قرص فیناستراید: داروی ضد ریزش مو یا کُشنده میل جنسی؟
بسیاری از مردان که با مشکل ریزش مو مواجه هستند نام قرص فیناستراید (Finasteride) را شنیده‌اند.
قرص فیناستراید برای ریزش مو با الگوی مردانه تجویز می‌شود. در این نوع ریزش مو که در بین مردان شایع است، موها در ناحیه شقیقه و جلوی سر شروع به ریختن می‌کنند و خط مو به سمت عقب می‌رود؛ سپس ریزش مو در بالای سر ادامه می‌یابد و یک ناحیه طاس ایجاد می‌کند که با گذشت زمان بزرگ‌تر می‌شود.
اگر این ریزش مو درمان نشود، در نهایت ممکن است یک الگوی نعل اسبی در پشت و کناره‌های سر ایجاد کند.
در این مقاله از مجله ایده آل مگ با ما همراه باشید تا درباره نحوه مصرف قرص فیناستراید برای ریزش مو اطلاعات بیشتری کسب کنید.
قرص فیناستراید چیست؟
تجویز فیناستراید برای مردان به درمان ریزش مو و هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات (بزرگ شدن غده پروستات) کمک می‌کند. این دارو با مهار آنزیم 5-آلفا-ردوکتاز و در نتیجه کاهش هورمون‌های آندروژن (هورمون‌های مردانه) اثرات خود را نشان می‌دهد.
انواع فیناستراید
داروی فیناستراید یک قرص خوراکی است که در دو دوز یک و پنچ میلی‌گرم و با نام‌های تجاری مختلف مانند فیناید، فینید، فین پشیا، فینازکس و فینوسکار به بازار عرضه شده است.
موارد مصرف قرص فیناستراید
معمولا پزشکان برای درمان مشکلات زیر از داروی فیناستراید استفاده می‌کنند:
1. هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH)
غده پروستات بخشی از دستگاه تناسلی مردانه است که در تولید منی و هورمون‌ها نقش دارد؛ همچنین به تنظیم جریان ادرار کمک می‌کند. هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات باعث کند شدن جریان ادرار یا مسدود شدن مجرای ادرار می‌شود.
به گفته متخصصان، هورمون‌های آندروژن مسئول ایجاد BPH هستند و فیناستراید با کاهش این هورمون‌ها در بدن به درمان آن کمک می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که فیناستراید می‌تواند علائم BPH را کنترل کند و خطر احتباس ادرار و نیاز به جراحی را کاهش دهد.
به یاد داشته باشید که بسته به بیماری شما ممکن است فیناستراید به تنهایی یا همراه با سایر داروها تجویز شود.
برای مثال، گاهی اوقات پزشک مصرف 2 داروی فیناستراید و دوکسازوسین را برای درمان BPH توصیه می‌کند. دوکسازوسین یک نوع داروی آلفا-بلاکر است که متخصصان استفاده از آن را برای درمان BPH تایید کرده‌اند.
2. ریزش مو با الگوی مردانه
استفاده از قرص فیناستراید برای ریزش مو با الگوی مردانه تایید شده است. به نظر می‌رسد که این نوع ریزش مو زمینه ژنتیکی دارد و احتمالا به دلیل پاسخ غیرعادی به هورمون‌های آندروژن رخ می‌دهد.
فیناستراید با کاهش بعضی از آندروژن‌ها در بدن به جلوگیری از ریزش مو کمک می‌کند. این دارو در مردان مبتلا به ریزش مو باعث افزایش موهای سر می‌شود، اما روی موهای بدن تاثیر ندارد.
از سایر داروهایی که برای درمان ریزش مو با الگوی مردانه استفاده می‌شوند می‌توان به ماینوکسیدیل و تریامسینولون استوناید اشاره کرد.
نحوه مصرف قرص فیناستراید
دوز دارو و مدت زمان استفاده از آن برای افراد مختلف متفاوت است. مقادیری که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم شامل دوز متوسط فیناستراید هستند؛ بنابراین اگر پزشک دوز متفاوتی را برای شما تجویز کرده است، آن را خودسرانه تغییر ندهید:
روش مصرف فیناستراید برای هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات
- بزرگسالان: پنج میلی‌گرم، یک بار در روز
- کودکان: استفاده از این دارو توصیه نمی‌شود.
نحوه مصرف قرص فیناستراید برای ریزش مو با الگوی مردانه
- بزرگسالان: یک میلی‌گرم، یک بار در روز
- کودکان: مصرف این دارو ممنوع است.
چند نکته مهم در مورد مصرف فیناستراید
رعایت نکات زیر اثربخشی دارو را افزایش و احتمال بروز عوارض جانبی را کاهش می‌دهد:
- از قرص فیناستراید می‌توانید همراه با غذا یا بدون آن استفاده کنید.
- این دارو را هر روز در ساعت معینی مصرف کنید.
- از دارو دقیقا طبق دستور پزشک استفاده کنید و دوز آن را تغییر ندهید.
- قرص را به طور کامل قورت دهید و از خرد کردن، شکستن یا جویدن آن خودداری کنید.
- اگر مصرف دارو را فراموش کردید، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی را در موعد مقرر مصرف کنید. هرگز برای جبران، دوز دارو را دو برابر نکنید، چون این کار ممکن است به عوارض جدی منجر شود.
- بسیار مهم است که در حین مصرف قرص فیناستراید برای ریزش مو یا هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات به طور منظم به پزشک مراجعه کنید. این کار به پزشک اجازه می‌دهد که اثربخشی دارو را بررسی کند و در مورد ادامه مصرف آن تصمیم بگیرد. گاهی اوقات ممکن است برای بررسی اثرات ناخواسته دارو به آزمایش خون و آزمایش ادرار نیاز باشد.
بیشتر بخوانید: ساده ترین درمان ریزش مو
چقدر طول می‌کشد اثربخشی قرص فیناستراید مشخص شود؟
اثربخشی فیناستراید به محض مصرف یک دوز شروع می‌شود، اما ممکن است این موضوع را احساس نکنید. در حقیقت، احتمالا باید چند ماه از این دارو استفاده کنید تا متوجه تاثیر آن شوید.
برای مثال، حداقل 6 ماه طول می‌کشد که فیناستراید علائم هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات را کاهش دهد. اگر از قرص فیناستراید برای ریزش مو استفاده می‌کنید، تاثیر آن حداقل بعد از سه ماه مشخص می‌شود.
البته به یاد داشته باشید که این مدت زمان ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد.
عوارض جانبی قرص فیناستراید در زنان
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از فیناستراید را برای زنان تایید نکرده است، چون می‌تواند باعث نقایص مادرزادی در جنین پسر شود.
از آنجا که نیمی از بارداری‌ها برنامه‌ریزی نشده هستند، معمولا متخصصان این دارو را برای زنانی که در سنین باروری به‌سر می‌برند تجویز نمی‌کنند؛ اما گاهی اوقات ممکن است مصرف آن را به زنان یائسه یا زنانی که توانایی باردار شدن ندارند، توصیه کنند.
در یک مطالعه کوچک روی 37 زن، 62 درصد شرکت‌کنندگان پس از مصرف 2/5 میلی‌گرم فیناستراید به مدت یک سال، کاهش ریزش مو و افزایش تراکم مو را تجربه کردند؛ با این حال، این افراد قرص‌های ضدبارداری هم مصرف می‌کردند و به همین دلیل نمی‌توان رشد مو را صرفا به فیناستراید نسبت داد.
از سوی دیگر، در یک مطالعه که روی 137 زن یائسه انجام شد، مصرف یک میلی‌گرم فیناستراید به مدت یک سال هیچ تاثیری روی ریزش مو نداشت.
تحقیقات کافی در مورد عوارض فیناستراید برای زنان وجود ندارد، اما بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که این دارو می‌تواند در زنان به کاهش میل جنسی، قاعدگی نامنظم، آکنه، سردرد، سرگیجه و افزایش رشد موهای بدن منجر شود.
عوارض فیناستراید برای زنان باردار
در مطالعات حیوانی، فرزندان نر حیوانات بارداری که فیناستراید دریافت کرده بودند با ناهنجاری اندام تناسلی متولد شدند. البته مطالعات حیوانی همیشه نمی‌توانند تاثیر داروها را روی انسان به خوبی نشان دهند.
توجه به این نکته ضروری است که زنان باردار نباید قرص‌های خرد شده فیناستراید را لمس کنند؛ چون حتی تماس پوست با این قرص‌ها می‌تواند به جنین آسیب برساند.
بنابراین در صورت تماس دارو با پوست، باید بلافاصله ناحیه مورد نظر را با آب و صابون بشویید. قرص‌های خوراکی فیناستراید که خرد یا شکسته نشده‌اند، دارای یک لایه محافظ هستند که تماس با آن‌ها را بی‌خطر می‌کند.
عوارض فیناستراید برای زنان شیرده
مشخص نیست که آیا فیناستراید به شیر مادر منتقل می‌شود یا خیر؛ همچنین تحقیقات کافی در مورد اینکه آیا این دارو می‌تواند در شیرخوار عوارض جانبی ایجاد کند یا خیر، انجام نشده است.
عوارض جانبی قرص فیناستراید در مردان
هر دارویی در کنار اثرات مفید خود ممکن است عوارض جانبی ناخواسته ایجاد کند. قرص فیناستراید هم از این قاعده مستثنی نیست و گاهی اوقات به عوارض جانبی خفیف یا جدی منجر می‌شود.
فهرست زیر مهم‌ترین عوارض جانبی مصرف فیناستراید برای ریزش مو و هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات را نشان می‌دهد. این فهرست احتمالا همه عوارض احتمالی را شامل نمی‌شود، بنابراین در صورت مشاهده هر نوع علائم غیرعادی باید با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض جانبی خفیف
عوارض جانبی خفیف فیناستراید می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- اختلال در نعوظ
- از دست دادن میل جنسی
- اختلال در انزال
- ژنیکوماستی (رشد غیرطبیعی سینه‌ها در مردان)
- حساسیت سینه‌ها به لمس
- بثورات پوستی
بعضی از این عوارض به مراقبت پزشکی نیاز ندارند و در طول درمان به دلیل سازگار شدن بدن با دارو به تدریج از بین می‌روند؛ اما اگر شدیدتر شدند یا از بین نرفتند، با پزشک صحبت کنید.
عوارض جانبی جدی
عوارض جدی قرص فیناستراید رایج نیست، اما احتمال وقوع آن وجود دارد. اگر عوارض زیر را تجربه کردید، فورا با پزشک خود یا اورژانس (تلفن 115) تماس بگیرید یا به نزدیک‌ترین بیمارستان بروید:
- واکنش آلرژیک (بثورات پوستی، خارش، گرگرفتگی، تورم صورت، دست‌ها یا پاها، تورم زبان، دهان یا گلو و مشکل در تنفس)
- افسردگی
- سندروم پس از فیناستراید
شواهد نشان می‌دهد که مصرف قرص فیناستراید باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات می‌شود.
سرطان پروستات با علائمی مثل احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن، مشاهده خون در مایع منی یا ادرار، انزال دردناک، مشکل در ادرار کردن، جریان ادرار ضعیف و نیاز مکرر به ادرار کردن (به خصوص در شب) مشخص می‌شود.
بیشتر بخوانید: خواص گشنیز و تخم گشنیز: ضدسرطان، شگفت‌انگیز برای پوست و مو
توقف درمان با فیناستراید ممکن است باعث سندروم پس از فیناستراید شود که با عوارض جانبی متعدد مثل مشکلات حافظه، اختلال در عملکرد جنسی، ژنیکوماستی، کاهش توده عضلانی، خشکی شدید پوست، خستگی، افسردگی، اضطراب و افکار خودکشی همراه است.
بعضی از این عوارض با گذشت زمان از بین می‌روند، اما تعدادی از آن‌ها ممکن است دائمی باشند.
مشخص نیست که آیا عوامل خاصی، مثل دوز دارو یا مدت زمان استفاده از آن، بر خطر ابتلا به سندروم پس از فیناستراید تاثیر می‌گذارند یا خیر. در حال حاضر درمان شناخته شده‌ای برای این بیماری وجود ندارد، اما پزشک می‌تواند عوارض جانبی ناشی از مصرف دارو را کنترل کند.
چه کسانی نباید قرص فیناستراید مصرف کنند؟
کودکان و زنان (به خصوص زنان باردار یا شیرده) نباید از فیناستراید استفاده کنند؛ علاوه بر این، در صورت ابتلا به مشکلات زیر ممکن است مصرف این دارو به شما توصیه نشود:
- مشکلات کبدی: بدن شما از کبد برای دفع فیناستراید استفاده می‌کند. اگر به بیماری کبدی مبتلا باشید، احتمالا سطح فیناستراید در بدن افزایش می‌یابد که این می‌تواند به عوارض جانبی جدی منجر شود. بر اساس شدت مشکلات کبدی، پزشک تعیین می‌کند که آیا فیناستراید برای شما بی‌خطر است یا خیر.
- مشکلات پروستات: اگر از فیناستراید برای ریزش مو با الگوی مردانه استفاده می‌کنید، باید بدانید که این دارو می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد یا روی نتیجه آزمایشی که برای تشخیص سرطان پروستات استفاده می‌شود تاثیر بگذارد. قبل از شروع مصرف فیناستراید حتما مطمئن شوید که پزشک از مشکلات پروستات شما آگاه است. این به پزشک کمک می‌کند که سلامت غده پروستات را در حین مصرف دارو به دقت بررسی کند.
- واکنش آلرژیک: اگر در گذشته به فیناستراید یا هر یک از ترکیبات آن واکنش آلرژیک نشان داده‌اید، نباید از این قرص استفاده کنید. از پزشک خود بپرسید که چه داروهای دیگری برای شما مناسب هستند.
کلام پایانی
زیاده‌روی در مصرف فیناستراید ممکن است به مشکلات جدی مانند تنگی نفس و غش منجر شود. اگر پزشک فیناستراید را برای شما تجویز کرده است، از این دارو طبق دستور استفاده کنید تا خطر عوارض جانبی به حداقل برسد؛ همچنین توصیه می‌شود آن را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
فیناستراید باید در دمای 20 تا 25 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. مکان‌های مرطوب از جمله کابینت داخل حمام محل مناسبی برای این دارو نیستند.
سوالات متداول
قرص فیناستراید با چه داروهایی تداخل دارد؟
مصرف همزمان این قرص با بعضی از داروها و مکمل‌ها از جمله مکمل‌های حاوی گل راعی (St John’s Wort) ممکن است اثربخشی دارو را کاهش یا خطر عوارض جانبی آن را افزایش دهد. همیشه قبل از تجویز فیناستراید، فهرست داروها و مکمل‌های مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهید؛ همچنین به یاد داشته باشید که نوشیدن الکل می‌تواند خطر عوارض جانبی فیناستراید از جمله اختلال نعوظ را افزایش دهد.
چگونه می‌توان از عوارض جانبی فیناستراید پیشگیری کرد؟
قبل از مصرف قرص فیناستراید برای ریزش مو یا هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات با پزشک مشورت و او را از سابقه پزشکی خود شامل بیماری‌هایی که به آن‌ها مبتلا هستید و داروهای مصرفی‌تان مطلع کنید؛ چون بعضی از بیماری‌ها یا داروها ممکن است خطر عوارض جانبی فیناستراید را افزایش دهند.
آیا فیناستراید از سرطان پروستات پیشگیری می‌کند؟
خیر. این دارو خطر ابتلا به نوع جدی سرطان پروستات را افزایش می‌دهد؛ به همین دلیل، ممکن است پزشک در حین مصرف فیناستراید انجام آزمایش خون برای بررسی سلامت غده پروستات را توصیه کند.
