بیماری‌هایی که با اوتیسم اشتباه گرفته می‌شوند

چند دهه پیش، اکثر مردم نام اوتیسم را نشنیده بودند، اما احتمالا اکنون به طور مرتب در مورد آن مطالب مختلفی می‌خوانید یا می‌شنوید.

اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک بیماری مرتبط با رشد مغز است که بر نحوه معاشرت فرد با دیگران تاثیر می‌گذارد و باعث ایجاد مشکلاتی در تعاملات و ارتباطات اجتماعی می‌شود. این اختلال همچنین شامل الگوهای رفتاری محدود و تکراری است.

اوتیسم معمولا در اوایل کودکی ظاهر می‌شود، اما می‌تواند در دوران بزرگسالی هم تشخیص داده شود. علایم اوتیسم در بسیاری از موارد با سایر بیماری‌ها هم‌پوشانی دارد؛ به همین دلیل، مهم است با اختلالاتی که به اشتباه به جای اوتیسم تشخیص داده می‌شوند، آشنا شوید.

استفاده از درمان‌های اوتیسم برای فردی که این اختلال را ندارد، نمی‌تواند به کنترل علایم او کمک کند؛ از سوی دیگر، چنین فردی ممکن است به درمان‌هایی نیاز داشته باشد که هیچ ارتباطی با اوتیسم ندارند.

اگر می‌خواهید درباره بیماری‌های مشابه اوتیسم اطلاعات بیشتری کسب کنید، تا انتهای این مقاله از ایده آل مگ همراه ما بمانید.

چرا ممکن است اوتیسم با بقیه اختلالات اشتباه گرفته شود؟

دلایل متعددی وجود دارد که باعث می‌شود اوتیسم با بقیه اختلالات و بیماری‌ها اشتباه گرفته شود.

برای نمونه، بسیاری از تحقیقات در مورد راه‌های تشخیص اوتیسم روی پسران سفیدپوست انجام شده‌ و به همین دلیل اطلاعات کمتری درباره دختران یا سایر نژادها وجود دارد.

از سوی دیگر، بزرگسالان اوتیستیک که بیماری آن‌ها در دوران کودکی تشخیص داده نشده‌ است، معمولا برای پیدا کردن متخصصی که بتواند وضعیت آن‌ها را ارزیابی کند، دچار مشکل می‌شوند؛ چون بسیاری از تست‌های تشخیص اوتیسم برای کودکان طراحی شده‌اند.

عامل دیگری که در روند تشخیص اوتیسم اختلال ایجاد می‌کند این است که بسیاری از افراد اوتیستیک به بیماری‌های روانی دیگری هم مبتلا هستند؛ در نتیجه، ممکن است بیماری روانی آن‌ها علائم اوتیسم را بپوشاند.

اختلالاتی که به اشتباه به جای اوتیسم تشخیص داده می شوند

از مهم‌ترین بیماری‌ها و اختلالاتی که ممکن است با اوتیسم اشتباه گرفته‌ شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. تاخیر در گفتار، مشکلات شنوایی یا سایر تاخیرهای رشدی

تاخیر در رشد زمانی اتفاق می‌افتد که فرزند شما نمی‌تواند کارهایی را انجام دهد که پزشکان انتظار دارند کودکان هم‌سن و سال او انجام دهند.

تاخیر رشد می‌تواند گفتار یا شنوایی کودک را تحت تاثیر قرار دهد؛ علاوه بر این، ممکن است ناتوانی در انجام حرکات ظریف، مشکل در تعاملات اجتماعی و اختلال در مهارت‌های تفکر نیز رخ دهد.

تاخیر در رشد ممکن است در کودکان مبتلا به اوتیسم هم مشاهده شود؛ اما به یاد داشته باشید که این مشکل می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد، مانند مسمومیت با سرب یا سندرم داون. گاهی‌اوقات هم هیچ علت شناخته شده‌ای برای تاخیر رشد وجود ندارد.

۲. خواندن زودهنگام یا هوش بالا

کودکانی که در سنین پایین قادر به خواندن هستند یا نشانه‌های دیگری از هوش بالا را نشان می‌دهند، گاهی‌اوقات به عنوان فرد اوتیستیک تشخیص داده می‌شوند.

این‌ موضوع می‌تواند به ویژه برای کودکان مبتلا به هایپرلکسیا صادق باشد. هایپرلکسیا زمانی رخ می‌دهد که کودک خیلی زود شروع به خواندن می‌کند یا سایر علایم هوش بالا را نشان می‌دهد، اما ممکن است در برقراری ارتباط با دیگران دچار مشکل شود.

۳. مشکلات پردازش حسی

وقتی در مورد اختلالاتی که به اشتباه به جای اوتیسم تشخیص داده می شوند صحبت به میان می‌آید، باید به مشکلات پردازش حسی هم اشاره کرد.

بعضی از کودکان به نور، صدا یا لمس بسیار حساس هستند، به طوری که چیزهایی مانند در آغوش گرفتن یا شنیدن صداهای بلند آن‌ها را ناراحت می‌کند یا باعث می‌شود ارتباط را قطع کنند.

یک کودک مبتلا به اوتیسم هم ممکن است این کارها را انجام دهد، اما معمولا در چنین کودکی می‌توانید سایر علایم اوتیسم از جمله تاخیر در گفتار را نیز مشاهده کنید.

۴. مسمومیت با سرب

سرب فلزی است که به مغز آسیب می‌رساند. مسمومیت با سرب به دلیل خوردن تراشه‌های رنگ یا نوشیدن آب حاوی ذرات سرب به علایمی مانند تاخیر در رشد و مشکلات یادگیری منجر می‌شود. این علایم ممکن است شبیه اوتیسم به نظر برسند.

معمولا درمان مسمومیت با سرب به رفع علایم کمک می‌کند، بنابراین تشخیص به موقع آن مهم است.

۵. اختلالات ژنتیکی

یک مطالعه نشان داده که تقریبا ۵۰ درصد کودکان مبتلا به یک نوع اختلال ژنتیکی به نام سندرم حذف 22q11.2 به اشتباه به عنوان فرد اوتیستیک تشخیص داده می‌شوند؛ چون بسیاری از علایم این سندرم از جمله تاخیر در گفتار با علایم اوتیسم مشترک است.

۶. اختلال وسواس فکری-عملی

اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) به صورت افکار یا تصاویر مزاحم و آزاردهنده که خلاص شدن از آ‌ن‌ها دشوار است و همچنین رفتارهای اجباری که به طور مکرر برای کاهش اضطراب انجام می‌شوند، رخ می‌دهد. افراد مبتلا به OCD می‌توانند وسواس، اجبار یا هر دو را تجربه کنند.

علائم OCD مانند شستن اجباری دست‌ها ممکن است شبیه حرکات تکراری اوتیسم به نظر برسد. افراد مبتلا به OCD به سختی می‌توانند تمرکز خود را از وسواس‌هایشان دور نگه دارند، پدیده‌ای که در افراد اوتیستیک هم مشاهده می‌شود.

تفاوت اصلی این است که افراد مبتلا به OCD اغلب به دلیل رفتارهای خود احساس ناراحتی می‌کنند، در حالی که افکار تکراری یا مزاحم، همیشه افراد اوتیستیک را آزار نمی‌دهد و حتی می‌تواند منبع آرامش آن‌ها باشد.

۷. اسکیزوفرنی یا روان‌گسیختگی

از اختلالاتی که به اشتباه به جای اوتیسم تشخیص داده می‌شوند، می‌توان به اسکیزوفرنی هم اشاره کرد. اسکیزوفرنی به عنوان یک بیماری روانی جدی با افکار نامنسجم یا غیرمنطقی، رفتار و گفتار عجیب و غریب و هذیان یا توهم مانند شنیدن صداهای خاص مشخص می‌شود.

اسکیزوفرنی شبیه اوتیسم است، چون هر دو بیماری شامل مشکلات شناختی و پردازش حسی هستند، شیوع آن‌ها در بعضی از خانواده‌ها بالاتر است و هر دو به رشد غیرعادی مغز مربوط می‌شوند؛ علاوه بر این، هر دو می‌توانند به کناره‌گیری اجتماعی و عدم حساسیت عاطفی منجر شوند.

اما تفاوت‌هایی هم بین اسکیزوفرنی و اوتیسم وجود دارد. برای مثال، برخلاف اوتیسم، اسکیزوفرنی بیشتر در دوران بزرگسالی تشخیص داده می‌شود؛ از سوی دیگر، هذیان و توهم از علایم اوتیسم نیستند.

۸. اختلال دوقطبی

اختلال دوقطبی یک نوع بیماری است که خلق و خو، انرژی و عملکرد فرد را تغییر می‌دهد. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی از نوسانات شدید خلق و خو رنج می‌برند و به طور مکرر دوره‌هایی از افسردگی یا شیدایی را تجربه می‌کنند.

در طول دوره افسردگی، فرد مبتلا به اختلال دوقطبی از اجتماع کناره‌گیری می‌کند، به راحتی حواسش پرت می‌شود و به صورت غیرقابل پیش‌بینی عمل می‌کند. این ویژگی‌ها ممکن است در اوتیسم هم دیده شوند.

تفاوت اصلی بین دو بیماری این است که علایم در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی همیشگی نیستند، به این معنی که می‌آیند و می‌روند؛ همچنین علایم اختلال دوقطبی را می‌توان با تجویز دارو و گفتگودرمانی کنترل کرد.

۹. اضطراب

اختلال اضطراب فراگیر (GAD) شامل نگرانی مداوم و بیش از حد است، به طوری که فعالیت‌های روزانه را مختل می‌کند. این نگرانی و تنش مداوم ممکن است با علایم فیزیکی مانند بی‌قراری، خستگی، مشکل در تمرکز، تنش عضلانی و مشکلات خواب همراه باشد.

بسیاری از افراد اوتیستیک هم معیارهای اختلال اضطراب را دارند؛ چون بعضی از علایم آن‌ها از جمله نیاز شدید به داشتن یک برنامه روتین می‌تواند مانند اختلال اضطراب به نظر برسد؛ علاوه بر این، اگر فرد اوتیستیک به دلیل مشکل در تفسیر نشانه‌های اجتماعی واکنش‌های منفی را تجربه کرده باشد، ممکن است در محیط‌های اجتماعی به شدت مضطرب شود.

ذکر این نکته ضروری است که GAD بسیار شایع است و برخلاف اوتیسم، اغلب زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

۱۰. اختلالات یادگیری

به ناتوانی در خواندن، نوشتن و حل کردن مسایل ریاضی «اختلال یادگیری» می‌گویند. کودکان مبتلا به اوتیسم با مشکلات مرتبط با یادگیری دست و پنجه نرم می‌کنند، اما می‌توانند روی موضوعی که مورد علاقه‌شان است، تمرکز کرده و آن را درک کنند.

درک نکردن اجتماع، ناتوانی در برقراری ارتباط، نیاز شدید به داشتن برنامه روتین و انجام رفتارهای تکراری از مشکلات اصلی کودکان اوتیستیک است. این علایم در کودکانی که به مشکلات یادگیری و توجه مبتلا هستند، دیده نمی‌شود.

۱۱. اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی

از مهم‌ترین اختلالاتی که به اشتباه به جای اوتیسم تشخیص داده می شوند، می‌توان از اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) نام برد. بعضی از علایم ADHD از جمله مشکل در تمرکز با علایم اوتیسم هم‌پوشانی دارد، اما بین این دو بیماری تفاوت‌هایی هم مشاهده می‌شود.

برای مثال، در حالی که کودکان مبتلا به ADHD در برابر نظم و تکرار مقاومت می‌کنند، این موارد می‌توانند برای کودکان مبتلا به اوتیسم آرامش‌بخش باشند.

بیشتر بخوانید: اوتیسم در کودکان؛ آیا کودک من دچار اوتیسم شده است؟

به‌علاوه، کودکان اوتیستیک ممکن است تمایلی به صحبت کردن یا تعامل با دیگران نداشته باشند، مگر اینکه در مورد موضوعات مورد علاقه خود صحبت کنند؛ اما در ADHD، کودک اغلب به صورت تکانشی صحبت کرده و حرف دیگران را قطع می‌کند.

۱۲. اختلال استرس پس از سانحه

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شامل رفتارهایی است که بعضی از آن‌ها شبیه علایم اوتیسم به نظر می‌رسند. از علایم این اختلال می‌توان به کابوس‌های شبانه، طغیان‌های عاطفی، اضطراب و مشکل در تمرکز اشاره کرد.

با این حال، PTSD معمولا از یک حادثه آسیب‌زا ناشی می‌شود و برخلاف اوتیسم که در مردان شایع‌تر است، معمولا روی زنان تاثیر می‌گذارد؛ علاوه بر این، PTSD‌ را می‌توان با تجویز دارو، روان ‌درمانی و رفتاردرمانی شناختی (CBT) درمان کرد.

۱۳. سندرم تورت

از سایر اختلالاتی که به اشتباه به جای اوتیسم تشخیص داده می شوند، می‌توان به سندرم تورت (Tourette syndrome) اشاره کرد که شامل تیک‌هایی مانند پلک زدن مداوم، شانه بالا انداختن یا بیان ناخواسته عبارت‌های خاص است.

ناتوانی در کنترل حرکات و صداها در اوتیسم هم مشاهده می‌شود، اما بزرگ‌ترین تفاوت بین این دو بیماری این است که سندرم تورت می‌تواند با افزایش سن، کاهش یابد یا ناپدید شود.

روش‌های تشخیص اوتیسم

پزشک برای تشخیص اوتیسم تاریخچه سلامتی، رشد و رفتار کودک را بررسی می‌کند و از شما و احتمالا فرزندتان سوال می‌پرسد.

اگر پزشک به اوتیسم مشکوک باشد، ارزیابی‌های بیشتر را پیشنهاد می‌کند؛ بنابراین تیمی از کارشناسان متخصص در اوتیسم (از جمله متخصص مغز و اعصاب، روانشناس، روانپزشک، گفتار درمانگر و…) یک سری آزمایش و غربالگری انجام می‌دهند تا علت اصلی علایم فرزندتان را شناسایی کنند.

اگر فکر می‌کنید بیماری فرزندتان به درستی تشخیص داده نشده است، سوالات زیر را از پزشک بپرسید:

• آیا شنوایی فرزندم را بررسی کرده‌اید؟ مشکلات شنوایی می‌توانند به تاخیر در رشد گفتار و سایر مشکلاتی منجر شوند که ممکن است با اوتیسم اشتباه گرفته شوند.
• آیا نیاز است آزمایش‌‎های دیگری هم انجام دهیم؟ برای مثال، اگر در یک خانه قدیمی زندگی می‌کنید، ممکن است لازم باشد وجود سرب در خون کودک بررسی شود.
• آیا می‌توانیم به متخصص یا تیمی از متخصصان مراجعه کنیم؟ اگر پزشک به شما گفته است که فرزندتان به اوتیسم مبتلا است، اما کودک هنوز به متخصص مغز و اعصاب، روانپزشک یا سایر کارشناسان آشنا به اوتیسم مراجعه نکرده است، برای کسب اطلاعات بیشتر با سایر متخصصان مشورت کنید.
• آیا می‌توانیم علیرغم قطعی نبودن تشخیص، درمان را شروع کنیم؟ مهم نیست علت تاخیر رشد کودک چیست، در هر صورت کاردرمانی، گفتاردرمانی یا آموزش مهارت‌های اجتماعی می‌تواند برای او مفید باشد.

بیشتر بخوانید: بهترین درمان برای اوتیسم چیست؟

کلام پایانی

در سالیان اخیر، محققان اطلاعات زیادی درباره اختلال طیف اوتیسم و راه‌های تشخیص و درمان آن کسب کرده‌اند. اگر مشکوک هستید که فرزندتان ممکن است اوتیسم داشته باشد، در اسرع وقت با پزشک مشورت کنید.

پزشک می‌تواند با در نظر گرفتن اختلالاتی که به اشتباه به جای اوتیسم تشخیص داده می شوند، شما را برای شروع مراحل تشخیص بیماری و درمان آن راهنمایی کند.

سوالات متداول