سبک های مختلف مطالعه و درس خواندن | روش‌های جادویی
هر فردی از تکنیک‌های متفاوتی برای مطالعه استفاده می‌کند. ممکن است روش‌هایی که برای یک نفر مفید و کاربردی است، برای فرد دیگری مناسب نباشد.
به همین دلیل بهتر است روش‌های مطالعه و درس‌خواندن بر اساس ویژگی‌های شخصی یک فرد انتخاب شوند. در واقع هیچ رویکرد مطالعاتی موثری وجود ندارد که برای همه به یک اندازه مناسب باشد. هر فردی باید بهترین روش مطالعه و درس خواندن را برای خود انتخاب کند.
ضمن اینکه هر فردی با استفاده از روش مطالعاتی منحصربه‌فرد خود، می‌تواند قدرت یادگیری و ظرفیت حافظه خود را هم ارتقا دهد.
در این مقاله قصد داریم شما را با روش‌های مختلف مطالعه آشنا کنیم. متناسب باشخصیت خود، می‌توانید یکی از این روش‌ها را انتخاب کنید؛ ضمن اینکه با یافتن روش درست درس‌خواندن، میزان اعتمادبه‌نفس شما هم افزایش‌یافته و مهارت‌تان در یادگرفتن مطالب نیز بهبود پیدا می‌کند.
بهترین روش مطالعه و درس خواندن کدام است؟
پیدا کردن بهترین روش مطالعه و درس خواندن فرایندی زمان‌بر است. باید روش‌های مختلف را برای یافتن بهترین روش امتحان کرد، به همین دلیل نمی‌توان چنین کاری را برای شب امتحان گذاشت.
دانش‌آموزان ممکن است از روش‌های یادگیری مختلفی استفاده کنند؛ در برخی موارد بعد از مدتی احساس میکنند روشی که انتخاب کرده‌اند برای آنها موثر نیست.
استفاده از روش مطالعه درست نه‌تنها موجب آسان‌تر شدن فرایند یادگیری می‌شود، بلکه به کسب نمرات بهتر در دبیرستان، دانشگاه و مقاطع دیگر هم کمک می‌کند. در ادامه برخی از روش‌های مطالعه و درس‌خواندن را به شما معرفی می‌کنیم.
1. تکنیک فاینمن
تکنیک فاینمن روشی کارآمد برای فهم سریع مطالب است. این روش بر اساس این ایده طراحی شده است که «اگر می‌خواهید مطلبی را خوب بفهمید، سعی کنید آن را به‌دقت برای خود یا دیگران توضیح دهید.»
در واقع هر فردی با توضیح مطلب به زبان خود سریع‌تر می‌تواند آن را درک کند. مراحل مختلفی برای این روش در نظر گرفته شده که عبارت‌اند از:
- در بالای یک برگه موضوع یا مفهومی را که در حال مطالعه آن هستید، بنویسید.
- سپس آن را با کلمات خود و با صدای بلند توضیح دهید. دقیقا مانند اینکه به شخص دیگری آموزش می‌دهید.
- آنچه نوشتید را مرور کنید. بخش‌هایی را که اشتباه کرده‌اید شناسایی کنید. به یادداشت‌ها یا مطالب خواندنی خود بازگشته و پاسخ صحیح را بیابید.
- در پایان، اگر در نوشته‌هایتان بخش‌هایی وجود دارد که در آن از اصطلاحات فنی یا پیچیده استفاده کرده‌اید، آن را به زبان ساده‌تر بازنویسی کنید.
2. روش SQ3R
روش SQ3R یک تکنیک درک مطلب و بهترین روش مطالعه و درس خواندن است. این روش کمک می‌کند تا مطالب مهم را شناسایی کرده و اطلاعات کتاب درسی را به‌راحتی حفظ کنید.
می‌توان از روش SQ3R برای همه آزمون‌ها استفاده کرد که شامل پنج مرحله است. هریک از این مراحل بخشی از پردازش مطلب را در برمی‌گیرد:
- پیشخوانی
با مرور کلی فصل‌های کتاب و یادداشت‌برداری از هر عنوان شروع کنید. روی نمودارها، عناوین فرعی، تصاویر، کلمات درشت و سایر ویژگی‌های برجسته تمرکز کنید.
- پرسش
سوالاتی را درباره همان فصل تنظیم کرده و از خود بپرسید. برای مثال این فصل درباره چیست؟ من در مورد این موضوع چه می‌دانم؟
- مطالعه دقیق
متن درس را به‌صورت کامل و بادقت بخوانید. به دنبال پاسخ سوالاتی باشید که طراحی کرده‌اید.
- توضیح با کلمات خود
پس از خواندن یک بخش، آنچه را که خواندید با زبان و کلمات خود خلاصه‌نویسی کنید. نکات اصلی را شناسایی کرده و دائما مرور کنید. به تمام سوالات مرحله دوم پاسخ داده و حتی در مورد آنها مطالبی بنویسید.
بیشتر بخوانید: چرا تنبلی می کنم؟ روش های کاربردی برای جلوگیری از تنبلی
- مرور و یادآوری
پس از اتمام هر فصل، با خواندن مجدد متن و یادداشت‌های خود با صدای بلند، دوباره مطالب را مرور کنید. سوالاتی را که طراحی کرده‌اید، بررسی کرده و در صورت نیاز مطالب را دوباره بخوانید.
3. روش PQ4R
این روش، شیوه مفیدی است که به حفظ بهتر مطالب کمک می‌کند. برخی افراد این روش را بهترین روش مطالعه و درس خواندن می‌دانند.
تکنیک PQ4R تقریبا مشابه روش SQ3R است که قبل‌تر درباره آن توضیح دادیم. PQ4R مخفف شش مرحله زیر است:
- پیش مطالعه
قبل از شروع به خواندن مطلب، اطلاعاتی درباره موضوع پیدا کنید. مطالب را مرور کرده و فقط متن های‌لایت شده سرفصل‌ها، متن‌های برجسته و زیرعنوان‌ها را بخوانید.
- پرسش
از خود سوالات مرتبط با موضوع را پرسیده و در مورد پاسخ آنها فکر کنید. به‌عنوان‌مثال: از این بخش چه چیزی یاد می‌گیرم؟ من در مورد این موضوع چه اطلاعاتی دارم؟
بیشتر بخوانید: چه جوری پیشرفت کنم؟ تکنیک آدم‌های موفق
- بخوانید
اطلاعات یک بخش را بادقت خوانده و سعی کنید پاسخ سوالات خود را پیدا کنید.
- بازبینی کنید
آیا به همه سوالات خود پاسخ داده‌اید؟ اگر هنوز سوالاتی بی‌پاسخ باقی‌مانده است، برگردید و با بررسی و بازبینی بیشتر مطلب، پاسخ را پیدا کنید. با این روش دائم به خود بازخورد دهید که تا چه میزان موضوع و سوالات مختلف را درک کرده‌اید.
- توضیح با کلمات خود
مطالبی که به‌تازگی خوانده‌اید را با صدای بلند و هرطور که راحت هستید، تکرار کنید. یا خلاصه‌ای از اطلاعات را بنویسید.
- مرور و یادآوری
مطالبی که خوانده‌اید را یکبار دیگر مرور کرده و به هر سوالی که هنوز پاسخ داده نشده است، پاسخ دهید.
4. تکنیک THIEVES
این تکنیک یکی دیگر از تکنیک‌هایی است که در دسته بهترین روش مطالعه و درس خواندن قرار دارد.
این روش به شما کمک می‌کند تا بهتر مطالب را درک کرده و مطالعه باکیفیت‌تری داشته باشید. تکنیک THIEVES هفت مرحله دارد:
- عنوان را مطالعه کنید.
- سرفصل‌ها را نگاه کنید.
- مقدمه را مرور کنید.
- به نحوه شروع مطالب در هر بخش نگاهی بیندازید.
- به تصاویر و کلمات برجسته دقت کنید.
- سوالات انتهای هر فصل را بخوانید و پاسخ دهید.
- در حین انجام این مراحل به سوالات مختلفی که برایتان مطرح می‌شود پاسخ دهید. سپس شروع به خواندن متن کنید.
چگونه مطالعه کارآمدتری داشته باشیم؟
برای اینکه بتوانید مطالعه موثر و کارآمدتری داشته باشید، لازم است به برخی نکات توجه کرده و در مطالعه خود از آنها استفاده کنید.
1. یادداشت‌های خود را مرور و اصلاح کنید
سعی کنید در خانه یادداشت‌های خود را مرور کرده و در صورت ناقص بودن آنها را تکمیل کنید.
برای این کار می‌توانید یادداشت‌های هم‌کلاسی‌های خود را بگیرید. با انطباق یادداشت‌های خود و دیگران، متوجه می‌شوید که کدام مطالب را از دست‌داده یا به‌اشتباه یادداشت کرده‌اید.
اگر مفاهیمی در یادداشت‌های شما وجود دارد که متوجه آنها نمی‌شوید، از استاد خود کمک بگیرید.
ضمن اینکه بازنویسی مطالب کمک می‌کند تا اطلاعات بهتر در حافظه‌تان ثبت شود.
2. طبق برنامه‌ریزی مشخص شده، حرکت کنید
شاید بتوان بهترین روش مطالعه و درس خواندن را داشتن برنامه‌ریزی منظم دانست. داشتن برنامه روزانه و اجرای آن کمک می‌کند تا سریع‌تر و با نظم بیشتری به اهداف خود برسید. ضمن اینکه تمرکز بیشتری بر اوضاع خواهید داشت.
برای داشتن برنامه‌ریزی صحیح، به نکات زیر توجه کنید:
- برنامه هفتگی خود را مشخص کنید.
- در زمان مقرر کار را به اتمام برسانید.
- هر شب قبل از خواب، برنامه روز بعد را تنظیم کنید. به‌خاطر داشته باشید که بیدارشدن با برنامه باعث بهره‌وری بیشتر فرد می‌شود.
- کارهای خود را به‌صورت تک‌به‌تک مرور کنید.
زمان‌هایی که قصد انجام تکالیف خاصی دارید را در تقویم خود علامت بزنید.
3. ورزش کنید
ورزش فعالیت مغز را بیشتر کرده و سرعت و کیفیت یادگیری را افزایش می‌دهد.
به این صورت که از طریق ورزش سلول‌های مغزی تقویت شده و آمادگی بیشتری برای دریافت اطلاعات جدید دارد. همچنین ورزش کیفیت خواب را بیشتر کرده و در هنگام مطالعه مغز را آماده‌تر و هوشیارتر می‌کند.
4. از عوامل حواس‌پرتی دوری کنید
عوامل حواس‌پرتی در همه‌جا وجود دارند و به‌صورت مداوم توجه را از مطالعه پرت میکنند.
این عوامل می‌توانند مواردی مانند تلفن همراه، رسانه‌های اجتماعی، دوستان، صدا و موارد دیگر باشند.
باید بدانید که چگونه از این عوامل فاصله بگیرید. برای مثال اگر می‌دانید حضور در جمع دوستان باعث می‌شود که حواس شما پرت شده و نتوانید مطالعه مفیدی داشته باشید، از نشستن کنار آنها خودداری کنید.
همچنین در هنگام مطالعه تلفن همراه خود را خاموش کرده و دور از دسترس خود قرار دهید. به‌طورکلی از هر چیزی که باعث حواس‌پرتی شما می‌شود دوری کنید.
بیشتر بخوانید: آیا من تنبلم یا افسرده؟ فرق تنبلی و افسردگی
5. در فاصله‌های زمانی مشخص، استراحت کنید
در زمان مطالعه از استراحت‌کردن غافل نشوید. مطالعه بدون داشتن زمانی برای استراحت، می‌تواند بیهوده و زیان‌بار باشد.
نداشتن استراحت کافی موجب کاهش سطح عملکرد مغز شده و ورود اطلاعات به آن به‌خوبی انجام نمی‌شود.
بعد از هر 50 دقیقه درس‌خواندن، 10 تا 15 دقیقه استراحت کنید. در این زمان از جای خود بلند شده و حرکات کششی انجام دهید و بهتر است از خوراکی‌های مقوی استفاده کنید.
در هنگام درس خواندن چه اشتباهاتی رخ می‌دهد؟
اکثر دانش‌آموزان هرگز یاد نگرفته‌اند که چگونه برای امتحانات و آزمون‌ها درس بخوانند.
بیشتر مواقع دانش‌آموزان فکر میکنند در حال مطالعه مؤثر هستند. این در حالی است که روش‌هایی مورد استفاده آنها مفید نیستند. در ادامه به برخی اشتباهاتی که افراد در حین مطالعه به آنها دچار می‌شوند، اشاره می‌کنیم.
حفظ کردن، به‌جای درک مطلب
اغلب اوقات دانش‌آموزان به‌جای درک مطالب شروع به حفظ کردن آنها میکنند. حفظ کردن در مقاطع پایین‌تر می‌تواند موثر و مفید باشد. درحالی‌که در کلاس‌های بالاتر نتیجه معکوس می‌دهد.
حفظ‌کردن مطالب بدون درک مفهوم آنها موجب می‌شود با تغییر نوع پرسش، فرد دچار مشکل شود. توضیح‌دادن مطالب با صدای بلند، با کلمات خود و همچنین آموزش به دیگران، نمونه‌های عالی از استراتژی‌های مطالعه هستند که به درک بهتر مطالب کمک میکنند.
وابسته بودن به معلم
بسیاری از دانش‌آموزان تصور میکنند که حاضر شدن در کلاس و توضیحات معلم برای آمادگی در آزمون‌ها کافی است.
مطالبی که معلمان ارائه می‌دهند، برای امتحانات مهم ولی کافی نیستند. دانش‌آموز باید بیاموزد که مطالب را درک کند.
نداشتن برنامه
یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات دانش‌آموزان آن است که بدون این که بدانند اولویت‌هایشان چیست، شروع به مطالعه میکنند.
قبل از شروع به مطالعه باید بدانید که می‌خواهید روی چه چیزی تمرکز کرده و از کدام استراتژی مطالعه استفاده کنید.
دیر شروع‌کردن
بسیاری از دانش‌آموزان برای امتحانات نهایی از چند روز قبل از آزمون، مطالعه را آغاز میکنند. در نظر داشته باشید که مطالعه برای امتحانات، معمولا به زمان بیشتری نیاز دارد؛ بنابراین باید زودتر شروع کنید.
در نهایت اگر فکر می‌کنید استرس روی کیفیت کارتان تاثیر می‌گذارد، استرس چیست؟ مهم‌ترین علائم و راه‌های درمان استرس را بخوانید.
کلام آخر، بهترین روش مطالعه و درس خواندن چیست؟
همان‌طور که گفته شد بهترین روش مطالعه و درس خواندن برای هر فرد متفاوت است.
برای پیداکردن یک روش مطالعه خوب و موثر باید شیوه‌های مختلف را امتحان کنید. یک روش مطالعه موثر می‌تواند سطح تحصیلی و اعتمادبه‌نفس فرد را بهبود دهد.
برای اینکه مطالعه کارآمدی داشته باشید، بهتر است از تکنیک‌های مختلفی استفاده کنید. با گذشت زمان متوجه خواهید شد که کدام‌یک از روش‌ها مناسب شما است. البته ممکن است متناسب با ویژگی‌های شخصیتی خود، روش دیگری را ابداع کنید.
ضمن اینکه در کنار استفاده از تکنیک مناسب برای مطالعه و درس خواندن، از عوامل پرت‌کننده حواس و همچنین کمال گرایی دوری کنید. از همه مهم‌تر برنامه‌ریزی داشته باشید. بدون برنامه‌ریزی هرگونه تکنیکی برای مطالعه و درس خواندن بی‌فایده است.
