آیا تا به حال به روش مطالعه خود فکر کرده‌اید؟ استفاده از یک روش صحیح و اصولی برای مطالعه کردن می‌تواند بسیاری از مشکلات شما را برای یادگیری مطالب جدید برطرف کند. افرادی که با تکنیک‌های صحیح مطالعه آشنا هستند، از دانش بیشتری برخوردارند و در مدرسه، دانشگاه و حتی محیط کار موفق‌تر عمل می‌کنند.
شما به عنوان یک دانش‌آموز، دانشجو، استاد یا کارمند ملزم به مطالعه کردن هستید. بسیاری از اوقات از شما خواسته می‌شود که مقالات تحقیقاتی، مقالات خبری، کتاب، صفحات وب، اسلایدهای سخنرانی و… را بخوانید؛ بنابراین، آشنایی با روش‌های صحیح مطالعه هم بهره‌وری شما را افزایش می‌دهد و هم باعث می‌شود از مطالعه کردن لذت ببرید.
اگر شما هم جزء افرادی هستید که زیاد مطالعه می‌کنید، اما به سرعت مطالب خوانده شده را فراموش می‌کنید، توصیه می‌کنیم این مقاله از ایده آل مگ را تا انتها بخوانید تا درباره تکنیک های مطالعه اطلاعات بیشتری کسب کنید.
انواع روش مطالعه
برای مطالعه کردن تکنیک‌های مختلفی وجود دارد که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- اسکن کردن
- اسکیمینگ
- مطالعه فعال
- مطالعه دقیق
- مطالعه سریع
- ساختار-گزاره-ارزیابی
- پیش‌مطالعه-سوال کردن-خواندن-بازگویی-مرور
مطالعه کردن عادت خوبی است که می‌تواند زندگی انسان را به طور قابل توجهی تغییر دهد. مطالعه کردن هم ما را سرگرم می‌کند و هم بر دانش و تجربیات ما می‌افزاید.
اگر تکنیک های مطالعه را به خوبی درک کنید، قطعا می‌توانید مهارت‌های خواندن خود را بهبود و کیفیت و کمیت آنچه را که پس از خواندن به دست می‌آورید، افزایش دهید. در ادامه، شما را با هفت روش مطالعه که می‌توان از آن‌ها در موقعیت‌های مختلف استفاده کرد، آشنا می‌کنیم.
اسکن کردن
اسکن کردن متن، یک نوع تکنیک مطالعه است که با نگاه کردن سریع به کل متن و چرخش چشم روی آن انجام می‌شود تا نکات و اطلاعات خاصی را پیدا کنیم.
این تکنیک برای مطالعات روزمره و غیرآکادمیک کاربرد دارد. به عنوان مثال، از آن برای جستجوی نام اشخاص در دفترچه راهنمای تلفن و بررسی لیست ایمیل‌ها، مقالات خبری و منوی رستوران‌ها استفاده می‌شود.
اسکیمینگ
این روش مطالعه برای آگاهی از اصل مطلب و نکات مهم متن کاربرد دارد. در این روش، از جزئیات صرف‌نظر کرده و به سرعت متن را مطالعه می‌کنیم تا از نکات اصلی آن مطلع شویم.
این سبک مطالعه برای داشتن یک پیش‌زمینه از متن قبل از خواندن جزئیات یا مرور مطالب بعد از مطالعه دقیق مفید است. از اسکیمینگ برای خواندن روزنامه، مجله، نظرات دیگران در مورد خدمات و محصولات، مرور سخنرانی در لحظات آخر و مرور سریع مطالب قبل از امتحان استفاده می‌شود.
فرق اکسن کردن با اسکیمینگ این است که در اسکن کردن کل متن را نمی‌خوانید و فقط به دنبال اطلاعات خاصی می‌گردید، اما در اسکیمینگ کل متن را با سرعت خوانده و بعضی از قسمت‌های آن را با دقت بیشتری مطالعه می‌کنید. به عنوان مثال، یکی دو جمله اول پاراگراف یا پاراگراف اول و آخر متن را دقیق‌تر می‌خوانید.
مطالعه فعال
هدف از این نوع مطالعه درک عمیق متن است. در این تکنیک، خواننده در حین خواندن متن به طور فعال با آن درگیر می‌شود. چراکه با اسکن کردن یا اسکیمینگ نمی‌توان به دانش عمیقی از متن دست پیدا کرد.
برای خواندن متن‌های جدید، دشوار و ناآشنا و همچنین درک کامل یک متن باید این روش مطالعه را انتخاب کنید. در این روش باید از خود سوال پرسیده و در مورد آن‌ها فکر کنید.
مطالعه دقیق
این روش که پرزحمت‌ترین و زمان‌برترین تکنیک مطالعه است، برای استخراج دقیق اطلاعات از کل متن استفاده می‌شود. در این روش مطالعه، شما باید هر کلمه را به دقت خوانده و معنی آن را درک کنید.
از این روش برای مطالعه مقالات علمی-پژوهشی و گزارش‌های پزشکی استفاده می‌شود. می‌توانید ابتدا متن را به روش اسکیمینگ بخوانید تا یک ایده کلی از آن به دست آورید؛ سپس به عقب برگشته و آن را با جزئیات مطالعه کنید.
مطالعه سریع
در حقیقت، مطالعه سریع، ترکیبی از روش‌های مختلف خواندن است. هدف از مطالعه سریع اساسا افزایش سرعت خواندن است، بدون اینکه در درک متن مشکلی ایجاد شود. بعضی از راهکارهای مورد استفاده در مطالعه سریع به شرح زیر است:
- شناسایی کلمات بدون تمرکز بر هر حرف
- صرف زمان کمتر برای بعضی از عبارات نسبت به عبارات دیگر
ساختار-گزاره-ارزیابی
این تکنیک جالب در سال ۱۹۴۰ میلادی توسط مورتیمر آدلر (Mortimer Adler) در کتاب «چگونه کتاب بخوانیم» پیشنهاد شده است. این روش مطالعه عمدتا برای متن‌های غیرداستانی کاربرد دارد و شامل سه مرحله می‌شود:
- ساختار متن را پیدا کنید. می‌توانید این کار را با نگاه کردن به فهرست مطالب یا عناوین و زیرعنوان‌های متن انجام دهید.
- گزاره‌های ساخته شده توسط نویسنده را پیدا کنید. در هر بخش از متن روابط منطقی بین گزاره‌های نویسنده پیدا کنید، یعنی نحوه ارتباط عبارات را با هم تعیین کنید.
- استدلال و نتیجه‌گیری نهایی را ارزیابی کنید. به نتیجه‌گیری‌های متن نگاه کنید و تعیین کنید که آیا عبارات متن واقعا به آن نتیجه می‌رسند یا خیر.
پیش‌مطالعه-سوال کردن-خواندن-بازگویی-مرور
هدف این تکنیک درک عمیق و کامل متن است؛ به طوریکه خواننده بتواند چیزی را که در طول فرآیند مطالعه یاد گرفته است، آموزش دهد. این فرآیند شامل پنج مرحله مختلف می‌شود:
پیش‌مطالعه یا بررسی
ابتدا متن را بررسی کنید تا به یک ایده سریع از محتوا و موضوع آن برسید. با این کار ذهن شما برای مطالعه مطلب آماده می‌شود. برای مثال، خواندن مقدمه یا خلاصه یک کتاب می‌تواند برای شناخت آن کتاب کافی باشد.
سوال کردن
ما فقط کلمات را نمی‌خوانیم یا به آن‌ها نگاه نمی‌کنیم، بلکه سعی می‌کنیم معنای متن را بفهمیم؛ پس باید سوالاتی را در ذهن خود آماده کرده و در حین خواندن متن به دنبال پاسخ آن‌ها باشید.
برای این کار می‌توانید عنوان پاراگراف را به سوال تبدیل کنید. برای مثال، عنوان «زنان در جنگ داخلی» می‌تواند به سوال «زنان در جنگ داخلی چه کردند» تبدیل شود.
خواندن
با توجه به سوالات خود شروع به مطالعه متن کنید. در این مرحله می‌توانید از سایر تکنیک‌های مطالعه مانند اسکن کردن یا مطالعه فعال که ممکن است برای شما مفید باشد، استفاده کنید.
اگر به دنبال مطلب خاصی می‌گردید، باید به صورت انتخابی مطالعه کند؛ یعنی قسمت‌هایی از متن را که برای شما مهم است، انتخاب کرده و آن‌ها را بخوانید.
بازگویی
اکنون وقت آن فرا رسیده که به عقب برگردید و به سوالاتی که مطرح کرده بودید، پاسخ دهید. سعی کنید با زبان خودتان و با استفاده از کلمات کلیدی که برای جمع‌بندی کامل مورد نیاز است، به سوالات پاسخ دهید.
مرور
همه چیز را در ذهن خود مرور کنید. سعی کنید این کار را بدون نگاه کردن به متن یا یادداشت‌های خود انجام دهید تا متوجه شوید که چقدر از متن را حفظ کرده‌اید.
نکات مهم برای مطالعه کردن
برای اینکه کیفیت مطالعه خود را بهبود بخشید و متن را بهتر درک کنید، نکات زیر را به خاطر بسپارید:
سرعت خواندن را تغییر دهید
هنگام خواندن مطالب انعطاف‌پذیر باشید. گاهی اوقات، با متن، مثال‌ها، تصاویر یا مفاهیم کلی آشنا هستید. در این شرایط می‌توانید سرعت مطالعه را افزایش دهید.
بعضی اوقات هم باید از سرعت مطالعه کاسته و با دقت بیشتری متن را بخوانید. اگر در متن با کلمات ناآشنا مواجه می‌شوید، بهتر است با سرعت کمتری مطالعه کنید.
مراقب کلمات محوری و مهم باشید
بعضی از عبارات، حروف ربط و کلمات می‌توانند به شما در پیش‌بینی چیزی که در آینده قرار است بخوانید، کمک کنند. آشنایی با این موارد می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری برای نحوه خواندن متن کمک کند.
کلماتی مانند «به عبارت دیگر» ممکن است به این معنی باشد که شما در شرف تکرار اطلاعات هستید و می‌توانید آن را با سرعت بیشتری بخوانید. از سوی دیگر، باید به کلماتی مانند «چون»، «پس» و «بنابراین» بیشتر دقت کنید. کلماتی مانند «به همین دلیل» یا «در نتیجه» می‌تواند یک تصویر کلی از متن در اختیار شما قرار دهد.
مطالعه فشرده و گسترده
مطالعه فشرده، یک نوع مطالعه دقیق و زمان‌بر است که اطمینان می‌دهد خواننده مطالب را درک می‌کند. این نوع مطالعه که سرعت پایینی دارد، به حفظ کردن اطلاعات کمک می‌کند.
مطالعه گسترده به معنی خواندن برای لذت بردن است. در این روش، خواننده در حین مطالعه زیاد به تکنیک‌های خواندن خود فکر نمی‌کند، چون می‌خواهد از آن لذت ببرد. مطالعه گسترده برای خواندن رمان‌ها و افزایش دایره واژگان و بهبود توانایی‌های نوشتاری انجام می‌شود.
کلام پایانی
روش‌های مختلفی برای مطالعه کردن و افزایش یادگیری وجود دارد که بسته به هدف مطالعه با هم متفاوت هستند. یادگیری این تکنیک‌ها نه تنها در دوران تحصیل، بلکه در تمام مراحل زندگی مفید است.
ما در این مقاله از ایده آل مگ به معرفی هفت مورد از رایج‌ترین روش های مطالعه پرداختیم. خوشبختانه، همه افراد می‌توانند این تکنیک‌ها را یاد گرفته و به کمک آن‌ها مهارت‌های خواندن خود را بهبود بخشند.
سوالات متداول
آشنایی با تکنیک درست مطالعه کردن لذت از مطالعه، کیفیت مطالعه و ماندگاری اطلاعات را در ذهن افزایش و میزان خستگی در حین خواندن متن را کاهش می‌دهد.
قبل از شروع مطالعه هدف خود را از انجام این کار مشخص کرده و از خود بپرسید که چرا می‌خواهید این کتاب، مقاله یا متن را بخوانید. هدف‌گذاری دقت شما را در خواندن افزایش می‌دهد و به شما کمک می‌کند که نکات مهم را بهتر درک کنید.
افراد مختلف با هم متفاوت هستند و هر شخصی ممکن است در ساعات خاصی از روز هوشیارتر بوده و کارآیی بالاتری داشته باشد؛ با این حال، بیشتر افراد صبح‌ها از انرژی بیشتری برخوردارند.
انتخاب مکان و زمان مناسب برای مطالعه، استراحت کوتاه در حین مطالعه کردن و تامین انرژی و مواد مغذی مورد نیاز مغز و جسم می‌تواند به افزایش تمرکز کمک کند.
