آزمایش خون خود را چگونه تفسیر کنیم؟

در ۲۶ مهر ۱۴۰۳

آزمایش خون، یکی از اساسی‌ترین ابزارهای پزشکان برای تشخیص بیماری‌ها است. آزمایش خون دارای المان‌های مختلفی است که وضعیت سلامتی را نشان می‌دهد. اگر می‌خواهید در مراقبت‌های پزشکی خود نقش فعال‌تری داشته باشید (چیزی که اکیدا توصیه می‌شود) این صفحه را ذخیره کنید! به کمک اطلاعات این صفحه، دفعه بعد که آزمایش خون دادید، قادر خواهید بود نتایج را مانند یک متخصص بخوانید!

احتمالا شما نیز اختصارات نتایج آزمایش خون خود را جستجو کرده و فکر کرده‌اید که معنی آنها چیست. بنابراین برای کمک به خوانندگان، در اینجا یک راهنمای ساده برای درک نتایج انواع آزمایش خون آورده شده است.

در اینجا توضیح مختصری از تفسیر آزمایش کامل خون و اختصارات مورد استفاده در اندازه‌گیری‌ها و به دنبال آن توضیحات چندین مولفه آورده شده است. با مجله اینترنتی ایده آل مگ همراه باشید.

فهرست مطالب (نمایش)

آزمایش خون و ضرورت آن در تشخیص بیماری ها

اول بیایید در مورد اینکه چرا نتایج آزمایش خون شما مهم است صحبت کنیم. در نظر داشته باشید که خون شما هم به عنوان سیستم اکسیژن‌رسانی و هم مکانیسم دفع ضایعات عمل می‌کند.

وقتی کسی در بخش اورژانس حاضر می‌شود، در اولین قدم ممکن است آزمایش شمارش کامل خون انجام شود. این آزمایش جزئیات تعداد گلبول‌های قرمز خون، گلبول‌های سفید خون و پلاکت‌ها است.

همچنین با این آزمایش، الکترولیت‌ها (ماده‌ای در خون ما که یک بار الکتریکی را برای زندگی حیاتی دارد) برای بررسی عملکرد کلیه، آزمایشات عملکرد کبد و میزان «پروتئین واکنشی C» که می‌تواند در صورت وجود التهاب در بدن ایجاد شود، اندازه‌گیری می‌شود.

اندام‌های خاصی از بدن مانند کبد، کلیه‌ها، طحال و ریه‌ها به عنوان ایستگاه‌های پردازش عمل می‌کنند. مقادیر طبیعی گزارش آزمایشگاهی نشان دهنده عملکرد سالم اندام و سیستم‌های کاملا عملیاتی است.

توجه به این نکته ضروری است که مقادیر تست خارج از محدوده لزوما نشانه بیماری قریب‌الوقوع نیست. اما این دامنه‌ها می‌توانند تحت تاثیر عوامل مختلفی برای هر فرد قرار بگیرند، از جمله سن، جنس، وزن، سابقه پزشکی، داروها و شیوه زندگی. آنچه برای شما “طبیعی” است بهتر است توسط پزشک تعیین شود.

آزمایش خون (که گاها به آن پانل خون نیز گفته می‌شود) معاینه آزمایشگاهی نمونه خون است که برای بررسی موارد مختلفی از جمله عملکرد اندام‌های خاص (مانند کبد، کلیه‌ها، تیروئید و قلب)، عفونت‌ها و برخی اختلالات ژنتیکی و همچنین ارزیابی سلامت عمومی فرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در صورت مشکوک شدن به عفونت، خون گرفته شده و به داخل بطری منتقل می‌شود که رشد باکتری را امکان‌پذیر می‌کند. باکتری‌های موجود در خون سپتی‌سمی نامیده می‌شوند. شناسایی باکتری‌های مسئول به طور قابل توجهی در مدیریت کمک می‌کند، به این معنی که می‌توان آنتی‌بیوتیک‌های مناسب را برای بیمار تجویز کرد.

الکترولیت‌ها مورد توجه متخصصان کلیه هستند. همراه با آزمایش ادرار، الکترولیت‌های خون می‌توانند بیماری کلیوی کسی را از مرحله یک تا پنج اندازه‌گیری کنند. با کاهش عملکرد کلیه، سطح پتاسیم در خون افزایش می‌یابد و می‌تواند به سطوح خطرناکی برسد. تعداد بالای پتاسیم می‌تواند باعث آریتمی قلبی بالقوه کشنده شود.

پس از آن‌که نمونه در آزمایشگاه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج جمع‌آوری شد، در اکثر موارد گزارش آزمایش خون به آزمایش کننده ارائه می‌شود. این گزارش جزئیات اجزای مختلف خون و مقدار آنها را نشان می‌دهد.

چرا تفسیر نتایج آزمایش خون مهم است؟

از طریق این آزمایشات می‌توان مواردی مانند وجود کم‌خونی (کمبود گلبول‌های قرمز خون از علل مختلف)، عفونت، نارسایی کلیه و بیماری کبدی را تعیین کرد.

اغلب، نتایج این آزمایشات باعث انجام آزمایش‌های بیشتر می‌شود. به عنوان مثال، وجود کم‌خونی معمولا منجر به آزمایش کمبود آهن، احتمالا ویتامین B12 و فولات، غربالگری همولیز و اندازه‌گیری میزان پاسخ مغز استخوان، که سلول‌های قرمز خون را ایجاد می‌کنند، می‌شود.

اگرچه پزشک بعد از بررسی برگه آزمایش شما، نتایج مهم و حیاتی را به اطلاعتان خواهد رساند؛ با این وجود داشتن دانش کافی برای تفسیر نتایج آزمایش خون، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود. این آزمایش می‌تواند انواع بیماری‌های خطرناک را در همان مراحل اولیه شناسایی کند.

علاوه بر این آزمایش خون می‌تواند اطلاعات زیادی را در رابطه با سلامتی بدنتان، در اختیار شما قرار دهد. البته فراموش نکنید که غیر طبیعی بودن نتایج این آزمایش، همیشه به معنی بیمار بودن شما نیست؛ بلکه برای تشخیص کلی، ممکن است به آزمایش‌های دیگری نیز نیاز باشد.

رمزگشایی واحدهای اندازه‌گیری‌های آزمایش خون

علائم اختصاری آزمایش خون در برگه آزمایش همراه با واحدهایی گزارش می‌شوند که شناخت این واحدها به درک بیشتر نتایج کمک می‌کند. آزمایش خون از سیستم اندازه‌گیری متریک و اختصارهایی مانند زیر استفاده می‌کند:

واحد	علامت انگلیسی
سلول در هر میلی‌متر مکعب	cmm
کسری یک میلیونیم لیتر	(fL (femtoliter
گرم در دسی‌لیتر	g/dL
واحد بین‌المللی در هر لیتر	IU/L
میلی‌اکی‌والان در لیتر	mEq/L
میلی‌گرم در دسی‌لیتر	mg/dL
میلی‌لیتر	mL
میلی‌مول در لیتر	mmol/L
نانوگرم در میلی‌لیتر	ng/mL
یک تریلیون گرم یک گرم	(pg (picograms
میلیون در میکرولیتر	million/mcL

جدول علائم اختصاری در آزمایش خون

زمانی که برگه آزمایش خون را تحویل می‌گیرید، با تعدادی از علامت‌های انگلیسی مواجه می‌شوید که به احتمال زیاد، از آن‌های چیزی سر در نمی‌آورید. لازم است بدانید که اولین قدم در راه تفسیر نتایج آزمایش خون، آشنا بودن با همین حروف است که به علائم اختصاری آزمایش خون معروف هستند.

در جدول زیر می‌توانید هر کدام از این علائم و معنی آن‌ها را مشاهده نمایید. (برای دریافت اطلاعات بیشتر، روی نام علامت‌هایی که لینک‌دار شده‌اند کلیک کنید):

نام اختصاری آزمايش	عنوان آزمايش	كاربرد
WBC	شمارش گلبول‌های سفيد	شمارش تعداد كلی و افتراقی گلبول‌های سفيد
RBC	شمارش تعداد گلبول‌های قرمز	تعداد گلبول‌های قرمز
HGB	هموگلوبين	اندازه گيری مقدار هموگلوبين در خون
Hematcrit	هماتوكريت	درصد گلبول های قرمز در خون
MCH	میانگین هموگلوبين	برای اطلاع از وضعیت کم خونی و عفونت. بازه نرمال: 27.5 – 33.2 پیکوگرم
MCV	حجم متوسط هموگلوبين	برای اندازه‌گیری بسیاری از اجزای مختلف خون از جمله گلبول‌های قرمز. بازه نرمال: 80-95 فمتولیتر
MCHC	میانگین غلظت هموگلوبین	ارزیابی شدت و علت کم خونی بازه نرمال در افراد بالغ: 33.4-35.5 گرم در هر دسی‌لیتر
M/E	نسبت سلول‌های زاينده گلبول سفيد به قرمز
RDW	اندازه گلبول‌های قرمز	برای اطلاع از علت اصلی کم خونی بازه نرمال: 6-8 میکرومتر
UA	تجزيه كامل ادرار	عواملی نظير PH، رنگ، بو وتوده‌های متراكم بازه نرمال برای زنان: 2.5-7.5 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر بازه نرمال برای مردان: 4-8.5 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر
Uric Acid	اسيد اوريك	میزان اسید اوریک موجود در خون را تعیین می‌کند. این آزمایش می‌تواند به تعیین چربی بدن و اسید اوریک کمک کند. بازه نرمال برای زنان: 2.4-6 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر بازه نرمال برای مردان: 3.4-7 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر
BUN	نيتروژن اوره خون	عملكرد متابوليكی كبد و كليه بازه نرمال: 7-20میلی‌گرم بر دسی‌لیتر
PPD skin test	تست پوستی ppd	تشخيص عفونت سل بازه نرمال: 0.1 میلی‌لیتر مایع حاوی 5 PPD است
CTni , CTnT	تروپونين	در بيماری‌های عضله قلب بكار مي‌رود
TGs	تري گليسيريد	برای ارزيابی خطر بيماری‌های قلبی و عروقی و ميزان چربی
Stool for OB	بررسی مدفوع از نظر خون	پيدا كردن مواردی كه سبب پيدا شدن خون در ادرار می‌شود
Na+	سديم	برای تعیین اینکه آیا میزان سدیم در حد طبیعی است یا خیر که کمک به نظارت بر درمان بیماری‌هایی که می‌توانند در اثر سطح غیر طبیعی سدیم در بدن ایجاد شوند بکار می‌رود. بازه نرمال در افراد بالغ: 136-145 میلی‌مول بر لیتر
Retic Count	شمارش رتيكولوسيت	جهت عملكرد مغز استخوان
HiA	آزمون سرخك	با استفاده از تست ELISA
PT	زمان پروترومبين	ارزيابی مسير خارجی و مشترك در سيستم انعقاد خون
Protein, blood	پروتئين‌های خون	تشخيص آلبومين خون، سرم و گلوبولين
HCG	تست حاملگی	تعيين HCG به روش آگلوتيناسيون (AIT) از ادرار و RIA از طريق خون
K+	پتاسيم	كاتيون اصلی داخل سلولی
Platelet Count	شمارش پلاكت‌ها	در خون ريزی‌های خود به خودی
P	فسفات خون	فسفات غيرآلی بدن
POP smeer	گسترش پاپ	تعيين سلول های بدخيم در ترشحات واژن و گردن رحم
PTT,APTT	زمان ترومبوپلاستين نسبی و فعال شده	مسير داخلی و مشترك در انعقاد خون
Mg	منيزيوم	برای ارزیابی حفظ عملکرد قلب و سیستم عصبی بازه نرمال: 1.5-2.5 mEq/L
HDL	ليپوپروتئين با دانسيته بالا	ميزان چربی دارای كلسترول
LDL	ليپوپروتئين با دانسيته كم	ميزان چربی با خطر بالا
VLDL	چربی با دانسيته خيلی كم	بازه نرمال: 2-30 mg/dL
LDH	لاكتات دهيدروژناز	تشخيص سكته قلبی
IVP	پيلوگرافی داخل وريدی	برای ارزیابی کلیه‌ها ، مجرای ادرار و مثانه و کمک به تشخیص خون در ادرار یا کمردرد
GHb	هموگلوبين گليكوزيله	برای كنترل درمان بيماری ديابت
GTT	آزمايش تحمل گلوكز	برای تعيين ديابت
FSB	آزمايش قند خون	بازه نرمال: 70-99 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر
GGTP	گاماگلوتامين ترانس پپتيداز	شناسايی اختلال در سلول‌های كبد
ESR	سديمان خون	اندازه‌گيری سرعت رسوب گلبول‌های قرمز
C&S	كشت و تعيين حساسيت	تعيين بيماری های نزديك به عفونت
Cratine	ميزان كراتين خون	سطح یک مواد اضافی معروف به کراتینین را در خون و ادرار اندازه گیری می‌کند
Beta-HCG	تعيين حاملگی با استفاده از آزمايش خون	هورمونی است که در دوران بارداری توسط جفت ایجاد می‌شود و به طور معمول در خون تشخیص داده می‌شود.
Cholesterol	ميزان كلسترول خون	بدترين نوع چربی
VDRL	جستجوی آزمايشگاهی برای پيدا كردن بيماری های آميزشی	برای یافتن بیماری سفلیس که یک عفونت مقاربتی است بکار می‌رود.
inflammation	عفونت	برای تشخیص مقدار پروتئین در خون استفاده می‌شود که در این روش مقدار پروتئین نشانگر عفونت می‌تواند باشد
Ova of parasites	انگل	برای یافتن اینکه آیا انگل‌ها سیستم گوارشی را آلوده کرده‌‌اند یا نه بکار می‌رود.
Protozoa cyst	كيست انگل‌های تك سلولی
Occult blood	خون مرموز در مدفوع	برای بررسی نمونه‌های خون مدفوع که ممکن است حاکی از سرطان روده بزرگ یا پولیپ روده باشد.
CPK	كراتين فسفوكيناز	هنگامی که سطح CPK بسیار بالا باشد، اغلب به معنای آسیب یا استرس به عضله، قلب یا مغز است.
Cl	كلر	بخشی از الكتروليت‌های مؤثر بر سيستم عصبی
Coronary angiography	كتتريزاسيون قلب	مشاهده حفرات داخل قلب، مجرای شريان ها و عروق بزرگ
Ca++	كلسيم	ارزيابی غده پاراتيروئيد و متابوليسم كلسيم
Bronchoscophy	برونكوسكوپی	رؤيت حنجره تراشه و برونشی از طريق آندوسكوپی
Bone marrow biopsy	بايوپسی مغز استخوان	بررسی مغز استخوان در بيماران با مشكلات خونی انواع سلول های مؤثر در خون سازی
Blood typing	نوع گروه خونی	آزمایش تعیین گروه خونی. نمونه خون با آنتی بادی‌های ضد خون نوع A و B مخلوط می‌شود.
BT	زمان خونريزی	ارزيابی وضعيت عروق و پلاكت ها در هموستاز
Bilirubin	بيلی روبين خون	تعيين مقدار بيلی روبين حاصل از كبد
AST	آسپارتات آمينوترانسفراز	در موارد مشكوك به بيماري‌های عروق كرونر
ABG	آزمايش گازهای خون شريانی	برای دیدن چگونگی عملکرد سلامت ریه‌ها و تعیین میزان اثربخشی روش‌های درمانی تنفسی استفاده می‎شود.
ANA	آنتی بادی ضد هسته‌ای	تشخيص بيماری لوپوسی
Amniotic analysis	آمينوسنتز	جمع‌آوری اطلاعات درباره جنين
ELISA	تست اليزا	يافتن ويروس ايدز و هپاتيت
BAS	شمارش تعداد بازوفیل ها در خون	برای کمک به تشخیص برخی مشکلات بهداشتی

مهم‌ترین علائم اختصاری آزمایش خون

شما در جدول بالا می‌توانید تمامی علائمی را که در برگه آزمایش خون موجود هستند، ببینید و با آن‌ها آشنا شوید. اما همه ما می‌دانیم که برخی از این فاکتورها و علائم، از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. ما در ادامه به بررسی کامل مهم‌ترین علائم اختصاری آزمایش خون می‌پردازیم:

آزمایش خون CBC

آزمایش خون CBC یا شمارش کامل سلول‌های خونی، مهم‌ترین نوع آزمایش خون محسوب می‌شود. این آزمایش می‌تواند وضعیت کلی سلامتی شما را نشان دهد؛ علاوه بر این، آزمایش CBC می‌تواند در تشخیص بیماری‌هایی مانند کم خونی، انواع سرطان خون، بیماری‌های عفونی و حملات ویروسی به پزشک کمک کند.

آزمایش شمارش کامل خون شامل فاکتورهایی است که در جدول زیر می‌توانید آن‌ها را مشاهده نمایید:

علامت اختصاری	معنی و توضیحات
RBC	شمارش گلبول‌های قرمز موجود در خون
WBC	شمارش گلبول‌های سفید موجود در خون
HGB	تعیین مقدار پروتئین حامل اکسیژن موجود در خون
Hematocrit	تعیین درصد کلی خون شما که متشکل از گلبول‌های قرمز است
MCV	میانگین اندازه گلبول‌های قرمز خون
MCH	میزان هموگلوبین موجود در سلول‌های قرمز خون
MCHC	میزان غلظت هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز خون
RDW	میزن تغییر در اندازه سلول‌های قرمز خون
MPV	میانگین حجم پلاکت‌ها
PDW	عرض توزیع پلاکت‌ها

تفسیر RBC

RBC مخفف عبارت “Red Blood Cells” بوده و برای اندازه گیری تعداد گلبول‌های قرمز موجود در خون در نظر گرفته می‌شود. گلبول‌ها یا سلول‌های قرمز خون وظیفه انتقال اکسیژن به نقاط مختلف بدن را بر عهده دارند.

رنج نرمال RBC در آزمایش خون برای مردان بزرگسال بین 4/7 الی 6/1 میلیون سلول در هر میلی لیتر خون و برای بانون بزرگسال نیز بین 4/2 الی 5/4 میلیون سلول در هر میلی لیتر خون است.

پایین بودن RBC در آزمایش خون نشان دهنده کمبود آهن، ویتامین B12 یا فولات، آسیب ستون فقرات بوده و بالا بودن آن نیز بیانگر کمبود آب، مشکلات کلیوی، بیماری مادرزادی ریه یا قلب است.

تفسیر WBC

WBC مخفف عبارت “White Blood Cells” بوده و برای شمارش کامل گلبول‌های سفید موجود در خون اندازه گیری می‌شود. همانطور که می‌دانید، سلول‌ها یا گلبول‌های سفید، در سیستم ایمنی بدن و مبارزه با عفونت‌ها و ویروس‌ها نقش دارند.

رنج نرمال WBC در آزمایش خون بین 3800 الی 9600 سلول در هر میلی لیتر خون است.

پایین بودن تعداد گلبول‌های سفید در خون نشانه بیماری خودایمنی، نارسایی مغز استخوان، شیمی‌درمانی، عفونت‌های ویروسی بوده و بالا بودن تعداد آن‌ها نیز به نوعی بیانگر عفونت، التهاب، سرطان، سرطان خون، ورزش شدید، استرس، کورتیکواستروئیدها است.

تفسیر HGB

HGB مخفف کلمه Hemoglobin یا هموگلوبین است و برای تعیین مقدار پروتئین حامل اکسیژن موجود در خون اندازه گیری می‌شود. این فاکتور البته به نوعی به تعداد گلبول‌های قرمز خون نیز اشاره می‌کند. (زیرا وظیفه انتقال اکسیژن بر عهده گلبول‌های قرمز است).

رنج نرمال HGB در آزمایش خون برای مردان بزرگسال بین 132 الی 166 گرم در هر لیتر خون بوده و برای بانون بزرگسال این رنج، بین 116 الی 150 گرم در هر لیتر خون در نظر گرفته می‌شود.

پایین بودن مقدار هموگلوبین در خون نشان دهنده کمبود آهن، ویتامین B12 یا فولات، آسیب ستون فقرات بوده و بالا بودن آن نیز به کمبود آب، مشکلات کلیوی، بیماری مادرزادی ریه یا قلب اشاره دارد. پ

تفسیر Hematocrit یا HCT

هماتوکریت به درصد کلی خون شما را که متشکل از گلبول‌های قرمز است، اشاره دارد. این فاکتور نیز ارتباط نزدیکی با RGB دارد. زیرا به نوعی با گلبول‌های قرمر خون سر و کار دارد.

این فاکتور به 4 علامت اختصاری زیر تقسیم می‌شود (با کلیک روی هر کدام، وارد مقاله تخصصی آن علامت خواهید شد):

MCV
MCH
MCHC
RDW

رنج نرمال هماتوکریت در آزمایش خون برای مردان بزرگسال 38 الی 49 درصد و برای بانوان بزرگسال بین 36 الی 45 درصد است.

همانند RGB و HGB، پایین بودن هماتوکریت در آزمایش خون نیز نشانه کمبود آهن، ویتامین B12 یا فولات، آسیب ستون فقرات و بالا بودن آن، به معنی کمبود آب، مشکلات کلیوی، بیماری مادرزادی ریه یا قلب است.

تفسیر MPV

MPV مخفف عبارت “mean platelet volume” بوده و به معنی حجم متوسط پلاکت‌ها در خون اشاره دارد. پلاکت‌های یکی از اجزای اصلی خون محسوب می‌شوند که در لخته شدن آن، نقشی اساسی ایفا می‌کنند.

رنج نرمال MPV در آزمایش خون برای مردان بزرگسال، بین 135 الی 317 هزار واحد در هر میلی‌لیتر خون و برای بانوان، 157 الی 371 هزار واحد در هر میلی‌لیتر خون است.

پایین بودن MPV در آزمایش خون، نشان دهنده عفونت‌های ویروسی، لوپوس، سرطان خون، شیمی‌درمانی، کم‌خونی مخرب ناشی از کمبود ویتامین B12 است. این در حالیست که بالا بودن آن به سرطان خون، اختلالات میلوپرولیفراتیو (باعث رشد غیرطبیعی سلول‌های خونی در مغز استخوان)، بیماری‌های التهابی اشاره دارد.

تفسیر پنل متابولیک جامع یا CMP

CPM مخفف عبارت “Comprehensive Metabolic Panel” بوده و به گروهی از آزمایش‌های خون اطلاق می‌شود که می‌توانند اطلاعات جامعی را در رابطه با سلامتی و متابولیسم بدن در اختیار پزشکان قرار دهند.

CMP می‌تواند یک نمای کلی از وضعیت قند خون (گلوکز)، تعادل الکترولیت و اسید/باز، بیماری‌های کلیه و کبد و همچنین مقدار پروتئین موجود در خون ارائه دهد.

پنل جامع متابولیک شامل تست‌های زیر است:

قند خون

قند خون
مقادیر عادی:	70 – 99 mg/dL
مقادیر کم نشانه چیست؟	کاهش قند خون، بیماری کبدی، نارسایی آدرنال، انسولین اضافی
مقادیر بالا نشانه چیست؟	افزایش قند خون، انواع خاصی از دیابت، پیش دیابت، پانکراتیت، پرکاری تیروئید

سدیم

سدیم یک الکترولیت است که برای حفظ تعادل در بدن شما عمل می‌کند.
مقادیر عادی:	136 – 144 mEq /L
مقادیر کم نشانه چیست؟	استفاده از داروهای ادرار آور، اسهال، نارسایی آدرنال
مقادیر بالا نشانه چیست؟	اختلال عملکرد کلیه، کم‌آبی، سندرم کوشینگ

پتاسیم

پتاسیم یک الکترولیت و ماده معدنی
مقادیر عادی:	3.7 – 5.2 mEq /L
مقادیر کم نشانه چیست؟	استفاده از داروهای ادرارآور یا کورتیکواستروئیدها (مانند پردنیزون یا کورتیزون)
مقادیر بالا نشانه چیست؟	نارسایی حاد یا مزمن کلیه، بیماری آدیسون، دیابت، کم‌آبی بدن

کلرید

یک الکترولیت
مقادیر عادی:	96 – 106 mmol/L
مقادیر کم نشانه چیست؟	آمفیزم، بیماری‌های مزمن ریه
مقادیر بالا نشانه چیست؟	کم‌آبی، سندرم کوشینگ، بیماری کلیوی

دی اکسید کربن

گاز زائد تولید شده توسط متابولیسم
مقادیر عادی:	20 – 29 mmol/L
مقادیر کم نشانه چیست؟	بیماری کلیه، قرار گرفتن در معرض سموم خاص، عفونت شدید
مقادیر بالا نشانه چیست؟	بیماری‌های ریوی از جمله بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD)

نیتروژن اوره خون (BUN)

یک ماده زائد تولید شده در کبد و منتقل شده به کلیه‌ها، از خون فیلتر شده و از طریق ادرار دفع می‌شود
مقادیر عادی:	7 – 29 mg/dL
مقادیر کم نشانه چیست؟	سوتغذیه
مقادیر بالا نشانه چیست؟	بیماری کبد یا کلیه، نارسایی قلبی

کراتینین

ضایعات شیمیایی تولید شده توسط متابولیسم عضلات
مقادیر عادی:	0.8 – 1.4 mg/dL
مقادیر کم نشانه چیست؟	توده عضلانی کم، سوتغذیه
مقادیر بالا نشانه چیست؟	کاهش موقتی یا مزمن عملکرد کلیه

شاخص نیتروژن اوره خون / کراتینین

نسبت نیتروژن اوره خون به کراتینین
مقادیر عادی:	10: 1 تا 20: 1
مقادیر کم نشانه چیست؟	سوتغذیه
مقادیر بالا نشانه چیست؟	خونریزی روده‌ای، انسداد کلیه، کم‌آبی بدن

کلسیم

ماده معدنی ذخیره شده در قسمت سخت استخوان‌ها
مقادیر عادی:	8.5 – 10.9 mg/dL
مقادیر کم نشانه چیست؟	کمبود کلسیم، منیزیم یا ویتامین D ؛ سو تغذیه، پانکراتیت، اختلالات عصبی
مقادیر بالا نشانه چیست؟	بیماری کلیه، هایپر پاراتیروئیدیسم، سرطان، دریافت بیش از حد ویتامین D

پروتئین

زنجیره‌های اسیدهای آمینه ضروری برای رشد و ترمیم سلول
مقادیر عادی:	6.3 – 7.9 g/dL
مقادیر کم نشانه چیست؟	سو تغذیه، بیماری کبد یا کلیه
مقادیر بالا نشانه چیست؟	بیماری کبد یا کلیه، کمبود آب بدن، میلوم چندگانه

آلبومین

پروتئینی که از فرار مایعات از رگ‌های خونی جلوگیری می‌کند و باعث تغذیه بافت‌ها و انتقال مواد مغذی به بدن می‌شود.
مقادیر عادی:	3.9 – 5.0 g/dL
مقادیر کم نشانه چیست؟	بیماری کبد یا کلیه، سوتغذیه
مقادیر بالا نشانه چیست؟	کمبود آب بدن

بیلی روبین

یک رنگدانه در صفرا (مایعات گوارشی تولید شده توسط کبد)
مقادیر عادی:	0.2 – 1.9 mg/dL
مقادیر کم نشانه چیست؟	به طور کلی جای نگرانی نیست
مقادیر بالا نشانه چیست؟	بیماری کبد، اختلال مجاری صفراوی، یا تخریب گلبول‌های قرمز خون

آلکالن فسفاتاز (ALP)

آنزیمی که در کبد و استخوان‌ها یافت می‌شود
مقادیر عادی:	44 – 147 IU/L
مقادیر کم نشانه چیست؟	سو تغذیه
مقادیر بالا نشانه چیست؟	بیماری پاژه یا سرطان‌های خاصی که به استخوان‌‌ها گسترش می‌یابد، انسداد مجاری صفراوی، سرطان کبد

آلانین آمینوترانسفراز (ALT)

آلانین آمینوترانسفراز آنزیمی که بیشتر در کبد یافت می‌شود
مقادیر عادی:	8 – 37 IU / L
مقادیر کم نشانه چیست؟	به طور کلی جای نگرانی نیست
مقادیر بالا نشانه چیست؟	سموم خاصی مانند استامینوفن اضافی یا الکل، هپاتیت

آسپارتات آمینوترانسفراز (SGOT)

آسپارتات آمینوترانسفراز آنزیمی است که در کبد، عضلات و سایر بافت‌ها یافت می‌شود
مقادیر عادی:	10 – 34 IU /L
مقادیر کم نشانه چیست؟	به طور کلی جای نگرانی نیست
مقادیر بالا نشانه چیست؟	استامینوفن اضافی، هپاتیت، آسیب عضلانی

دیگر آزمایش‌های مهم خون کدامند؟

تا کنون به علائم اختصاری مربوط به آزمایش خون CBC و پنل جامع CMP اشاره کردیم. اکنون زمان آن است که به بررسی برخی از آزمایش‌های مهم دیگر نیز بپردازیم. با ما همراه باشید:

تفسیر ANA

ANA مخفف عبارت “Antinuclear Antibody” بوده و به معنی آزمایش آنتی بادی ضد هسته‌ای است. اگر این آزمایش آنتی بادی های ضد هسته ای را در خون شما پیدا کند، ممکن است به این معنی باشد که شما یک اختلال خود ایمنی دارید. اختلال خود ایمنی باعث می‌شود که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلول‌ها، بافت‌ها و یا ارگان‌های خود حمله کند.

آزمایش خون ANA برای کمک به تشخیص انواع بیماری‌ها و اختلالات خودایمنی از جمله لوپوس انجام می‌شود. اگر علائم لوپوس و یا دیگر اختلالات خود ایمنی را داشته باشید، پزشک ممکن است برای شما آزمایش ANA را تجویز کند. این علائم عبارتند از:

تب
بثورات قرمز
خستگی
درد و تورم مفاصل

در صورتی که نتایج آزمایش ANA مثبت باشد، به این معنی است که شما در خون خود آنتی بادی هسته‌ای دارد که به معنی ابتلا به یک بیماری خودایمنی و یا عفونت شدید ویروسی است. البته در صورت مثبت بودن این تست، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری نیز برای شما تجویز کند.

تفسیر HDL و LDL

سطح کلسترول باید حداقل هر پنج سال یک بار در افراد بالای 20 سال اندازه گیری شود. آزمایش غربالگری که معمولا انجام می‌شود یک آزمایش خون به نام پروفایل لیپیدی است. این آزمایش شامل دو فاکتور اصلی به نام‌های HDL و LDL است.

LDL مخفف عبارت “low-density lipoprotein cholesterol” و به معنی کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم است. HDL نیز مخفف عبارت “high-density lipoprotein cholesterol” و به معنی کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا محسوب می‌شود.

این آزمایش‌ها برای بررسی خطرات احتمالی ابتلا به بیماری عروق کرونری تجویز می‌شوند. رنج نرمال LDL باید کمتر از 40 میلی گرم در هر دسی لیتر باشد. این در حالیست که رنج نرمال HDL نیز بیشتر از 100 میلی گرم در هر دسی لیتر تخمین زده می‌شود.

تفسیر FBS

FBS (برای دریافت اطلاعات بیشتر، روی نام علامت کلیک کنید) مخفف عبارت “Fasting Blood Sugar” و به معنی قند خون ناشتا است. همانطور که می‌دانید، قند خون بالا یا پایین می‌تواند دردسر ساز باشد. مواردی که می‌توانند منجر به بالا رفتن سطح FBS در خون شوند عبارتند از:

فراموش کردن یا رها کردن مصرف انسولین در بیماران دیابتی
مصرف بیش از حد کربوهیدرات ها
شکل گرفتن عفونت در بدن
عدم فعالیت

علائمی که می‌توانند نشان دهند سطح قند خون ناشتای شما یا همان FBS افزایش یافته است عبارتند از:

افزایش تشنگی
سردرد
مشکل در تمرکز
تاری دید
کاهش وزن
خستگی

همچنین عوامل زیر می‌توانند منجر به کاهش FBS در آزمایش خون شوند:

مصرف بیش از حد داروهای دیابت
غذا نخوردن
دیرتر از حد معمول غذا خوردن
فعالیت بدنی بیش از حد
نوشیدن الکل

پایین آمدن سطح قند خون ناشتا معمولا خود را با علائم زبر نشان می‌دهد:

تعریق بیش از حد
گرسنگی زیاد
حالت تهوع یا استفراغ
خشکی یا سوزن سوزن شدن لب ها

این آزمایش برای افراد دیابتی که قصد دارند از سطح قند خون خود مطمئن شوند، بسیار مفید است. رنج نرمال FBS در آزمایش خون، بین 70 تا 110 واحد است.

تفسیر BHGT یا Beta HGT

BHGT مخفف عبارت “Beta human chorionic gonadotropin” است و برای تشخیص حاملگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آزمایش خون به طور معمول در اولین پریود از دست رفته، مثبت می‌شود. برای انجام این تست، مقدار کوچکی خون از رگ فرد متقاضی گرفته می‌شود.

تست BHGT معمولا در زمانی انجام می‌شود که خود یا فرد یا پزشک به حاملگی مشکوک شده باشند. علائم بارداری در بانوان معمولا شامل حساسیت به پستان، از دست رفتن دوره قاعدگی، حالت تهوع و خستگی است.

پزشک زمانی این آزمایش خون را تجویز می‌کند که شما در آستانه انجام درمان و یا آزمایش با اشعه ایکس باشید. زیرا در صورتی که نوزاد در بدن شما باشد، ممکن است در طول استفاده از این اشعه، با آسیب جدی مواجه شود.

نتایج این آزمایش نیز کاملا واضح و مشخص است: مثبت بودن تست BGHT به معنای حاملگی فرد و منفی بودن آن، نتیجه عدم بارداری است.

تفسیر PSA

PSA مخفف عبارت “Prostate-Specific Antigen” بوده و یک آنتی ژن است که توسط سلول‌های طبیعی و یا بدخیم پروستات تولید می‌شود. آزمایش PSA در واقع مقدار این آنتی ژن را در خون بیمار اندازه گیری می‌کند و نتایج آن معمولا به صورت نانوگرم در میلی لیتر خون اعلام می‌شود.

سطح PSA اغلب در مردان مبتلا به سرطان پروستات افزایش می‌یابد. سطح نرمال این آنتی ژن در بدن مردان بالغ، 40 نانوگرم در هر میلی‌لیتر خون و کمتر از آن است. در صورتی که مقدار PSA در آزمایش خون از این حد بالاتر باشد، پزشک ممکن است نمونه برداری پروستات را توصیه کند.

البته مطالعاتی که در سال‌های اخیر انجام شده‌ است نشان داده‌اند که مردانی با PSA کمتر از 40 نانوگرم به سرطان پروستات مبتلا شده‌اند. این در حالیست که در برخی از مردان با PSA بالاتر از 40 نیز علائمی مبنی بر سرطان مشاهده نشده است.

تفسیر PCT

PCT (برای دریافت اطلاعات بیشتر روی نام علامت کلیک کنید) یکی از علائم اختصاری آزمایش خون است که مقدار پروكالسیتونین را در بدن اندازه گیری می‌کند. این آزمایش می‌تواند عفونت شدید را شناسایی کرده و به همین دلیل، برای تشخیص ابتلای فرد بیمار به Sepsis به کار می‌رود. سپسیس یک بیماری خطرناک است که در نتیجه افزایش عفونت و تحت تاثیر قرار گرفتن اندام‌های مختلف بدن به وجود می‌آید.

رنج نرمال PCT در آزمایش خون بین 0 تا 0/5 گرم در هر لیتر خون است. در صورتی که مقدار این فاکتور بین 0/5 تا 2 گرم در هر لیتر خون باشد، احتمال ابتلا به سپسیس در حد متوسط است. مقدار بین 2 تا 10 گرم در لیتر، نشان دهنده احتمالا بالای Sepsis و بالاتر از 10 گرم نیز بیانگر عفونت زیاد و سپسیس شدید است.

علاوه بر بیماری سپسیس، جراحات شدید و داروهای ضد سرطان نیز می‌توانند مقدار PCT را در برگه آزمایش خون افزایش دهند.

آزمایش خون چه چیزهایی را نمی‌تواند به ما بگوید؟

مجموعه آزمایشات خون در دسترس پزشک معالج، بسیار زیاد است. سایر آزمایشات خون شامل غربالگری بیماری خود ایمنی، نظارت بر پاسخ سرطان‌ها به درمان با مارکرهای توموری، ارزیابی عملکرد تولید مثل، غربالگری اختلالات ژنتیکی در دوران بارداری و تشخیص خود بارداری است.

علی‌رغم اینها، گاهی تشخیص بیماری توسط آزمایش خون امکان‌پذیر نیست. بیماری‌های عصبی مانند سکته مغزی، بیماری نورون حرکتی، آلزایمر و مولتیپل اسکلروزیس از طریق آزمایش خون قابل تشخیص نیستند. به طور مشابه، تشخیص‌ افسردگی، اسکیزوفرنی، ADHD و اوتیسم فاقد نشانگر تشخیص خون خاص است.

مجموعه‌ای وسیع از آزمایشات خون وجود دارد که پزشک می‌تواند برای تشخیص بیماری از آن‌ها استفاده کند. اما انتخاب و تفسیر آزمایش باید با توجه به بیمار و علائم بروز آن مورد توجه قرار گیرد. همانطور که در پزشکی معروف است که می‌گویند: با شخص معالجه کنید و نه با اعداد.

شرایط خون دادن یا آزمایش خون

صبح نوبت آزمایش خون شما است و دکتر شما گفته است که قبل از آزمایش روزه بگیرید. اما معده شما درحال غریدن است. اما حواستان باشد! اگر تسلیم وسوسه شوید نتایج شما ممکن است اشتباه باشند.

ناشتا بودن بدین معناست که شما به مدت 8 تا 12 ساعت قبل از آزمایش خون، چیزی جز آب نخورید و ننوشید. همچنین نباید سیگار بکشید، آدامس بجوید (حتی بدون قند) یا ورزش کنید. این موارد می‌توانند هضم شما را افزایش دهند و این موضوع می‌تواند بر نتایج شما تاثیر بگذارد.

داروهای تجویز شده خود را مصرف کنید، مگر اینکه پزشک به شما بگوید از مصرف آن‌ها صرف نظر کنید. اما قبل از مصرف هرگونه داروی بدون نسخه از پزشک خود بپرسید.

چه تست‌هایی ناشتا انجام می‌شوند؟

تفسیر آزمایش خون به پزشکان کمک می‌کند تا برخی مشکلات سلامتی را بررسی کرده و میزان عملکرد بدن شما را دریابند. پزشکان همچنین از آنها برای فهمیدن عملکرد درمانی به خوبی استفاده می‌کنند. قبل از همه آزمایشات خون نیازی به ناشتا بودن نیست. در صورت نیاز، پزشک به شما اطلاع می‌دهد.

برای این آزمایشات معمولا به ناشتا بودن نیاز دارید:

قند خون ناشتا. مقدار گلوکز (قند) موجود در خون را برای تشخیص دیابت یا پیش دیابت، اندازه‌گیری می‌کند.

زمان معمول ناشتا بودن: حداقل 8 ساعت

مشخصات لیپیدی: برای بررسی سطح کلسترول و سایر چربی‌های خون استفاده می‌شود. سطوح بالا شما را در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی یا سکته مغزی قرار می‌دهد.

زمان معمول ناشتا بودن: 9-12 ساعت

پانل اساسی یا جامع متابولیک: اغلب بخشی از یک آزمایش معمولی است. این آزمایشات قند خون، تعادل الکترولیت و مایعات و عملکرد کلیه را بررسی می‌کنند. آزمایش جامع، عملکرد کبد شما را نیز بررسی می‌کند.

زمان معمول ناشتا بودن: 10-12 ساعت

آزمایش ویتامین B12: میزان ویتامین موجود در خون را اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش می‌تواند به تشخیص نوع خاصی از کم‌خونی و سایر مشکلات کمک کند. برخی از داروها می‌توانند در این آزمایش تداخل ایجاد کنند. در مورد تمام داروهایی که می‌خورید به پزشک خود بگویید.

زمان معمول ناشتا بودن: 6-8 ساعت

آزمایشات آهن: برای بررسی سطح آهن در بدن شما استفاده می‌شود.

زمان معمول ناشتا بودن: 12 ساعت

گاما-گلوتامیل ترانسفراز (GGT): سطح آنزیم GGT را در سیستم بدن شما نشان می‌دهد. مقدار زیاد ممکن است نشان‌دهنده بیماری کبد، مشکلات مجاری صفراوی یا سو مصرف الکل باشد.

پزشک ممکن است از شما بخواهد حداقل 8 ساعت قبل روزه بگیرید. همچنین ممکن است لازم باشد از مصرف الکل و برخی داروهای تجویز شده یک روز قبل از آزمایش خودداری کنید زیرا این مواد می‌توانند بر سطح GGT تاثیر بگذارند. قبل از قطع داروهای تجویز شده با پزشک خود صحبت کنید.

از کجا بفهمیم که آزمایش خون نرمال است و مشکلی نداریم؟

با در نظر گرفتن آنچه در بالا توضیح داده شد، در یک تجزیه و تحلیل، نتایج آزمایش خون ممکن است در اثر عوامل مختلف و شرایط بیمار، تغییر کنند.

به عنوان مثال هنگام آنفولانزا تعداد گلبول های قرمز کمتر از آنچه بیمار در یک وضعیت طبیعی دارد، خواهد بود. همچنین هر فرآیند عفونی یا التهابی و همچنین وجود دارو در خون یا موادی مانند الکل یا مواد مخدر می‌تواند نتیجه شمارش کامل خون را تحت تأثیر قرار دهد.

به همین دلیل است که تجزیه و تحلیل با دوره ناشتایی قبلی انجام می‌شود و توصیه می‌شود تا پزشک از دارویی که بیمار مصرف می‌کند مطلع شود.

گزارش‌های تکنسین‌های آزمایشگاه نتایج انواع آزمایش خون شما را با محدوده‌ای مقایسه می‌کند که برای آن آزمایشگاه، طبیعی تلقی می‌شود. دامنه مرجع آزمایشگاه براساس نتایج آزمون بسیاری از افرادی است که قبلا در آن آزمایشگاه آزمایش شده‌اند.

این دامنه طبیعی ممکن است با آزمایشگاه‌های دیگر یکسان نباشد. بنابراین اگر متوجه شدید که گزارش آزمایش خون قبلی با گزارش‌های جدید متفاوت است، تعجب نکنید – تفاوت ممکن است در آزمایشگاه باشد.

نتیجه آزمایش خارج از حد طبیعی مقادیر آزمایشگاهی مورد انتظار لزوما به معنای ابتلا به بیماری یا اختلال نیست. نتایج آزمایش به دلایل دیگر می‌تواند غیر طبیعی باشد.

اگر آزمایش گلوکز ناشتای پلاسما انجام داده‌اید و قبل از آزمایش چیزی خورده‌اید، یا شب قبل الکل خورده‌اید یا داروهای خاصی مصرف کرده‌اید، نتایج شما می‌تواند به طور موقت خارج از حد طبیعی باشد، اما شواهدی از بیماری نیست.

برای جلوگیری از چنین مشکلاتی، بهتر است قبل از هر آزمایش با پزشک خود صحبت کنید که آیا لازم است قبل از گرفتن خون، آماده سازی خاصی مانند ناشتا بودن شب قبل را انجام دهید یا خیر.

اگرچه مخلوط شدن نمونه‌های آزمایش خون نادر است، اما اتفاق می‌افتد. نحوه رسیدگی به نمونه خون قبل از تجزیه و تحلیل نیز می‌تواند بر نتایج تاثیر بگذارد.

به عنوان مثال، اگر نمونه در ظرف اشتباه جمع شود، به طور نامناسب تکان داده شود، یا برای مدت طولانی یا در دمای اشتباه ذخیره شود، ممکن است نتیجه اشتباهی بدست آورید.

آیا برای تشخیص کرونا باید آزمایش خون دهیم؟

آزمایش‌های آنتی‌بادی، خون شما را برای یافتن آنتی‌بادی آزمایش می‌کند. این آزمایش، ابتلای شما به ویروس COVID-19 را بررسی می‌کند.

آنتی‌بادی‌ها پروتئین‌هایی هستند که به مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کنند و می‌توانند فرد را از داشتن همان بیماری (ایمنی) دوباره محافظت کنند.

آنتی‌بادی‌ها بسته به هر بیماری متفاوت هستند. به عنوان مثال، آنتی‌بادی‌های سرخک اگر مجددا در معرض آن قرار گیرید، شما را در برابر سرخک محافظت می‌کنند، اما اگر در معرض اوریون قرار بگیرید از شما در برابر اوریون محافظت نمی‌کنند.

برای تشخیص عفونت COVID-19 نباید از آزمایش‌های آنتی‌بادی استفاده شود، مگر در مواردی که تاخیر در غربالگری ویروس وجود دارد. زیرا تولید آنتی‌بادی بدن پس از عفونت ممکن است 1 تا 3 هفته طول بکشد.

آزمایش آنتی‌بادی ممکن است نشان دهد که شما در حال حاضر عفونت ویروسی دارید که دلیل آن COVID-19 است.

نتیجه گیری

با توجه به بررسی‌هایی که در این مقاله انجام دادیم، اکنون می‌توانید تا حد زیادی آزمایش خون خود را تفسیر کنید. البته بازهم توصیه می‌کنیم که این کار را به یگ پزشک متخصص واگذار نمایید. زیرا اگر آزمایش خون شما توسط یک دکتر بررسی شود، شناسایی‌های بیماری‌های احتمالی راحت‌تر می‌شود.

در پایان از شما عزیزان می‌خواهیم که هرگونه سوال و یا مشکل خود را در زمینه تفسیر آزمایش خون، در بخش نظرات همین مقاله با ما در میان بگذارید تا در اولین فرصت، پاسخگوی شما باشیم.

سوالات متداول در رابطه با آزمایش خون

آزمایش خون کامل شامل چیست؟

آزمایش خون کامل یا CBC شامل بررسی وضعیت گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید، پلاکت‌ها، هموگلوبین و هماتوکریت است. این آزمایش می‌تواند یک نمای کلی از وضعیت سلامتی شما را در اختیار پزشک قرار دهد.

آزمایش خون طب کار چیست؟

این آزمایش قبل از اینکه فردی در یکی از ادارات و یا سازمان‌های استخدام شود، از وی گرفته می‌شود و شامل موارد مختلف و مراحله به مرحله ای است.

چگونه آزمایش خون را بخوانیم؟

برای خواندن آزمایش خون به اطلاعات کامل و دقیقی در ارتباط با هرکدام از علائم اختصاری این برگه احتیاج دارید. ما در ایده آل مگ این پیش نیازهای مهم و ضروری را برای شما فراهم کرده‌ایم. اما توصیه می‌کنیم خواندن برگه آزمایش خون را به پزشک متخصص واگذار نمایید.

برای آزمایش تعیین گروه خونی باید ناشتا بود؟

خیر. برای تعیین گروه خونی نیاز به ناشتا بودن نیست. شما می‌توانید در هر ساعت شبانه روز برای این آزمایش اقدام کنید و جواب آن را نیز تنها چند دقیقه بعد دریافت نمایید.

4.1 | (24)

منبع greatist ada