چگونه با درس گرفتن از اشتباهات، آن ها را تکرار نکنیم؟
همه ما در طول زندگی دچار اشتباهات زیادی شده‌ایم. برخی از آن‌ها برای ما بسیار مخرب بوده و برخی حتی آسیب زیادی را به اطرافیان و زندگی آن‌ها وارد کرده است. از گذشته گفته‌اند که انسان جایزالخطاست! به این معنی که ما انسان هستیم و اشتباه کردن هم بخشی از زندگی ما را تشکیل می‌دهد؛ بنابراین هیچ‌یک از انسان‌ها از اشتباه در امان نبوده و حتی ممکن است، اشتباهات را بارها تکرار کنند.
آنچه باعث ایجاد نگرانی می‌شود، تکرار آن‌ها و درس نگرفتن از اتفاقات است. یکی از راه‌هایی که می‌توانیم از تکرار اتفاقات ناخوشایند جلوگیری کنیم، درس گرفتن از اشتباه است. در این مطلب از مجله ایده آل مگ، می‌خواهیم یاد بگیریم که چگونه از اشتباهات خود درس گرفته و آن‌ها را تکرار نکنیم.
تعریفی از اشتباه
اشتباه درواقع، به معنای یک تصمیم یا عمل نادرست و ناخوشایند است که می‌تواند تبعات فراوانی برای افراد به همراه داشته باشد. اشتباهات به دلایل مختلفی رخ می‌دهند؛ ازجمله کمبود اطلاعات در زمینه‌ای خاص، بی‌توجهی به جزییات یا قضاوت نادرست، نارضایتی از خود و عزت‌نفس پایین.
در برخی موارد، اشتباهات باعث ایجاد شکست می‌شوند؛ اما همیشه قرار نیست که اشتباه، پیامد مخربی داشته باشد. یکی از راه‌هایی که می‌تواند از شکست فرد پس از اشتباه جلوگیری کند، درس گرفتن از آن است. پس باید به‌جای سرزنش خود، از تجربیات استفاده کرده و اشتباهات را جبران کنیم؛ در‌این‌صورت، آینده بهتری را برای خود رقم خواهیم زد.
اشتباه به معنی شکست نیست!
آنچه بسیار اهمیت دارد، این است که بدانیم شکست و اشتباه با یکدیگر فرق دارند. اشتباه و شکست، دو مفهوم کاملا جدا از هم هستند. همه ما در طول روز، ممکن است مرتکب اشتباهات متعددی شویم. این به معنای آن نیست که اشتباهات پیش‌آمده، عواقب جدی مانند شکست را به همراه خواهند داشت؛ بلکه با هر بار خطا و درس گرفتن از اشتباهات، زمینه رشد فرد فراهم شده و سریع‌تر به هدف موردنظر می‌رسد.
زمانی که سعی می‌کنیم بر روی اشتباهات خود به‌عنوان فرصتی برای یادگیری تمرکز کنیم، احتمال اینکه در طولانی‌مدت دچار شکست شویم، کمتر خواهد‌‌بود. نکته بسیار مهم این است که شکست با موفقیت رابطه مستقیم دارد. زمانی که به دلایل مختلف، از هدف اصلی خود دور می‌شویم، ممکن است احساس شکست کنیم. علت اصلی این حس، نوع تصوری است که هریک از ما نسبت به هدف موردنظر خود داریم.
در بسیاری موارد، چیزی که می‌تواند برای یک نفر شکست باشد، ممکن است برای دیگری موفقیت تلقی شود. درنتیجه برای افراد مختلف، متناسب با نوع نگرش و سبک زندگی آن‌ها، معنای شکست متفاوت خواهد بود. آنچه اهمیت دارد، این است که شکست همیشه از اشتباهات ناشی نمی‌شود و اینکه در برخی موارد، نمی‌توان از بروز شکست جلوگیری کرد.
آیا حق داریم اشتباه کنیم؟
همه ما در زندگی دچار اشتباهات گوناگونی می‌شویم؛ بنابراین اشتباه‌کردن یک امر طبیعی در زندگی انسان‌ها محسوب می‌شود. درواقع وقوع اشتباه یک مسئله عادی است و بدون آن هرگز نمی‌توان به موفقیت‌های بزرگ رسید. به‌عنوان‌مثال، ممکن است برای رسیدن به هدف خود، مسیر تازه‌ای کشف کرده و باقدرت به سمت آن پیش‌بروید. اگر مسیر را اشتباه رفته یا در این مسیر با شکست مواجه شدید، نباید خود را سرزنش کنید.
این موضوع زمینه موفقیت‌های آینده شما را فراهم می‌کند. بهتر است بدانید هرچقدر بیشتر اشتباه کنید، راه یادگیری برای شما هموارتر خواهد بود. برای مثال، همه می‌دانند که اگر کسی بخواهد اسکیت سواری یاد بگیرد، چندین بار زمین خواهد خورد. زمین خوردن‌های مکرر است که از فردی مبتدی یک اسکیت سوار حرفه‌ای می‌سازد.
البته این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که شما درس گرفتن از اشتباهات خود را، یاد گرفته باشید. یکی از مهم‌ترین علت تکرار اشتباهات، عدم توجه به تجربیات است. زمانی که از اشتباهات خود درس نگرفته و برای جبران آن تلاشی نکنید، استرس و نگرانی زیادی به شما تحمیل خواهد شد. همچنین در برخی موارد، ممکن است دیگران اعتماد خود را نسبت به شما از دست بدهند. به‌یاد داشته باشید که یک فرد باهوش اشتباه می‌کند، از آن درس می‌گیرد و هرگز تکرارش نمی‌کند.
علت تکرار اشتباه چیست؟
ممکن است، گاهی اوقات احساس کنید که محکوم‌به تکرار اشتباهات مشابه و پی‌درپی هستید؛ اما آنچه زمینه ایجاد چنین اتفاقی را فراهم کرده و شما را عقب می‌اندازد، ترس و پشیمانی است. باید سعی کنید به‌دور از هرگونه ترس و نگرانی، عبرت‌گرفتن از اشتباه‌ها را سرلوحه زندگی خود قرار دهید.
افراد در مواجهه با اشتباهات، به دودسته تقسیم می‌شوند. برخی به‌شدت دچار تنش شده و خود را تحت‌فشار قرار می‌دهند؛ برخی افراد هم بدون درنظرگرفتن خسارت ناشی از اشتباه، به مسیر خود ادامه داده و اشتباهات را به‌طور‌دائم تکرار می‌کنند. بهتر است در زمان شکست یا اشتباه، حد تعادل را در نظر بگیرید و بدون اینکه خود را دچار تنش کنید، جوانب اشتباه را بسنجید.
در این صورت، با آرامش از اتفاق رخداده درس گرفته و مسیر درست را انتخاب خواهید کرد. بهترین راه برای موفقیت در این امر و درس گرفتن از اشتباهات، این است که ویژگی‌های مثبت خود را بررسی کرده و تمرکز‌تان را بر روی تقویت این ویژگی‌ها قرار دهید.
علت تکرار اشتباهات چیست؟
گفته می‌شود که ما از اشتباهاتمان درس می‌گیریم؛ اما گاهی اوقات، تجربه ثابت کرده است که ما نه‌تنها به بد و خوب موضوع واقف نمی‌شویم؛ بلکه آن‌ها را تکرار هم می‌کنیم. همه ما خیلی زود یاد گرفته‌ایم که اگر به اجاق‌گاز دست بزنیم، می‌سوزیم. به همین دلیل از کودکی از آن فاصله گرفته و در بزرگسالی هم بااحتیاط از آن استفاده می‌کنیم. دلیل این موضوع آن است که مغز بر‌اساس تجربیات گذشته، به محرک‌های دردناک فیزیکی پاسخ تهدید می‌دهد؛ به همین دلیل در زمان استفاده از اجاق‌گاز، احتیاط را در نظر گرفته و با دقت بیشتری رفتار می‌کنیم.
علت تکرار اشتباهات چیست؟
اما زمانی که صحبت از تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی، رفتار و تفکر به میان می‌آید، افراد اشتباهات زیادی را مرتکب می‌شوند. چه‌بسا بسیاری از این اشتباهات را بارها در طول زندگی تکرار می‌کنند؛ به‌عنوان‌مثال، به‌تعویق انداختن کارها تا آخرین لحظه، دیر رسیدن به‌قرار ملاقات، قضاوت دیگران و جواب‌دادن قبل از فکرکردن، مواردی از‌این‌دست هستند. در ادامه این بخش، شما را با برخی از دلایل تکرار اشتباهات آشنا می‌کنیم.
پردازش اطلاعات در مغز
یکی از مهم‌ترین دلایل تکرار اشتباهات، به الگوهای رفتاری و فکری مربوط می‌شود. این الگوها، میان‌برهایی هستند که به افراد در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با مسائل مختلف زندگی، کمک می‌کنند. ازآنجایی‌که پردازش اصلی اطلاعات در مغز رخ می‌دهد، هرگونه تغییر در الگوهای ایجادشده، می‌تواند موجب بروز خطا و اشتباهاتی در رفتار و افکار یک شخص شود؛ بنابراین گاهی، افراد بدون درنظرگرفتن عواقب کار، اشتباهات خود را چندین مرتبه تکرار می‌کنند.
همه ما به‌عنوان انسان از داده‌های پراکنده محیط، نتیجه‌گیری کرده و برای حفظ بیشتر انرژی، از میان‌برهای شناختی برای ایجاد نسخه‌ای از واقعیت، استفاده می‌کنیم. این مسئله سبب می‌شود تا جریان اطلاعات ورودی کاهش‌یافته و مسائل قبلی را به شکل‌های مختلف به‌هم ارتباط دهیم. در‌این‌صورت، شکاف میان مسائل را به کمک اطلاعاتی که از قبل داشته‌ایم پر می‌کنیم؛ به همین دلیل، انسان‌ها تمایل دارند بدون توجه به الگوهای موجود و غیر‌موجود، به مواردی تکراری و اطلاعات ناشی از آن‌ها، توسل کنند. در این صورت، انرژی کمتری صرف شده و فرد طبق الگوهای قدیمی رفتار خود را ادامه خواهد داد؛ بنابراین، گاهی نمی‌توان انتظار داشت که فرد، درس‌گرفتن از اشتباهات را سرلوحه زندگی خود قرار دهد.
سوگیری تایید
بر‌همین‌اساس، می‌توان گفت که مغز انسان برای تغییر میان‌برهایی که قبلا ساخته، تلاش شناختی زیادی نیاز دارد. حتی زمانی که از تکرار اشتباهات خود، آگاه هستیم، به‌احتمال‌زیاد به همان الگوهای فکری و رفتاری قبلی بازمی‌گردیم. این مسئله در روان‌شناسی، سوگیری تایید نامیده می‌شود؛ به این معنا که افراد تمایل دارند به باورهای قبلی خود اعتماد و تکیه کرده و از هرگونه پذیرش تغییر، اجتناب کنند.
در برخی مواقع انسان‌ها به الگوهای رفتاری خاصی پایبند می‌شوند. در این صورت اشتباهاتی را به دلیل نتایج مطلوبی که در گذشته برایشان به همراه داشته، انجام می‌دهند. در بسیاری از موارد، این اثرات زمینه‌ای را فراهم می‌کنند که افراد به باورهای خود بیشتر پایبند باشند.
اشتباه‌کردن در حین انجام کارهای خاص
محققان در سال 2016 آزمایشی طراحی کردند که در آن، میمون‌ها و انسان‌ها باید نقاط متحرک را روی صفحه، تماشا کرده و جهت دقیق حرکت بعدی را قضاوت می‌کردند. پس از انجام این آزمایش، مشخص شد که هم انسان و هم میمون بعد از یک‌مرتبه اشتباه، عملکردشان کند می‌شود. درواقع می‌توان گفت که هرچه میزان خطا بزرگ‌تر باشد، کندی عملکرد پس از اشتباه، طولانی‌تر خواهد شد. طبق بررسی‌ها دلیل این رخداد، انبوه زیاد اطلاعاتی است که هم‌زمان در مغز، در‌حال پردازش است.
هرچه حجم اطلاعات و تنوع آن‌ها بیشتر باشد، کیفیت و سرعت عملکرد افراد هم کاهش پیدا خواهد کرد. طبق این بررسی، میان‌برهای شناختی، این توانایی را دارند که از ورود اطلاعات جدیدی که مانع از تکرار اشتباهات می‌شوند جلوگیری کنند.
به‌طورکلی می‌توان گفت که اگر در حین انجام یک فعالیت خاص مرتکب اشتباه شویم، کمک از گذشته باعث می‌شود که در‌صورت انجام دوباره همان فعالیت، اشتباه خود را تکرار کنیم.
یادآوری مسائل گذشته
گروه دیگری از محققان در سال 2016 آزمایشی طراحی کردند که در آن، شکست‌ها و موفقیت‌های گذشته افراد مورد مطالعه را، به آن‌ها یادآوری می‌کردند. نتیجه این بررسی نشان داد، زمانی که موفقیت‌های گذشته افراد به آن‌ها یادآوری می‌شود، احتمال تکرار همان رفتارها بیشتر خواهد شد. این در حالی است که وقتی افراد به یاد شکست‌های زندگی خود می‌افتند یا از آن‌ها آگاه می‌شوند، کمتر احتمال دارد که الگوی رفتاری را که منجر به شکست شده، تغییر داده یا اصلاح کنند.
دلیل این اتفاق را می‌توان این‌گونه بیان کرد که افراد با فکرکردن به شکست‌های خود درگذشته، احساس ناراحتی می‌کنند. در این حالت، به‌احتمال‌زیاد رفتاری را انجام می‌دهند که برایشان آشنا باشد؛ به‌علاوه، رفتاری را انتخاب می‌کنند که با آن احساس راحتی کرده و کمتر مضطرب شوند.
بنابراین مغز ما نسبت به اطلاعات و الگوهایی که درگذشته استفاده کرده، صرف‌نظر از اینکه منجر به خطا شده است یا خیر، سوگیری دارد. در چنین شرایطی نیز نمی‌توان انتظار داشت که فرد به‌خوبی قادر به درس‌گرفتن از اشتباهات خود باشد.
درس گرفتن از اشتباهات با 5 راه ساده
همان‌طور‌که گفته‌شد، درس گرفتن از اشتباهات، از مهم‌ترین موضوعاتی است که هر فرد باید در زندگی به آن توجه کند. اگر سعی کنیم از خطاها و اشتباهات خود درس بگیریم، می‌توانیم از تکرار مجدد آن‌ها تا حد زیادی جلوگیری کنیم. به‌طورکلی تکرار اشتباهات باعث می‌شود تا اعتمادبه‌نفس فرد، تا حد زیادی کاهش پیدا کند. همچنین در برخی موارد، فرد خود را شکست‌خورده و ناکام در‌نظر می‌گیرد.
به همین علت، عبرت‌گرفتن از اشتباه‌ها می‌تواند به افراد کمک کند تا عزت نفس خود را تقویت کرده و خود را فردی موفق و با اعتمادبه‌نفس بدانند. در این بخش از مقاله با ارائه پنج روش ساده، می‌آموزیم که چگونه از اشتباهات خود درس بگیریم:
1. اشتباهات خود را بپذیرید
اولین قدم برای درس گرفتن از اشتباهات، پذیرش اشتباه و نترسیدن از آن است. سعی بر مخفی کردن اشتباه خود نداشته باشید؛ از اشتباه خود فرار نکرده یا آن را انکار نکنید. انجام این روش‌ها هیچ سودی برای شما ندارد، جز اینکه مانع رشد شده و به افزایش استرس یا بدتر شدن اوضاع منجر می‌شود. اعتراف به‌اشتباه یا شکست سخت است؛ اما فرارکردن از آن، فرصت‌های پیش رو برای یادگیری و رشد را از بین خواهد برد.
پذیرش اشتباه، این امکان را به افراد می‌دهد تا با دقت بیشتری مسئله را بررسی کنند؛ بنابراین در موقعیت‌های مشابه بعدی، بهتر از قبل عمل خواهند کرد. همه افراد اشتباه می‌کنند و اغلب افرادی که به موفقیت‌های بزرگ دست یافته‌اند، در مسیر خود با شکست‌های متعددی روبه‌رو شده‌اند. برای بسیاری از افراد موفق، مسیر رسیدن به موفقیت‌ها از میان شکست‌ها و ناکامی‌های آن‌ها عبور کرده است.
نباید با انجام یک اشتباه، تصور کنید که دنیا به پایان رسیده و هیچ راهی برای ادامه مسیر وجود ندارد. بهترین نوع رفتار این است که وقتی اشتباهی را انجام دادید، به فکر جبران آن باشید. در ابتدا به این فکر کنید که در آینده چگونه می‌توانید از اشتباه رخداده به بهترین شکل استفاده کرده و همچنین از تکرار آن جلوگیری کنید. دائم با خود تکرار کنید که هیچکس کامل نیست و همه در طول زندگی بارها دچار اشتباه شده‌اند. اگر اشتباه می‌کنید، به این معنی است که شما در حال یادگیری و رشد هستید و این واقعا ارزشمند است.
2. با خود مهربان باشید
بهترین و مهم‌ترین نکته‌ای که باید در طول زندگی به‌دقت به آن توجه کنید، این است که در هر شرایطی خود را دوست بدارید و با خود مهربان باشید. هیچکس نمی‌تواند دلسوزتر از خودتان برای شما باشد؛ پس بهتر است به خودتان اهمیت داده و مهربان‌تر باشید. خود را به‌خاطر انجام اشتباهات، سرزنش نکنید و به‌راحتی، خود و اشتباهات‌تان را ببخشید. از آسیب رساندن روحی، انتقادات تند و خشن نسبت به خود، به‌شدت پرهیز کنید. هرچه بیشتر با خود مهربان باشید، خیلی سریع‌تر می‌توانید به اشتباه‌تان غلبه کنید.
سعی کنید از خودتان قدردانی و تعریف کنید؛ اگر این کار برای شما دشوار است، تصور کنید با بهترین دوستتان در حال صحبت هستید. درس‌گرفتن از اشتباهات، می‌تواند زندگی را بسیار دلپذیرتر کرده و در بهترشدن اوضاع به شما کمک کند. این سخن از هنری‌فورد را به یاد داشته باشید: «تنها اشتباه واقعی، اشتباهی است که از آن چیزی یاد نگیریم»؛ بنابراین اشتباهات، تهدیدی برای زندگی محسوب نمی‌شوند؛ بلکه فرصتی برای رشد هستند.
تنها اشتباه واقعی، اشتباهی است که چیزی از آن یاد نگیریم.
هنری‌فورد
3. اشتباهات خود را بررسی و ارزیابی کنید
بعدازاینکه مرتکب اشتباهی شدید، بهترین روش این است که اشتباه رخداده را بررسی و ارزیابی کنید. این مسئله در درس گرفتن از اشتباهات، بسیار موثر است. شما باید اشتباه را یک فرصت برای یادگیری در نظر گرفته و آن را مغتنم بشمارید. اشتباهاتی که در زندگی رخ می‌دهند، می‌توانند حاوی اطلاعات زیادی برای شما باشند. با درنظرگرفتن این اطلاعات، می‌توانید در موقعیت‌های مشابه بعدی، عملکرد بهتری داشته و در زمان خود برای رسیدن به هدف صرفه‌جویی کنید.
برای بررسی یک اشتباه می‌توانید از دوستان و اطرافیان کمک گرفته و نظرات آن‌ها را بپرسید. همچنین می‌توانید با سؤال‌های زیر، اشتباه خود را دقیق‌تر تحلیل کنید:
- من سعی داشتم چه‌کاری را انجام دهم؟
- در مسیر این فعالیت چه چیزی به‌صورت اشتباه رخ داد؟
- چه زمانی اشتباه اتفاق افتاد؟
- چرا اشتباه روی داد؟
با مطرح کردن این سؤالات در ذهن خود، خیلی بهتر می‌توانید نقاط ضعف و قوت خود را شناسایی کرده و مورد ارزیابی قرار دهید. به همین دلیل، در فرایند درس گرفتن از اشتباه‌ها، موفق‌تر عمل خواهید کرد. البته برخی اوقات لازم است تا کمی به خود، زمان دهید؛ زیرا باگذشت زمان بهتر می‌توانید اشتباه پیش‌آمده را ارزیابی کنید.
4. رفتارهایی که منجر به اشتباه شده را شناسایی کنید
باید سعی کنید الگوهای رفتاری مخرب را حذف کرده و آن‌ها را با رفتارهای هدفمند جایگزین کنید. اگر بیشتر اوقات دچار اشتباهات مشابهی می‌شوید، احتمالا در نحوه نگرش به جهان و موقعیت، دچار مشکل هستید. برای درس گرفتن از اشتباهات، باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
- رفتارهایی که باعث انجام اشتباه می‌شوند را شناسایی کرده و از تکرار آن‌ها جلوگیری کنید.
- انگیزه‌های پنهان در پس رفتارهای خود را بررسی و شناسایی کنید.
- گاهی اوقات یک علت زمینه‌ای، منجر به انجام اشتباهات می‌شوند. باید سعی کنید آن‌ها را با دقت بیشتری مورد بررسی قرار دهید.
- تلاش کنید در مورد رفتارهای ناخودآگاه خود، بیشتر فکر کرده و نحوه ارتباط آن‌ها با زندگی را مورد ارزیابی قرار دهید.
- در انجام کارها سعی کنید برنامه‌ریزی و زمان‌بندی داشته باشید. بهتر است همه کارها را در یک‌زمان و بدون برنامه انجام ندهید.
5. هدف داشته باشید و نقاط قوت خود را بشناسید
هرچه هدف دقیق‌تری داشته باشید، بهتر می‌توانید مسیر رسیدن به آن را ارزیابی کنید. در‌این‌صورت، کمتر دچار اشتباه خواهید شد. باید برای خود برنامه خاصی را تنظیم کنید تا به شما در جلوگیری از تکرار یک اشتباه کمک کند. اگر در مسیر فعالیت خود دچار اشتباه شدید، ابتدا به این فکر کنید که چه چیزی باعث این اشتباه شده است. تا جایی که می‌توانید دقیق و انعطافپذیر باشید. واقع‌بین باشید؛ ولی به خود سخت نگیرید.
گاهی اوقات، اشتباهات به علت نداشتن هدف و برنامه رخ می‌دهند. درواقع زمانی که مطمئن نیستید که چه می‌خواهید، مسیر رسیدن به آن را هم نمی‌دانید. همین موضوع باعث ایجاد شکست و اشتباه می‌شود. زمانی که شما از هدف خود مطمئن باشید و بدانید که دقیقا چه می‌خواهید، می‌توانید با یک برنامه‌ریزی مناسب، موفقیت خود را تضمین کرده و درصد خطا را به میزان زیادی کاهش دهید. اگر هم در مسیر رسیدن به هدف به مشکلی برخورد کردید، با درس‌گرفتن از اشتباهات، می‌توانید سریع‌تر به مسیر اصلی واردشده و به هدف خود برسید.
برخی از اشتباهات ما به این دلیل رخ می‌دهد که سعی می‌کنیم فرایندی را دنبال کنیم که برای ما کارساز نیست. در چنین شرایطی، بسیاری از افراد به آنچه در آن توانایی دارند، فکر نمی‌کنند و فقط به دنبال بهترین هستند، بدون اینکه توانایی خود را در آن زمینه در نظر بگیرند. بسیار مهم است که نقاط قوت خود را بشناسید. باید روی کارهایی که به‌خوبی انجام می‌دهید تمرکز کرده و از آن‌ها برای تقویت توانایی خود استفاده کنید.
درس نگرفتن از اشتباهات چه پیامدهایی را به همراه دارد؟
درس نگرفتن از اشتباهات به‌اندازه درس گرفتن از آن‌ها مهم است. اگر شما سعی نکنید تا از اشتباهات خود درس بگیرید، با مشکلات جدی‌تری روبه‌رو خواهید شد. این مسئله پیامدهای جبران‌ناپذیری را برای شما به‌همراه خواهد‌داشت که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
1. ازدست‌دادن فرصت رشد و یادگیری
هر اشتباه، یک فرصت ارزشمند در اختیار شما قرار می‌دهد تا بتوانید از آن برای رشد و پیشرفت خود استفاده کنید. اگر درس گرفتن از اشتباهات را سرلوحه زندگی خود قرار نداده و از آن‌ها فرار کنید، فرصت‌های رشد و یادگیری را از دست خواهید داد. در‌این‌صورت، گرفتار چرخه‌ای معیوب شده و هرروز زندگی سخت‌تری را تجربه می‌کنید.
2. دلسرد و بی انگیزه شدن
درواقع اشتباه‌کردن، نشخوارهای ذهنی افراد را تحریک کرده و باعث می‌شود که بیشتر گرفتار ناامیدی شوند. اگر از اشتباهات خود درس‌های لازم را نگیرید، دلسردی و بی‌انگیزگی نصیب شما می‌شود. ممکن است دائماً این تصور در ذهن فرد ایجاد شود که: «مطمئنم موفق نمی‌شوم، پس چرا باید تلاش کنم». اگر هدفی داشته و در آن با شکست روبه‌رو شوید، با درس گرفتن می‌توانید مسیر هموارتری را برای خود فراهم کنید؛ اما اگر سعی نکنید از اشتباهات عبرت بگیرید، هرگز به موفقیت نخواهید رسید.
3. اجتناب از انجام کارها
درس گرفتن از اشتباهات باعث می‌شود که بتوانیم در موقعیت‌های مشابه، بهتر عمل کنیم. اگر سعی نکنیم که درس‌های لازم را از اشتباهات بگیریم، ادامه مسیر فعالیت بسیار دشوار خواهد شد. در‌این‌صورت باگذشت زمان، از انجام فعالیت موردنظر اجتناب خواهیم کرد؛ زیرا که می‌ترسیم دوباره شکست بخوریم، درنتیجه به‌راحتی فرصت یادگیری را از دست خواهیم داد.
4. تکرار اشتباهات
هرچه کمتر از اشتباهات خود درس بگیرید، بیشتر دچار خطا خواهید شد. این موضوع مانند گره‌ای است که در یک کلاف ایجاد می‌شود. با انجام هر اشتباه، یک گره به این کلاف اضافه می‌شود. با زیاد شدن تعداد گره‌ها، سررشته مسائل از اختیار فرد خارج شده و ادامه مسیر ممکن نخواهد بود.
چرا باید از اشتباهات درس بگیریم؟
ذهن افراد از طریق آزمونوخطا، خود را توسعه می‌دهد. همچنین در برخی مواقع، لازم است چندین بار در موقعیت‌های دشوار قرار بگیرید، بدون آنکه بدانید چگونه باید مسئله را حل کنید. قرارگرفتن در چنین شرایطی، ذهن را به چالش کشیده و زمینه‌ای را فراهم می‌کند تا خلاقیت در فرد بیشتر شکوفا شود. همچنین اگر یک اشتباه را بیشتر از یک‌بار تکرار کنید، توانایی خود را برای رویارویی با موقعیت‌های مشابه در آینده بهبود خواهید داد.
تحقیقات پژوهش‌گران نشان داده است که درس‌گرفتن از اشتباهات یک فرایند خودکار است. طبق بررسی‌ها، اشتباه‌کردن به افراد این امکان را می‌دهد تا در موقعیت‌های مشابه، سریع‌تر از قبل رفتار کرده و عملکرد بهتری داشته باشند.
درواقع به همین دلیل است که بسیاری از معلمان، دانش‌آموزان را به اشتباه‌کردن تشویق می‌کنند. آن‌ها می‌خواهند تا این موضوع، باعث ایجاد انعطاف‌پذیری و خلاقیت بیشتر در دانش‌آموزان شده و انگیزه بیشتری برای تلاش و موفقیت داشته‌باشند. ما نیز به‌عنوان یک بزرگسال، باید سعی کنیم تا خطرات را پذیرفته و در حین تلاش برای موفقیت، به خود اجازه اشتباه بدهیم. همچنین باید بدانیم که پذیرفتن مسئولیت یک اشتباه، بخش ضروری درس گرفتن از آن‌ها است. به‌محض اینکه یک فرد بتواند این مسائل را بپذیرد و برای آن‌ها تلاش کند، فرایند یادگیری آغاز می‌شود.
کلام آخر
اشتباهات بخش جدایی‌ناپذیر زندگی هر انسان است. هریک از ما در زندگی با چالش‌های مختلفی مواجه هستیم. برخی از این چالش‌ها، جدید و برخی هم تکرار اتفاقات گذشته است. زمانی که با مسئله‌ای جدید در زندگی روبه‌رو می‌شویم، باید از روش‌های مختلفی برای رفع آن استفاده کنیم. در مسیر حل مسئله، ممکن است دچار اشتباهات مختلفی شویم. آنچه در این روند اهمیت دارد، نوع نگرش ما به آن و درس‌هایی است که می‌گیریم. باید به این درک برسیم که آزمونوخطا بخشی از مسیر رسیدن به اهداف هستند. زمانی که اشتباه خود را پذیرفته و برای حل آن اقدام می‌کنیم، یک‌قدم به موفقیت نزدیک‌تر می‌شویم.
سؤالات متداول
آیا اشتباه‌کردن امری عادی است؟
به کمک اشتباهات، زمینه رشد انسان‌ها فراهم می‌شود. اگر اشتباهی رخ ندهد، آموزشی هم صورت نخواهد گرفت؛ اما آنچه اهمیت دارد، درس گرفتن از اشتباهات و عدم تکرار آن‌هاست.
چگونه کمتر دچار اشتباه شویم؟
زمانی که فرد متوجه علت رفتار یا عمل اشتباه خود شود، در آینده آن را تکرار نخواهد کرد. به‌علاوه، در مشکلات مشابه بعدی، می‌داند که کدام روش درست‌تر است؛ در این صورت زودتر به هدف خود خواهد رسید.
از چه روش‌هایی برای جبران اشتباه می‌توان استفاده کرد؟
از روش‌هایی مانند: پذیرش و توانایی‌های خود، پذیرش اشتباه، مهربان بودن با خود، ارزیابی اشتباه، بررسی جوانب مختلف آن، برنامه‌ریزی و هدفگذاری در زندگی، می‌توان برای جبران اشتباه استفاده کرد.
