تمرینات ذهنی برای تقویت حافظه، یادگیری و بهبود عملکرد مغز

مغز پیچیده‌ترین اندام بدن است که وظیفه تنظیم عملکردهای مختلف بدن، تفسیر اطلاعات حسی دریافتی و پردازش احساسات ما را بر عهده دارد؛ همچنین جایگاه حافظه، هوش و خلاقیت است؛ به همین دلیل، باید مثل سایر قسمت‌های بدن از آن مراقبت کرده و با استفاده از تمرینات مغزی و افزایش حافظه، عملکرد آن را بهبود بخشید.

استفاده از تمرینات مغزی برای بهبود حافظه و تمرکز و همچنین محافظت از مغز در برابر مشکلات ناشی از افزاش سن اهمیت زیادی دارد.

همه افراد در هر سنی می‌توانند از ترکیب چند تمرین ساده مغزی برای تقویت حافظه خود بهره‌ ببرند. برای اینکه با بهترین انواع این تمرینات آشنا شوید، این مقاله از ایده آل مگ را تا انتها بخوانید.

تحقیقات نشان داده‌ که راه‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید به کمک آن‌ها حافظه خود را تقویت کرده و به سلامت مغزتان کمک کنید.

فارغ از اینکه سن شما چقدر باشد، انجام بعضی تمرینات مغزی می‌تواند حافظه، تمرکز و دقت را بهبود بخشیده و به شما در انجام سریع‌تر کارهای روزمره کمک کند.

1. مدیتیشن

مدیتیشن یکی از بهترین تمرینات ذهنی برای تقویت حافظه است که علاوه بر مغز برای بدن نیز فواید زیادی دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که مدیتیشن بدن را آرام کرده و استرس و اضطراب را کنترل می‌کند. 

علاوه بر این، با کاهش سرعت پیر شدن مغز و افزایش توانایی آن برای پردازش اطلاعات، برای مغز مفید است؛ پس یک مکان آرام پیدا کنید، چشم‌های خود را ببندید و هر روز پنج دقیقه مدیتیشن انجام دهید.

2. تجسم بیشتر

تجسم شامل تشکیل یک تصویر ذهنی برای نمایش اطلاعات است. تصویر ذهنی ممکن است به صورت تصاویر یا صحنه‌های متحرک باشد. نتایج یک مطالعه نشان داده است که تجسم کردن به افراد در سازماندهی اطلاعات و تصمیم گیری مناسب کمک می‌کند.

شما می‌توانید به روش‌های مختلف تجسم را در زندگی روزمره خود تمرین کنید. به عنوان مثال، قبل از رفتن به خرید، نحوه رفت و آمد خود به فروشگاه مواد غذایی را تجسم کرده و تصور کنید که وقتی به آنجا می‌رسید چه چیزی می‌خرید. نکته مهم این است که باید صحنه‌ها را واضح و تا حد امکان با جزئیات تصور کنید.

3. انجام بازی‌های کارت حافظه

بازی کردن با کارت‌های حافظه یک نوع تمرین ذهنی است که حافظه کوتاه‌مدت و توانایی فرد در به خاطر سپردن الگوها را مورد آزمایش قرار می‌دهد. این بازی یک راه ساده و سرگرم‌کننده برای درگیر کردن مغز و فعال کردن مناطق مربوط به تشخیص و یادآوری الگو است.

4. حل کردن جدول کلمات متقاطع

از دیگر تمرینات ذهنی جدول کلمات متقاطع است. جدول کلمات متقاطع یک فعالیت پرطرفدار است که ‌می‌تواند مغز را تحریک کند. در یک مطالعه قدیمی مشاهده شد که حل کردن جدول، شروع از دست دادن حافظه را در افراد مبتلا به زوال عقل پیش‌بالینی به تاخیر می‌اندازد.

5. تکمیل پازل

تکمیل و درست کردن پازل هم راه خوبی برای پر کردن اوقات فراغت است و هم از بهترین تمرینات مغزی و افزایش حافظه محسوب می‌شود.

طبق تحقیقات، پازل‌ها بسیاری از عملکردهای شناختی مانند ادراک، چرخش ذهنی، حافظه کاری و استدلال را فعال کرده و از مغز در برابر اثرات پیری محافظت می‌کنند.

برای تکمیل کردن یک پازل باید به قطعات مختلف آن نگاه کنید و بفهمید که هر کدام از آن‌ها در کدام قسمت تصویر بزرگ‌تر قرار می‌گیرند. این کار مغز را به چالش کشیده و آن را تمرین می‌دهد.

6. بازی سودوکو

پازل‌های اعداد مانند سودوکو می‌توانند راهی سرگرم‌کننده برای تمرین ذهن و به چالش کشیدن آن است. این بازی‌ها عملکرد شناختی را در بعضی از افراد بهبود می‌بخشند.

در یک مطالعه که روی بزرگسالان 50 تا 93 ساله انجام شد، کسانی که بیشتر از سایرین پازل اعداد را انجام می‌دادند، عملکرد شناختی بهتری داشتند.

7. شطرنج

بررسی مطالعات مختلف نشان می‌دهد که شطرنج و سایر فعالیت‌های شناختی از جمله تمرینات ذهنی عالی هستند و به بهبود در موارد زیر منجر می‌شوند:

• تقویت حافظه
• عملکرد اجرایی که توانایی نظارت و انطباق رفتار به منظور دستیابی به اهداف تعیین شده است
• سرعت پردازش اطلاعات

8. بازی‌های ویدیویی

بعضی از انواع بازی‌های ویدیویی، مانند بازی‌های اکشن، پازل و استراتژیک، باعث بهبود توجه، توانایی حل مسئله و انعطاف‌پذیری شناختی می‌شوند و در نتیجه از جمله تمرینات ذهنی برای تقویت حافظه محسوب می شوند.

9. معاشرت کردن با دیگران

لذت بردن از معاشرت با دوستان می‌تواند یک فعالیت تفریحی و جذاب ذهنی باشد و به حفظ عملکرد شناختی کمک ‌کند. به گفته محققان، افرادی که ارتباطات اجتماعی بیشتری دارند، کمتر دچار زوال شناختی و زوال عقل می‌شوند.

بعضی از فعالیت‌های اجتماعی که ممکن است به تحریک مغز کمک کنند، عبارتند از:

• بحث و گفتگو
• بازی کردن
• شرکت در ورزش‌های گروهی

10. یادگیری مهارت‌های جدید

یادگیری مهارت‌های جدید مغز را به روش‌های مختلف درگیر کرده و به بهبود عملکرد آن کمک می‌کند. یک مطالعه روی افراد سالمند نشان داده است که یادگیری یک مهارت جدید مانند عکاسی می‌تواند عملکرد حافظه را تقویت کند.

11. آموزش یک مهارت‌ جدید به دیگران

یکی از بهترین راه‌ها برای بهبود عملکرد مغز، آموزش یک مهارت به دیگران است. پس از اینکه یک مهارت جدید را یاد گرفتید، باید آن را تمرین کنید. آموزش آن مهارت به دیگران شما را ملزم به توضیح مفهوم و تصحیح اشتباهات می‌کند.

12. سرگرمی‌های جذاب

انجام سرگرمی‌های جدید می‌تواند ذهن را تحریک کرده و مغز را به روش‌های جدید تمرین دهد. سرگرمی‌هایی که به هماهنگی یا چالاکی نیاز دارند، جزء تمرینات مغزی و افزایش حافظه دسته‌بندی می‌شوند و مهارت‌های حرکتی شما را فعال می‌کنند، از جمله:

• بافندگی
• گلدوزی
• طراحی
• رنگ‌آمیزی
• رقصیدن
• یادگیری یک ساز موسیقی

13. گسترش دایره لغات

افزایش دایره واژگان، راه عالی برای گسترش دانش و یک روش تقویت حافظه و تمرین ذهن و مغز محسوب می‌شود. خواندن کتاب، تماشای یک برنامه تلویزیونی یا یادداشت کردن کلمات ناآشنا به افزایش دایره لغات کمک می‌کند.

هنگام مطالعه یک دفترچه همراه خود داشته باشید تا اگر به یک کلمه ناآشنا رسیدید، آن را یادداشت و از فرهنگ لغت برای پیدا کردن معنی آن استفاده کنید.  سپس سعی کنید روز بعد پنج بار از آن کلمه در جملات مختلف استفاده کنید.

14. یادگیری یک زبان جدید

توانایی صحبت کردن به دو زبان ارتباط بین نواحی مختلف مغز را افزایش داده و تقویت می‌کند. به اعتقاد محققان، این پدیده در به تاخیر انداختن شروع بیماری آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل نقش دارد.

15. گوش دادن به موسیقی

گوش دادن به موسیقی‌ای که فرد از آن لذت می‌برد، بخش‌های مختلف مغز را درگیر و به هم مرتبط می‌کند. موسیقی به ایجاد راه حل‌های خلاقانه و افزایش قدرت مغز کمک کرده و باعث بهبود عملکرد شناختی می‌شود.

16. یادگیری یک ساز موسیقی

یادگیری ساز بخش‌هایی از مغز را که مسئول هماهنگی هستند، تمرین می‌دهد. بر اساس تحقیقات، نواختن ساز در مغز جوان به رشد شناختی کمک می‌کند و در محافظت از مغز سالخورده در برابر اختلالات شناختی نقش دارد.

17. مسیر جدیدی را انتخاب کنید

وقتی نوبت به کارهای روزمره می‌رسد، درگیر عادت نشوید. در عوض، سعی کنید برای انجام کارهای مشابه راه‌های جدیدی را امتحان کنید.

18. ورزش منظم

ورزش منظم هم برای مغز و هم برای بدن مفید است. محققان بر این باورند که ورزش برای تقویت حافظه مفید است و می‌تواند شناخت و هماهنگی حرکتی را نیز بهبود بخشد.

19. تای چی

تای چی، نوعی تمرین بدنی است که شامل حرکات آرام بدن، تنفس ریتمیک و مدیتیشن می‌شود. در یک مطالعه، عملکرد و ارتباط قسمت‌های مختلف مغز بین ورزشکاران تای چی و کسانی که این ورزش را انجام نمی‌داند، مقایسه شد.

نتایج به دست آمده نشان داد که تای چی ارتباط بین نواحی مختلف مغز را افزایش می‌دهد و می‌تواند به بهبود توانایی‌های شناختی کمک کرده و میزان از دست دادن حافظه را کاهش دهد.

کلام پایانی

صرف‌نظر از اینکه در چه سنی هستید، تمرکز بر سلامت مغز یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید برای بهبود تمرکز، حافظه و چابکی ذهن خود انجام دهید.

تمرینات مغزی و افزایش حافظه ذهنتان را به چالش می‌کشد، مهارت‌های شناختی شما را تقویت می‌کند و باعث بهبود عملکرد مغز و تقویت ارتباط بین نواحی مختلف آن می‌شود.

میزان لذت‌بخش بودن تمرینات مغزی برای افراد مختلف، متفاوت است؛ بنابراین، بهتر است برای پیدا کردن تمرینات مورد علاقه خود انواع فعالیت‌های تقویت مغز را امتحان کنید.

سوالات متداول