شده اضافه شد.

دلفین رودخانه چین

دلفین رودخانه چین که آن را بایجی نیز می‌نامند، حدود ۲۰ میلیون سال قبل از انقراض در رودخانه یانگ تسه زندگی می‌کرد. این دلفین آب شیرین، تنومند بود و منقاری بلند و رو به بالا داشت. آن‌ها در گروه های کوچک ۶ تا ۱۰ نفره شنا می‌کردند، آرام و خجالتی بودند و معمولا به انسان‌ها نزدیک نمی‌شدند.

بایجی‌ها چشم‌های کوچک و کم‌بینایی داشتند، بنابراین به پژواک تکیه کرده، مسیر خود را از این طریق پیدا می‌کردند. اما این ضعف تحت تاثیر افزایش رفت و آمد قایق‌ها در رودخانه قرار گرفت و مشکلات زیست محیطی آن را تشدید کرد.

بزرگترین نقطه عطف در سرنوشت بایجی‌ها، ساخت سد روی رودخانه یانگ تسه بود که وضعیت طبیعی رودخانه را برای همیشه از بین برد. پس از ساخت این سد، زیستگاه آن‌ها تحت تاثیر آلودگی با مواد شیمیایی قرار گرفت و تجهیزات ماهیگیری خطرناک با آلودگی‌های صوتی زیاد، بایجی‌های تقریبا نابینا را بسیار آزار داد.

در حالی که در دهه ۱۹۵۰ جمعیت بایجی‌ها حدود شش هزار تا تخمین زده شده بود، در سال ۲۰۰۲ آخرین بایجی حفاظت شده در دلفیناریوم بایجی در ووهان درگذشت و به‌ این ترتیب نام این حیوان دوست داشتنی و آرام نیز به لیست حیوانات منقرض شده اضافه شد.

لاک پشت جزیره پینتا

لاک‌پشت جزیره پینتا، که با نام‌های لاک‌پشت غول‌آسای پینتا، لاک‌پشت جزیره آبینگدون یا لاک‌پشت غول‌پیکر جزیره آبینگدون نیز شناخته می‌شود، زیرگونه‌ای از لاک‌پشت گالاپاگوس بومی جزیره پینتا در اکوادور بود. این گونه در سال ۲۰۱۲ با مرگ آخرین بازمانده آن، «جرج تنها»، در سن ۱۰۰ سالگی، در لیست حیوانات منقرض شده قرار گرفت.

لاک‌پشت‌های جزیره پینتا بزرگترین زیرگونه لاک‌پشت گالاپاگوس بودند. آنها می‌توانستند تا ۱۵۰ سانتی‌متر طول و ۴۰۰ کیلوگرم وزن داشته باشند. لاک‌پشت‌های جزیره پینتا دارای پوسته‌ای گنبدی شکل و به رنگ قهوه‌ای تیره بودند. آنها سر کوچکی داشتند که در بالای پوسته آنها قرار می‌گرفت. لاک‌پشت‌های جزیره پینتا گیاه‌خوار بودند و از برگ‌ها، شاخه‌ها و میوه‌های درختان و بوته‌ها تغذیه می‌کردند. آنها در مناطق جنگلی و ساوانا ساکن بودند.

لاک پشت جزیره پینتا زمانی که چارلز داروین در سال ۱۸۳۵ از جزایر گالاپاگوس بازدید کرد تا حدی الهام بخش نظریه تکامل داروین شد.

کرگدن سیاه آفریقای غربی

کرگدن سیاه که در آفریقای غربی و صحرای ساوان زندگی می‌کرد، در سال ۲۰۱۱ توسط اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) منقرض اعلام شد. بنابراین این حیوان یکی از جدیدترین حیوانات منقرض شده در ۱۰۰ سال گذشته است.

کرگدن سیاه آفریقای غربی یک پستاندار بزرگ به طول ۳.۵ متر و وزن ۱۸۰۰ کیلوگرم بود. این کرگدن بدنی بزرگ و کشیده به رنگ قهوه‌ای تیره داشت و شاخ بلند و منحنی بالای سرش شاخصه آن محسوب می‌شد، شاخی که دلیل اصلی شکار بی‌رویه آن بود. کرگدن‌های سیاه آفریقای غربی تا زمان انقراض شکار شدند، زیرا شاخ‌های آن‌ها در طب گیاهی ارزش زیادی داشت.

شاخ این حیوان به طور متوسط ​​حدود ۳۰ سانتی‌متر طول و ۱۵ سانتی‌متر قطر داشت. اما به‌دلیل رشد مداوم شاخ‌ها، حتی طول یک متر نیز برای شاخ بزرگ‌ آن گزارش شده بود. این حیوان نجیب گیاه‌خوار تنها گونه کرگدن بود که دو شاخ داشت. او از شاخ‌هایش برای دفاع از خود در برابر شکارچیان استفاده می‌کرد.

سخن پایانی

مواجهه با این حقیقت که بسیاری از حیوانات زیبا اکنون به طور کامل از روی زمین محو شده‌اند، بسیار دردناک است و دردناک‌تر اینکه حیوانات بیشتری با چنین سرنوشتی روبرو هستند. حقیقت تلخ در این بین، تاثیر انسان و نقشی منفی‌ او بر تغییرات اکوسیستم و نابودی حیوانات مختلف است؛ به‌همین دلیل ما اکنون وظیفه داریم تا تمام تلاش خود را برای حفظ گونه‌های در خطر انقراض داشته باشیم.

سوالات متداول