شهر اسفراین | جاذبه های گردشگری و تاریخی اسفراین
اسفراین از شهرستان‌های استان خراسان شمالی است که مرکز آن شهر اسفراین می‌باشد. این شهرستان یکی از شهرهای منطقه سربداران محسوب می‌شود. سربداران در قرن هشتم شمسی پس از ۱۲۰ سال چیرگی قوم تاتار و مغول بر ایران و بسیاری از مناطق آسیا، با شعار(سر به دار می‌دهیم تن به ذلت نمی‌دهیم) در باشتین، سبزوار و اسفراین شکل گرفت. شهرستان اسفراین از جنوب و جنوب غربی با شهرستان‌های جوین و جغتای، از شرق با خوشاب و سبزوار و از غرب با بجنورد و شیروان همسایه است.
اسفراین در کنار کوه‌های آلاداغ نزدیک رشته کوه البرز قرار دارد و در قسمت جنوبی به ارتفاعات جغتای می‌پیوندد. در آلاداغ، قله های متعددی قرار دارند که بلندترین آن قله شاه جهان است. شانو، دلقره، برمهان، پاتو، نادری، خیبران، ارسن، کول، گاوتیغ و قره داش از قله های دیگر این منطقه می‌باشد. در این منطقه کوهها و رشته کوه‌های دیگری نیز به موازات رودخانه جوین قرار دارد.
قدمت شهر اسفراین
این شهر از قدمتی طولانی و آثار مختلف تاریخی برخوردار است. اسفراین در سال ۳۱ هجری قمری در دوره خلافت عثمان بن عفان، به دست عبدالله بن عامر گشوده شد و در سال ۲۰۵ هجری قمری طاهر ذواليمينين، فرمانروای خراسان گردید. در سال های ۶۱۷ و ۷۲۵ هجری قمری به ترتيب مغولان و تيمور لنگ، اسفراين را مورد هجوم و غارت قرار دادند. جنبش سربداری در سال ۷۳۷ هجری قمری در پی مرگ ايلخان ابوسعيد، نخست در سبزوار، اسفراين، جاجرم و بيارجمند شکل گرفت. در دوران قاجاريه، حكومت اسفراين از سوی شاهان قاجار در دست بزرگان شادلو بود.
ترک‌ها، تات‌ها و بربرها و کردها مهم‌ترین قومیت‌های اسفراین را تشکیل میدهند. این اقوام حدود سال ۱۰۰۰ هجری قمری به دستور شاه عباس از نواحی غرب ایران به شمال خراسان کوچانده شدند. کردهای ساکن شهرستان اسفراین حدود ۳۹ طایفه هستند که مهم ترین آن‌ها استاجلوها، جافکانلو، جهانبگلو و اصطخری هستند.
جنگل ها و مزارع اسفراین
این شهرستان از نظر کشاورزی و تولیدات محصولات مختلف در شرایط مناسبی قرار دارد. شغل اغلب روستاییان این منطقه کشاورزی است و از این راه درآمد کسب می‌کنند. در این منطقه جنگل‌ها و مراتع مختلفی وجود دارند و در کنار آن نیز مزارع و باغات زیادی دیده می‌شوند.
در این جنگل‌ها که در ارتفاعات شمالی و شمالی شرقی قرار دارند، درختان و درختچه‌هایی مانند پسته، انار، سماق، زبان گنجشک، انجیر، زالزالک، ارغوان، زغال اخته، گلابی وحشی و سنجد وحشی (در دره‌ها) دیده می‌شوند. جنگل‌های این منطقه به همین جا محدود نمی‌شوند و در ارتفاعات ساریگل، سالوک و شاه جهان جنگل‌های پراکنده‌ای از درختان ارس وجود دارند.
پارک ملی ساریگل
شهر اسفراین دارای جاذبه‌های گردشگری فراوانی است. منطقه ساریگل با وسعتی معادل ۲۸ هزار هکتار در شرق شهرستان اسفراین واقع شده است. این پارک در فاصلهٔ ۸ کیلومتری اسفراین و ۹۰ کیلومتری مرکز استان قرار دارد. در این منطقه گونههای مختلفی از حیوانات و گیاهان وجود دارند. پلنگ، کفتار، گرگ، روباه، گربه وحشی، قوچ اورال، بز، آهو و کبک از جمله این حیوانات محسوب می‌شوند. در این منطقه حفاظت شده همچنین بیش از ۲۰۰ گونه گیاهی دیده می‌شوند که بخش عمده گیاهان منطقه را گونههای گلدار تشکیل میدهند.
پارک ملی سالوک
پارک ملی و منطقه حفاظت شدهٔ سالوک ۱۷ هزار هکتار وسعت دارد که در شمال غربی شهرستان اسفراین و در فاصله ۳۰ کیلومتری بجنورد مرکز استان خراسان شمالی قرار دارد. تنوع جانوری در این پارک در شرایط مناسبی قرار دارد و منطقه حفاظت شده سالوک یکی از مناطق مهم ایران در حفظ گونههای مختلف جانوری است.
بخش شمالی این پارک کوهستانی و محل زیست حیوانات گوناگون کوه زی و بخش جنوبی آن مناسب زیست حیوانات دشت زی می‌باشد. در مناطق پست و دره‌های این پارک گونههای درختی و درختچه‌‌ای مانند زرشک، بید، انجیر و گردو دیده می‌شوند در حالی که در مناطق مرتفع این پارک، گونههای درخت ارس مشاهده می‌گردد.
منطقه نمونه گردشگري بيدو
روستاي بيدواز از توابع دهستان ميلانلو بخش مرکزي شهرستان اسفراين از مناطق نمونه گردشگری محسوب می‌شود. این منطقه که در ۱۹ کيلومتري شمال شرق شهر اسفراين واقع شده است از شمال شرقي به دهستان گليان شهرستان شيروان از شرق به دهستان شاه جهان شهرستان فاروج و از جنوب به دهستان بام وصفي آباد و از غرب به دهستان روئين متصل می‌باشد. در این منطقه جاذبه‌های گردشگری فراوانی از جمله چشمه علي بره در ابتداي ورودي روستا، چشمه مسجد، چشمه رشيدالدين بيدوازي ، رودخانه بيدواز، سد بيدواز دیده می‌شوند. قلعه بالا، حمام قديمي روستا و آرامگاه شيخ رشيدالدين بيدوازي از آثار فرهنگی این منطقه می‌باشند.
صنایع دستی از دیگر جاذبه‌های گردشگری این روستا محسوب می‌شوند و گليم بافي و پلاس جاجيم و سفره کردي از جمله صنایع دستی فعال در روستای بیدو می‌باشند.
منطقه نمونه گردشگري ميلانلو
دهستان ميلانلو به مرکزيت روستاي پرکانلو در ۹ کيلومتري شرق شهر اسفراین قرار دارد. میلانلو شامل ۲۰ روستا و ۳۷ مزرعه است که در مناطق کوهستانی و دره‌ای واقع شده اند. این دهستان کوهستانی دارای چشمه‌های متعدد چهل چشمه (روستاي سرچشمه) تو رودخانه دائمي است. این رودخانه بخشي از آب خود را از چهل چشمه تامين مي‌کند و زمین‌های زراعی پیرامون خود را آبیاری می‌کند. در این منطقه محصولات باغی فراوانی وجود دارند. سيب، هلو، زردالو و گردو از جمله این محصولات هستند. دهستان میلانلو همچنین دارای جاذبه‌های گردشگری غار سنجد سرچشمه، غار نوشيروان، منطقه تفريحي چمن، کوه‌هاي شاه جهان و کرکزاب، باغ دره‌ها و فضاهاي باز و سرسبز جويبارها، چشمه سارها و بافت معماري متفاوت روستاي منطقه است.
رودخانه بیدواز (میلانلو)
این رودخانه که در ۱۸ کیلومتری شمال اسفراین قرار دارد از کوه‌های شاه نظر، برمهان و تبران سرچشمه می‌گیرد. این رودخانه پس از آبیاری آبادی‌های سرخ قلعه، سرچشمه، اردوغان، بیدواز، قلعه سفید، دنج، پرکانلو، قزاقی و شهر اسفراین در نهایت در غرب شهر اسفراین در دشت پخش می‌شود. این رودخانه در روستای قهرمان آباد با رودخانه بام یا کال ولایت متصل شده و رودخانه قره سو یا جاجرم را ایجاد می کند.
آرامگاه شيخ شاه علي اسفرايني، قلعه حسن آباد، قلعه قيصر، قلعه صعولك، زادگاه نوشيروان، بازمانده شهرقديمي بلقيس، غارنوشيروان، غارعبادتگاه شيخ احمدذاكر، امامزاده عبدالله كوران، امامزاده شاهزاده زيد، بقعه شيخ محمدرشيدالدين و امامزاده شاهزاده جعفر از جاذبه‌های دیگر گردشگری شهر اسفراین می‌باشند.
