از نظر شما رهبری چیست؟ چقدر درباره مفهوم رهبری و وظایف کاری آن می‌دانید؟ فرق رهبر با مدیر چیست؟ شما یک رهبر ماهر هستید یا نه؟ چه نقاط ضعف و قوتی دارید؟ چگونه می‌توانید یک رهبر بهتر شوید؟
در این مطلب از ایده آل مگ به پرسش‌های شما پاسخ داده می‌شود و کوشش می‌شود تا نکاتی کلیدی برای بهتر شدن توانایی‌های مدیریتی شما آورده شود تا به قله‌های بیشتر و مرتفع‌تری دست پیدا کنید.
رهبری چیست؟
رهبری به معنای مدیریت یک گروه برای تصمیم‌گیری صحیح، الهام بخشیدن به افراد و هدایت آنها در راه رسیدن به یک عملکرد باکیفیت است.
در این فرایند، رهبر هم تیم را اداره می‌کند و هم برای رسیدن به یک هدف مشترک برنامه‌ریزی می‌کند. در واقع می‌توان گفت رهبر کسی است که قدرت تأثیرگذاری بر افراد، گروه‌ها و سازمان‌ها را دارد.
به عبارت دیگر، در هر گروه یا سازمانی که تعدادی از افراد برای رسیدن به یک هدف مشترک فعالیت می‌کنند، وجود رهبر ضروری است. به‌طورکلی قدرت رهبری، قدرت ادغام و اتحاد است. با حضور یک رهبر خوب، استعدادهای افراد به بهترین شکل شکوفا شده و بهترین نتیجه را از فعالیت خود خواهند گرفت.
برای اینکه یک رهبر بتواند مدیریت موفقی داشته باشد باید بتواند در بین اعضای گروه اعتمادبه‌نفس و انگیزه ایجاد کند.
رهبر کیست؟
رهبر کسی است که مدیریت افراد یک گروه را بر عهده دارد و با توجه به نظر افراد گروه انتخاب می‌شود. رهبران افرادی هستند که چشم‌اندازی برای آینده دارند و افراد تیم برای پیشبرد بهتر کارها از آنها پیروی می‌کنند.
رهبری یک مؤلفه اساسی برای موفقیت در زمینه‌های مختلف است. به عنوان مثال، رهبری را می‌توان به‌عنوان توانایی فرد برای تأثیرگذاری بر دیگران برای رسیدن به اهداف خاص تعریف کرد. باید در نظر داشت که رهبری گروه یک فرایند عمل محور است که شامل ایجاد انگیزه و تأثیرگذاری بر افراد است.
رهبران قدرت زیادی در شکل‌دادن به آینده یک سازمان دارند. آنها می‌توانند بر نحوه تفکر، احساس و عمل دیگران تاثیر زیادی بگذارند. در این صورت عملکرد او می‌تواند برای دیگران الهام‌بخش و کاربردی باشد.
برای مثال یک رهبر خوب کسی است که سعی می‌کند الگوهای مثبتی برای دیگران قرار دهد تا از آنها پیروی کنند. او هرگز از پیروانش نمی‌خواهد کاری را انجام دهند که خودش مایل به انجام آن نیست.
وظایف اصلی رهبر چیست؟
رهبر یک گروه دارای وظایفی است که اگر به‌صورت صحیح انجام گیرند باعث رشد و پیشرفت گروه می‌شود. این وظایف شامل موارد زیر هستند:
1. ایجاد انگیزه و هدف
رهبر وظیفه دارد اعتمادبه‌نفس را در گروه خود ایجاد کرده و در جهت حفظ آن تلاش کند. همچنین از رهبر انتظار می‌رود که بتواند برای تعیین اهداف گروه، عملکرد و سیاست خلاقانه‌ای را به کار گیرد.
2. حفظ هماهنگی
در مبحث رهبری چیست؟ یکی دیگر از وظایف مهم یک رهبر، ایجاد و حفظ هماهنگی در بین افراد گروه است. رهبر باید سعی کند تا منافع افراد را با منافع گروه تطبیق داده و برای تحقق اهداف مشترک، از همکاری داوطلبانه تیم، به بهترین شکل استفاده کند.
اینکه یک رهبر کیست؟ تا حد زیادی به وظایف آن بستگی دارد. از دیگر وظایف یک رهبر این است که در همه مسایل باید ابتکار عمل را به دست بگیرد. رهبر نباید برای تصمیم‌گیری و قضاوت به دیگران وابسته باشد.
4. ایجاد پیوند بین اعضای گروه
رهبر گروه نقش اساسی در ایجاد پیوند و رابطه بین اعضای گروه دارد. او باید تلاش کند تا با به کارگیری سیاست‌های مدیریتی، روابط افراد تیم را مدیریت کند. رهبر زمانی می‌تواند در این نقش موثر باشد که به‌عنوان حافظ واقعی منافع افراد گروه خود عمل کند.
رهبر از دید رهبران برجسته
در ادامه بحث رهبری چیست؟ باید بدانید که اگرچه یک راه مشخص برای رهبری موثر تیم وجود ندارد، اما چندین ویژگی مشترک در بین رهبران و مدیران موفق وجود دارد.
رهبر باید بتواند تصمیمات دشواری گرفته، تیم خود را با اهداف مشترک هماهنگ کرده و به سمت موفقیت هدایت کند. در اینجا با نظرات افراد برجسته در زمینه مدیریت و رهبری گروه آشنا خواهیم شد.
آلفورد و بیتی: «رهبری توانایی انجام اقدامات مطلوب است. اقداماتی که از طریق گروهی از پیروان به‌صورت کاملا داوطلبانه و بدون استفاده از اجبار انجام می‌شود.»
جیم جی کری بین: «رهبری فرایندی است شامل تأثیرگذاری بر یک گروه، در یک موقعیت و شرایط خاص، در یک مقطع زمانی معین. این فرایند افراد را تحریک می‌کند تا با میل خود برای دستیابی به اهداف سازمان تلاش کنند.»
دوبین: «رهبری اعمال اقتدار و تصمیم‌گیری است.»
جورج آر. تری: «رهبری فعالیتی است که بر افراد تاثیر می‌گذارد تا با میل خود برای اهداف گروه تلاش کنند.»
کونتز و اودانل: «رهبری توانایی یک مدیر برای ترغیب زیردستان به فعالیتی با اعتمادبه‌نفس بالا است.»
رهبری چه فرقی با مدیریت دارد؟
رهبری و مدیریت اصطلاحاتی هستند که به طور اشتباه مترادف در نظر گرفته می‌شوند. یک رهبر، نیازی به هیچ‌گونه موقعیت مدیریتی ندارد. درحالی‌که یک مدیر فقط در شرایطی می‌تواند به‌عنوان مدیر فعالیت کند که دارای ویژگی‌های رهبری بوده و بر اساس موقعیت خود رهبری گروه را برعهده گیرد.
باید بدانید که یک فرد به‌واسطه ویژگی‌هایی که در خود دارد می‌تواند رهبر باشد. درک این مساله مهم است که همه مدیران رهبر هستند، درحالی‌که همه رهبران مدیر نیستند.
تمامی سازمان‌ها برای بهره‌وری بهینه به یک رهبر قدرتمند نیاز دارند. در پاسخ به این سوال که رهبر کیست؟ باید بگوییم که رهبر فردی است که بر رفتار و کار دیگران در تلاش‌های گروهی، برای دستیابی به اهداف مشخص در یک موقعیت خاص، تأثیر می‌گذارد. یک مدیر باید دارای ویژگی‌های رهبری باشد.
آیا رهبری قابل‌آموزش است؟
یکی از رایج‌ترین سوالات در مبحث رهبر کیست؟ این است که رهبران متولد می‌شوند یا ساخته می‌شوند؟ در جواب باید بگوییم هیچ نوزادی وجود ندارد که توانسته باشد تیمی را رهبری کند یا شرکتی را تاسیس کند؛ بنابراین رهبری را می‌توان آموزش داد و یاد گرفت.
با این وجود برخی از افراد بیشتر از دیگران استعداد رهبری دارند. به طور کلی استعداد رهبری به‌صورت قابل‌توجهی توسط برخی از ویژگی‌هایی که در اوایل زندگی آشکار شده‌اند، تقویت می‌شود.
افراد باهوش هیجانی بالا در برابر استرس و فشار انعطاف‌پذیرترند. به همین دلیل این افراد به نوبه خود در برابر فشارهای ناشی از مسایل مختلف مقاوم‌تر هستند. افراد باهوش تخصص بیشتری کسب کرده و در حل مشکلات بهتر عمل می‌کنند. افراد باانگیزه خود را به چالش می‌کشند و مسوولیت کارها را به عهده می‌گیرند. افراد همدل به دلیل توانایی خود در ارتباط با دیگران بهتر می‌توانند دیگران را درک کرده و با آنها ارتباط برقرار کنند.
چگونه رهبر خوبی باشیم؟
رهبری یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مدیریت است. یک مدیر واقعی، باعث می‌شود تا سازمان موفقیت، همکاری و کارایی بیشتری داشته باشد. در ادامه مبحث رهبر کیست؟ باید بدانید برای اینکه مدیر خوبی باشید باید اصول زیر را رعایت کنید:
اهداف سازمانی را به طور دقیق مشخص کنید.
منابع ضروری برای انجام کار مانند زمان، دانش و تجهیزات را در اختیار کارکنان قرار دهید.
اعضای تیم را تشویق کرده و سعی کنید در دستیابی به اهداف از توانایی آنها حمایت کنید.
مطمئن شوید که کارمندان برای انجام وظایف خود مشکلی نداشته باشند.
از ارتباط مناسب و موثر با همکاران خود غافل نشوید.
سعی کنید به‌جای منتقد، مربی باشید و در صورت بروز هرگونه مشکل، با رفتار دوستانه با کارمندان خود صحبت کنید.
علاوه بر ایجاد فضای صمیمی و دوستانه در محیط کار، به صحبت‌های کارمندان گوش داده و آنها را درک کنید. سعی کنید روحیه تیمی و حس موفقیت را در بین کارمندان به‌عنوان یک تیم توسعه دهید.
الزامات شغلی، تیمی و همچنین الزامات فردی افراد را برآورده کنید.
در زمان موفقیت، تلاش‌های کارمندان و گروه خود را به رسمیت شناخته و آنها را برای هیچ شکستی سرزنش نکنید.
برای انجام کارها به دنبال روش‌های مقرون‌به‌صرفه و کارآمد باشید.
یک رهبر خوب این حرف‌ها را نمی‌زند
در مبحث رهبر کیست؟ نحوه برخورد رهبر با اعضای گروه اهمیت زیادی دارد. یک رهبر موفق برای برقراری ارتباط با تیم خود باید به برخی نکات توجه کرده و در استفاده از جملات خود دقت کند.
1. چقدر مرخصی می‌گیرید؛ به فکر کارکردن باشید
اگر فردی از کارفرمای خود درخواست مرخصی کرده و با چنین جملاتی مواجه شود، ممکن است احساس گناه کند. در عوض سعی کنید با لحن دوستانه با او صحبت کنید. برای مثال بگویید این که بین کار و زندگی تعادل داشته باشید اهمیت زیادی دارد، اینکه سعی می‌کنید برای خودتان وقت بگذارید ارزشمند است و امیدوارم در مرخصی اوقات خوبی داشته باشید.
2. هر چیزی که می‌گویم انجام دهید؛ اینجا من رییس هستم
به‌عنوان یک رهبر باید بدانید که استفاده از عبارت بالا در هنگام صحبت با تیم، بی‌احترامی به آنها است. اگر کارمند در انجام کاری به مشکل خورده است و نمی‌داند چه کاری انجام دهد، جزییات بیشتری ارائه کنید. سعی کنید به آنها نشان دهید انجام کاری که درخواست کرده‌اید چه فایده‌ای برای آنها و تیم خواهد داشت.
3. من از شما ناامید شده‌ام
این عبارت باعث می‌شود تا افراد احساس کنند مانند یک کودک با آنها برخورد می‌شود. اگر در کار مشکلی پیش‌آمده است، سعی کنید بگویید: «پروژه‌ای که انجام شده، مشکلاتی دارد، من می‌دانم که کار شما عالی است، امیدوارم در کارهای بعدی بیشتر دقت کنید.»
کلام آخر، رهبری چیست؟
دانستن اینکه رهبری چیست؟ یا رهبر کیست؟ به افراد کمک می‌کند تا بیشتر با این واژه و وظایف آن آشنا شوند. یک رهبر موفق باید سعی کند تا برای موثر بودن در زمینه رهبری تحقیق کرده و با استفاده از اطلاعات به دست آورده، عملکرد خود را بهبود بخشد. برای اینکه یک رهبر خوب باشید باید تلاش کنید تا با اعضای تیم روابط بهتری داشته باشید. داشتن رابطه رسمی و درعین‌حال دوستانه می‌تواند کلید اصلی موفقیت در رهبری تیم باشد.
